1919 - 1949 döneminde filme uyarlanan Türk Romanları

Türk sinemasında hangi romanlar sinemaya hangi dönemlerde uyarlandı? Siyah beyaz dönemden bu yana hangi yazarlar, hangi filmlerin senaryosunu yazdığını bilmeden yazmıştı kitaplarını? İlk dosyamız 1919-1949 yılları arası Türk sineması roman uyarlamalarını içeriyor…

SİNEMAYA UYARLANAN İLK ROMAN

Edebiyat da sinema da insana bir hayali sunuyor. Sinemada sözcüklerin yerini görüntü alıyor. Elbet yine edebiyattan besleniyor.

Sinema, dünyanın “Yedinci Sanat”ı ve bu yolculuk, 19. Yüzyıl sonlarında yaşanan teknik gelişmeler ışığında, 1902’de, George Melies filmi “Aya Yolculuk”(La Voyage Dand la Lune) ile başladı. Aynı zamanda bu film ilk kitap uyarlaması idi. Konusu bakımından da değerlendirecek olursak, ilk filmin türü bilim kurguydu.

TÜRK SİNEMASI NASIL BAŞLADI

Türkiye’de sinemanın geçmişi Osmanlı’ya kadar dayanır. Anadolu’ya sinemanın ilk gelişinin II. Abdülhamit döneminde olduğu varsayılmaktadır. İlk toplu film gösterimi, 1896-1897 yılları arasında Sigmund Weinberg tarafından İstanbul’da yapılmıştır. İlki ise, Lumiere Kardeşler yapımı “Bir Trenin La Ciotat Garı’na Gelişi”. Sonra 14 Kasım 1914’e kadar da Lumiere Kardeşler başta olmak üzere yabancı filmler izlenmeye devam eder.

Türk sinemasının başlangıcı da, 14 Kasım 1914 kabul edilir. İstanbul, (bugün Yeşilköy yakınlarında bulunan) Ayastefanos Rus Abidesi’nin yıkılmasına karar verilmiştir ve bu anın bir filme çekilmesine karar verilir. Avusturya’dan bir film ekibi davet edilir ancak bir şart vardır: Bu filmi bir Türk çekmelidir. Osmanlı Ordusu’nda bulunan Fuad Bey (Uzkınay) bu iş için uygun bulunur. Hızlıca bir eğitim verilen Fuad Bey, 4 Kasım’da çektiği “Ayastefanos’taki Rus Abidesi’nin Yıkılışı”, ilk Türk filmi olur. Bu konu üzerine özellikle Almanya’daki “Ordu Sinema Kolu”ndan da etkilenen Enver Paşa, 1915’te ilk resmi sinema kurumunu kurar.

Ancak tarih dikkatinizi çekmiştir ki, film I. Dünya Savaşı’nın başlangıcına denk gelmiştir. Bu sebepten filme dair tarihe geçen tek şey çekildiği bilgisi.

(Muhsin Ertuğrul, Feriha Tevfik ve Cezmi Ar - sesli çekilen ilk film)

TÜRK SİNEMASINDA İLK DÖNEM

Türk sinemasına ilk uyarlanan roman, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları oyuncu ve rejisörü Ahmet Fehim tarafından, 1919’da çekilen Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın “Mürebbiye” romanı olur. İstanbul’un işgal altında olduğu bu dönemde, filmin İstanbul dışında gösterimi yasaklanır.

1922’de, İstanbul’da Kemal Seden tarafından, ilk özel film şirketi “Kemal Film”kurulur. Başına da dönemin önemli tiyatro sanatçısı Muhsin Ertuğrul getirilir. Türk sinemasının ilk dönemi, Ertuğrul öncülüğünde seyreder. 1919-1947 yılları arasında geçen bu dönemde, gerçekleşen 15 edebiyat uyarlamasının 9’u Ertuğrul tarafından yapılır.

1919-1949 YILLARI ARASINDA UYARLANAN ROMANLAR

MÜREBBİYE - 1919

Mürebbiye

Hüseyin Rahmi Gürpınar - 1898

Uyarlayan: Ahmet Fehim

Kitabı satın almak için tıklayınız: D&R

BOĞAZİÇİ ESRARI - 1922

Nur Baba

Yakup Kadri Karaosmanoğlu - 1922

Uyarlayan: Muhsin Ertuğrul

Kitabı satın almak için tıklayınız: D&R

ATEŞTEN GÖMLEK 1 - 1923

Ateşten Gömlek

Halide Edip Adıvar - 1922

Uyarlayan: Muhsin Ertuğrul

Kitabı satın almak için tıklayınız: D&R

SÖZDE KIZLAR 1 - 1924

Sözde Kızlar

Peyami Safa - 1923

Uyarlayan: Muhsin Ertuğrul

Kitabı satın almak için tıklayınız: D&R

KIVIRCIK PAŞA - 1940

Kıvırcık Paşa

Sermed Muhtar Alus - 1933

Uyarlayan: Faruk Kenç

TOROS ÇOCUĞU - 1946

Toros Çocuğu

M. Şevki Yazman - 1943

Uyarlayan: Şadan Kamil

Kitabı satın almak için tıklayınız: nadirkitap

SEVEN NE YAPMAZ 1 - 1946-1947

Seven Ne Yapmaz

Kerime Nadir - 1940

Uyarlayan: Şadan Kamil

Kitabı satın almak için tıklayınız: nadirkitap

SENEDE BİR GÜN 1 - 1946-1947

Senede Bir Gün

İhsan Koza İpekçi - 1946

Uyarlayan: Ferdi Tayfur

Kitabı satın almak için tıklayınız: D&R

UNUTULAN SIR (DOMANİÇ YOLCUSU) - 1946-1948

Unutulan Sır

Şükufe Nihal - 1946

Uyarlayan: Şakir Sırmalı

DAMGA - 1948

Güzel Yuana

Fikret Arıt - 1946

Uyarlayan: Seyfi Havaeri

Kitabı satın almak için tıklayınız: nadirkitap

VURUN KAHPEYE 1 - 1948

Vurun Kahpeye

Halide Edip Adıvar  -1926

Uyarlayan: Lütfi Akad

Kitabı satın almak için tıklayınız: D&R

EFSUNCU BABA - 1949

Efsuncu Baba

Hüseyin Rahmi Gürpınar

Uyarlayan: Aydın Arakon

Kitabı satın almak için tıklayınız: D&R

*

Instagram: biyografivekitap