Persona non grata ne demek? Tarihteki istenmeyen kişiler
Genelde ülke ve siyasetçiler arasında geçen "persona non grata" terimi, Türkçe'ye "istenmeyen kişi" olarak çevriliyor. Peki, bu terim kim için ve neden kullanılır? İşte tarihte persona non grata ilan edilenler...
Diplomaside kullanılan terimlerden biri de "persona non grata" olarak bilinir.
Latince olan bu terim, Türkçe anlamıyla "istenmeyen kişi" demektir.
İsrail, Orta Doğu’da gerilimin acilen düşürülmesi çağrıları yapan Birlemiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres’i “istenmeyen kişi (persona non grata)” ilan ederek ülkeye girişini yasakladı.
Bu olayın akabinde "persona non grata" merak konusu oldu. Peki, bu terim kimler için kullanılır? Persona non grata ilan edilince ne olur? İşte detaylar...
PERSONA NON GRATA ANLAMI
"Persona non grata" durumu, genellikle bir kişinin ülkeye girmesine veya orada kalmasına izin verilmediğinde ortaya çıkar.
Bir ülkenin büyükelçisinin "istenmeyen kişi" ilan edilmesi, ülkeler arasındaki ilişkilerde savaş ilanı hariç gelinebilecek en üst kritik noktayı ifade etmektedir.
İSTENMEYEN KİŞİLER
Birleşmiş Milletler eski Genel Sekreteri ve Avusturya Cumhurbaşkanı Kurt Waldheim ve eşi, Nazi savaş suçlarını bildiği ve bu suçlar hakkında hiçbir şey yapmadığı suçlamasıyla ABD ve diğer ülkelerde istenmeyen kişi ilan edildi.
Brad Pitt, 14. Dalai Lama'yı sempatik bir şekilde betimleyen ve Çin'in Tibet'i ilhakını anlatan 1997 yapımı Tibet'te Yedi Yıl filminde oynadıktan sonra Çin'de istenmeyen kişi oldu. Yasak, 2014 yılında eşi Angelina Jolie'ye bir film tanıtım turunda eşlik etmesiyle kaldırıldı.
İtalyan şarkıcı Albano Carrisi, Azerbaycan'ın izni olmadan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'ni ziyaret etmesi nedeniyle Azerbaycan'da istenmeyen kişiler listesine dahil edildi.
İsrail, 1999 Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Alman şair Günter Grass'ı, "İsrail'in zaten kırılgan olan dünya barışını tehdit ettiği" konusuna değinen Söylenmesi gereken adlı şiiri nedeniyle 8 Nisan 2012'de istenmeyen kişi ilan etti.
Türkiye son 50 yılda üç diplomatı resmen “istenmeyen kişi” ilan etti. Bunlar Libya Büyükelçisi Abdülmalik (1986) ve Suriye Büyükelçiliği müsteşarı Baladi (1986) ve sonradan dışişleri bakanı olacak İran Büyükelçisi Mottaki (1989) idi.