İnsan acıdan ölür mü? Sadece fiziksel değil, zihinsel de bir tehlike…
Hepimizin içini sızlatan o acı... Küçük parmağınızı masanın kenarına vurduğunuzda yaşadığınız o acıyı hatırlamamak mümkün değil. Peki, bu acı, bir anda sanki daha önce böyle bir acı çekmediğimizi unutturan acı ölümcül olabilir mi?
Masanın ayağına küçük parmağım çarptığında, anında bir film şeridi gibi hayatım gözlerimin önünden geçti. Bu düşünce bile o anki acıyı yeniden hissettiriyor. Serçe parmağım masanın acımasız ayağına çarptığında, sanki kemiğim parmağımdan fırlamış gibi bir his oluştu. Ancak beş dakika sonra, o anki acıdan eser kalmadı.
Bu durum, orantısız acının nasıl geçici olduğunun mükemmel bir örneğidir. Bu küçük sorunun bile yarattığı duygu yoğunluğu düşünüldüğünde, insanın aklına şu soru gelebilir: Acı, yeterince yoğun olursa bir kişiyi öldürebilir mi?
Bu tarifsiz hislere neden olan acı nedir?
Vücudumuz, karmaşık bir sinir ağıyla donatılmış durumda, bu da insanları son derece hassas kılıyor. Nosiseptörlerle dolu sinirlerimiz, vücut dokusundaki herhangi bir tehlikeyi algılayabilir; sıcaklık, kimyasal denge veya basınçtaki değişiklikler gibi faktörleri anlayabilir. Ancak, bu sinirler tarafından direkt olarak hissedilmez çünkü acı, beyin tarafından algılanır.
Örneğin, ayak parmağınıza bir darbe geldiğinde hissedilen acı aslında parmağınızda değil. Bu acı, beyinin bilgiyi değerlendirmesi ve önceki acı deneyimlerine dayanan beklentilerle birleştirmesi sonucu ortaya çıkar.
Bunu şu şekilde de düşünebiliriz: Beyin, acı ürettiğinde "en iyi tahmin senaryosuna" göre bir konum seçer ve genellikle doğru tahminde bulunur. Ancak, bazen yanılabileceği için vücudun bir bölgesinde hissedilen ağrıyı başka bir yerdeymiş gibi algılayabiliriz, bu da "yansıyan ağrı" durumudur.
Sonuç olarak, acı temelde beyin tarafından bilginin yorumlanmasıyla ilgilidir.
Peki acıdan ölebilir miyiz?
Bilim dünyasının kabul ettiği bir gerçek, başlı başına bir ölüm nedeni olarak acı düşünülmese de, acının yarattığı fizyolojik etkilerin ölümcül olabileceğidir. Fizyolojik nedenlerin en iyi örneği ise virüsleridr.
Dr. Franziska Denk, Kings College London’da bu konu üzerinde yaptığı araştırmaların sonucunu, “Bir virüs kaptığınızda, bağışıklık sisteminiz vücudunuzu korumak için tepki verir. Mesela bir iltihap başlatır ve acı, bu iltihabın temel belirtilerinden biridir” diyerek açıklamıştır.
Denk, “Acı ya da ağrı, vücudunuzdaki sinirlerin, bağışıklık hücrelerinizin aktif olduğunu ve dolayısıyla vücudunuzun saldırı altında olduğunu hissetmesinden kaynaklanır. Sinirler, bağışıklık sistemi işini yapana ve iltihap çözülene kadar sizi dinlenmeye ve çok fazla hareket etmemeye teşvik etmek için beyninize sinyaller göndererek tepki verir.” sözleriyle devam ettiği açıklamasıyla acının tek başına bir ölüm sebebi olmadığını mı gösterir?
Temel hastalıklar veya ciddi yaralanmaların yanı sıra, acı aynı zamanda vücuda yüklediği stres nedeniyle bir kişinin ölüm riskini artırabilir.
Yani, hissedilen acının kendisi doğrudan bir ölüm nedeni olmasa da uygun şekilde yönetilmezse ciddi sonuçlara yol açabilir. Ancak, anestezi alanındaki ilerlemeler sayesinde aşırı acı dahi engellenebilmekte. Bu da hastaların cerrahların müdahalelerini acı hissetmeden geçirmelerine imkan tanıyor.