Bilge Kral Aliya İzetbegoviç vefatının 13. yılında özlemle anılıyor
(Burak Karaaslan)
1/31
Bosna Hersek'in ilk cumhurbaşkanı Aliya İzetbegoviç'in vefatının 13'üncü yıl dönümünde, başkent Saraybosna'daki Kovaçi Şehitliği'nde bulunan kabri başında tören düzenlendi.
2/31
Bosna Hersek'e bağımsızlık yolunda liderlik eden ve derin bilgi birikiminden dolayı "Bilge Kral" olarak anılan İzetbegoviç'in kabri başında düzenlenen anma törenine, kızı Lejla Aksamija, Türkiye'nin Saraybosna Büyükelçisi Cihad Erginay, silah ve dava arkadaşları, kurucusu olduğu Demokratik Eylem Partisi (SDA) temsilcileri ve vatandaşlar katıldı.
3/31
Törende "Bilge Kral" İzetbegoviç'in kabrine çelenk bırakıldı, dua okunup saygı duruşunda bulunuldu.
4/31
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde 28. Muhtarlar Toplantısı'nda yaptığı konuşmada Aliya İzzetbegoviç'i unutmadı.
5/31
Cumhurbaşkanı Erdoğan konuşmasında şunları söyledi:
6/31
"Bugün Aliya İzzetbegoviç'in 13. ölüm yıldönümü. Aliya'nın Bosnalı müslümanlara yaptığı liderlik Avrupa'nın göbeğindeki İslam topluluğunun ilelebet kalmasını sağlamıştır.
7/31
Bu büyük insanın hatırasını yaşatmak her müslümanın vazifesidir. Müslüman toplumların en büyük eksiği Aliya gibi bilge insanlara sahip olamamasıdır.
8/31
Zaferin yolu niçin savaştığınızı bilmekten geçer. Aliya gibi insanlar niçin savaştığını bilirler. Aliya'nın mütevazı mezarında "HER ŞEYE KADİR OLAN ALLAH'A YEMİN EDERİM Kİ KÖLE OLMAYACAĞIZ" yazar.
9/31
Ve onlar köle olmadılar. Bizlere düşen görev de gerektiğinde ölümüne mücadele etmek ve asla köle olmamaktır.
10/31
Bir kez daha Aliya İzzetbegoviç'e Allahtan rahmet diliyor ve diyorum ki; Ey Aliya unutma Türkiye'de de öyle bir millet var ki! Onlar F - 16'ların, tankların, topların karşısında istiklal şairimizin de ifade ettiği gibi "Arkadaş yurduma alçakları uğratma sakın siper et gövdeni dedi" ve kendilerini siper ettiler.
11/31
BİLGE KRAL'IN YAŞAMI
12/31
"Bilge Kral" olarak da bilinen İzetbegoviç, 1925 yılında Bosna Hersek'in Bosanski Şamats şehrinde doğdu.
13/31
İkinci Dünya Savaşı boyunca faşist ideolojiye, ardından komünist rejim ve uygulamalarına karşı verdiği mücadeleyle ismini duyuran İzetbegoviç, İkinci Dünya Savaşı yıllarında Boşnakları yaşanan biyolojik ve manevi soykırımdan korumak amacıyla kurulan Mladi Müslümani (Genç Müslümanlar) isimli kolej ve üniversite öğrencilerinden oluşan teşkilatta aktif rol aldı.
14/31
İzetbegoviç, 1946 yılında tutuklandıktan sonra 1949 yılına kadar cezaevinde kaldı.
15/31
1970 yılında kaleme aldığı "İslam Deklarasyonu" ile dikkatleri üzerine çeken "Bilge Kral", İslami düşüncenin yeniden canlandırılması ve yaygınlaştırılması, Müslümanların durumunun iyileştirilmesi, Batı ile İslam dünyasının ilişkisi ve yeni bir medeniyetin nasıl inşa edileceği gibi konuları İslam Deklarasyonu'nda ele aldı.
16/31
"İslam Deklarasyonu" nedeniyle "bölücülük ve İslam devleti kurma" gibi suçlardan beraberindeki 12 Bosnalı aydınla 1983 yılında yargılanan Aliya İzetbegoviç, 14 yıl hapse mahkum edildi.
17/31
İzetbegoviç, 1988 yılı sonunda Yugoslavya hükümetinin "sözlü muhalefet sebebiyle cezalandırılan bütün mahkumların serbest bırakılması" kararının ardından hapisten çıktı ve siyasete adım attı.
18/31
Boşnakları kendi vatanlarında aşağılık duygusundan kurtarmayı amaçlayan İzetbegoviç, 1990 yılında Demokratik Eylem Partisi'ni (SDA) kurdu.
19/31
Eski Yugoslavya'yı oluşturan altı cumhuriyetten biri olan Bosna Hersek'te, 18 Kasım 1990'da yapılan ilk çok partili seçimde İzetbegoviç'in başkanlığını yaptığı SDA, parlamentodaki 240 milletvekilliğinden 86'sını kazandı.
20/31
İzetbegoviç, önce Slovenya'nın, ardından Hırvatistan'ın Yugoslavya'dan ayrılarak bağımsızlığını ilan etmesinden sonra, ya bağımsızlığı tercih edip bir bedel ödeyecek ya da dönemin Yugoslavya Devlet Başkanı Slobodan Milosevic'in ırkçı yönetimi altında kalacaktı.
21/31
Aliya İzetbegoviç, bu zor durumu her zaman büyük saygı duyduğu halkının seçimine bıraktı. 29 Şubat-1 Mart 1992'de Bosna Hersek'te bağımsızlık referandumu yapıldı.
22/31
Halkın yüzde 64'ünün katıldığı referandumda, katılanların yüzde 99,44'ü bağımsızlığa "evet" dedi.
23/31
Referandumla bağımsız olan Bosna Hersek, 6 Nisan'da AB, 7 Nisan'da ABD tarafından bağımsız bir devlet olarak kabul edildi.
24/31
Referandumun ardından, Lahey'deki uluslararası mahkeme tarafından geçen mart ayında soykırım suçundan 40 yıl hapse mahkum edilen savaş döneminin Bosnalı Sırp lideri Radovan Karadzic ve 2006 yılında hayatını kaybeden Slobodan Milosevic, Bosna Hersek'e karşı etnik temizlik başlattı.
25/31
Kısa sürede organize olan Boşnaklar, İzetbegoviç'in etrafında birleşerek bağımsızlığın ağır bedelini ödemeye başladı.
26/31
Savaş boyunca evler, camiler, tarihi eserler yıkılıp insanlar toplama kamplarında işkenceye tabi tutulurken, Bosnalı Müslüman kadınlar ise tecavüzlere maruz kaldı.
27/31
BM koruması altındaki Srebrenita'da 1995 yılının Temmuz ayında soykırım işlendi.
28/31
Sırplar, 8 binden fazla erkeği hunharca katletti, Boşnak aileleri şehirden sürgün etti.
29/31
O dönem Avrupa'nın en büyük dördüncü silahlı gücü olan Yugoslav ordusunun 3,5 yılda yenemediği Boşnaklar, savaşın lehlerine dönmeye başlamasının ardından, uluslararası toplumun bakısıyla 1 Kasım 1995'te imzalanan Dayton Barış Antlaşması ülke sınırlarını korumayı başardı.
30/31
Halkına uluslararası arenada tanınan bir devlet ve bayrak bırakan Aliya İzetbegoviç, sağlık durumu kötü olmasına rağmen, savaştan sonraki dört yıl boyunca da savaşın yaralarının sarılmasına ve ülkenin kalkınmasına önemli katkılarda bulundu.
31/31
Rahatsızlığı nedeniyle 2000 yılında devlet başkanlığı görevinden çekilen İzetbegoviç, 19 Ekim 2003'te hayata gözlerini yumdu.