Askeri harcamalar ve istikrarsızlık: Dünya tehlikeli bir dönemeçte

Merkezi Londra'da bulunan Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü (IISS), dünyanın son bir kaç yılda geldiği konuma dair dikkat çeken bir rapor yayınladı.

Rapora göre, Rusya-Ukrayna Savaşı, 7 Ekim 2023'ten sonra İsrail'in Gazze'ye saldırıları ve Çin'in Güney Çin Denizi'ndeki hak iddiası gibi bölgesel sorunlar, ülkelerin askeri harcamalarını artırarak dünyanın istikrarsız ve tehlikeli bir döneme doğru gitmesine neden oldu.

Dünya genelinde askeri yatırımlar arttı

IISS'in yayınladığı "Askeri Denge 2024" adlı raporda, Arktik bölgesinde tırmanan gerilim, Kuzey Kore'nin nükleer silah çalışmaları ve Afrika'nın Sahra altı bölgesinde askeri rejimlerin artması da "güvenlik çevresini" bozduğu aktarıldı.

Söz konusu raporda, devletlerin endüstriyel boyutta mühimmat üretim kapasitesini artırarak gelişmiş silahlarla denge kurmaya çalıştığı belirtildi.

IISS'e göre; üçüncü yılına giren Rusya-Ukrayna Savaşı, Çin ve askeri olarak güçlü diğer devletlerin komşu ülkelerle ilişkilerinin gerilmesiyle küresel savunma harcamaları 2023'te yüzde 9 artışla 2,2 trilyon dolara ulaştı.

Asya'da savunma ilişkilerinde değişim

IISS'nin raporunda, Rusya-Ukrayna Savaşı'nın başta Hint-Pasifik olmak üzere çeşitli yerlerde endişeye neden olduğu aktarılırken, Asya'da Japonya ve Güney Kore'nin daha yakın savunma ilişkileri kurmasını, Filipinlerin ABD ile askeri iş birliğini yeniden başlatmasını, Tayvan'ın savunmasını güçlendirmesini ve Avustralya'nın deniz kuvveti kapasitesini genişletmesini sağladığı vurgulandı.

Kuzey Kore'nin füze denemelerine devam ettiği ve Çin'in nükleer cephaneliğini genişlettiği Asya'da da gerilimin tırmandığı belirtilen raporda, Çin'in Güney Çin Denizi'ndeki bölgelerle ilgili iddialarının da ülkeler üzerinde baskı unsuru olduğu kaydedildi.

NATO harcamaları çoğaldı

Rapora göre, Rusya'ya karşı Ukrayna desteği nedeniyle NATO'nun harcamaları daha fazla artış gösterirken, ittifak içerisinde ABD dışındaki üyelerin 2014'te Rusya'nın Kırım'ı yasa dışı ilhakından bu yana askeri harcamaları yüzde 32 arttı.

Yeni üyeler katılsa da Ukrayna'nın NATO üyeliğine ilişkin ittifak kapsamında fikir ayrılıkları olduğu kaydedilen raporda, NATO ve Ukrayna'nın ortak bir konseyle daha yakın çalışmaya başladığı anımsatıldı.

Raporda, NATO'nun caydırıcılığını ve savunmasını güçlendirmeye çalıştığı aktarılarak, yeni güvenlik çevresinde ülkelerin yeni taktikler ve politikalar benimsemeye başladıkları belirtildi.

Çin'in güvenlik endişesi

Almanya'nın 2023'te yayınladığı ilk ulusal güvenlik stratejisinde Rusya'nın "Avrupa-Atlantik bölgesinde barışa ve güvenliğe en büyük tehdit" olarak tanımlandığı belirtilen raporda, İngiltere'nin de benzer bir ifade kullandığı hatırlatıldı.

Rusya-Ukrayna Savaşı, Avrupa'daki birçok hükümetin güvenlik yaklaşımını revize etmesinin yanı sıra Çin'in giderek artan bir güvenlik endişesi olduğuna da vurgu yapıldı.

Hava ve füze savunması

Hava ve füze savunma kapasitesini geliştirmeyi hedefleyen Avrupa ülkelerinin insansız hava araçlarına yöneliminin arttığı kaydedildi.

Raporda Rusya'nın Ukrayna'yla savaşında aktif envanterinde bulunan 3 bin ana savaş tankını kaybettiği ve 2 bin eski tankı depodan çıkararak yenilediği belirtildi.

Ukrayna'nın Batı'dan aldığı destek

Ukrayna'nın da Batı ülkelerinin sağladığı mühimmat ve silahları kullandığı paylaşılan raporda, insansız hava aracı (İHA) kullanımına da işaret edildi.

Raporda, Rusya-Ukrayna Savaşı'yla tecrübe edilenlerin diğer ülkelerin askeri planlamasını da etkilemeye başladığına dikkat çekilerek, ülkelerin savaş ihtimaline karşı askeri üretimin artırılması ve daha büyük stokların oluşturulmasına yönelmeye başladığı belirtildi.