İngiltere'nin göçmenleri Ruanda'ya gönderme planına parlamentodan onay

İngiltere’de düzensiz göçmenlerin Ruanda'ya sınır dışı edilmesini içeren tartışmalı yasa tasarısı, parlamentonun üst kanadı Lordlar Kamarası'ndan geçti.

İngiltere Başbakanı Rishi Sunak, "Ruanda'nın Güvenliği Yasa Tasarısı'nın" parlamentodan geçmesinin ardından yazılı açıklama yaptı.

Sunak, “Bu dönüm noktası niteliğindeki yasa tasarısının kabul edilmesi, yalnızca ileriye doğru atılmış bir adım değil, aynı zamanda küresel göç denkleminde köklü bir değişikliktir. Savunmasız göçmenleri tehlikeli geçişlerden caydırmak ve onları sömüren suç çetelerinin iş modelini kırmak için Ruanda Yasa Tasarısını sunduk. Bu yasanın geçmesi bize bunu yapmamızı sağlayacak ve buraya (İngiltere’ye) yasa dışı yollarla gelirseniz kalamayacağınızı açıkça ortaya koyacak. Artık odak noktamız (Ruanda’ya) uçuşları gerçekleştirmek. Bunu yapmamıza ve hayat kurtarmamıza hiçbir şeyin engel olamayacağı konusunda netim” ifadelerini kullandı.

Parlamento onay verdi

Sunak yaptığı ayrı bir açıklamada, Ruanda’ya uçuşların 10-12 hafta içinde başlamasını beklediğini söyledi.

Daha önce parlamentonun alt kanadı Avam Kamarası’nın onayını alan yasa tasarısının İngiltere Kralı III. Charles'ın imzasıyla yasalaşması bekleniyor.

Göçmen akışını durdurmak, Ruanda planının caydırıcı olacağını savunan Sunak hükümetinin öncelikleri arasında yer alıyor. Birleşmiş Milletler insan hakları uzmanları ve insan hakları grupları ise Ruanda planının “insanlık dışı” olduğunu belirtiyor.

Tartışmalı Ruanda planı

İngiltere hükümeti, 2022’de ülkeye Fransa’dan Manş Denizi üzerinden küçük tekneler ve botlarla yasa dışı yollarla giren binlerce düzensiz göçmeni ülkeye göndermek üzere Ruanda ile anlaşma sağlamıştı. Manş Denizi üzerinden İngiltere'ye izinsiz giriş yapan sığınmacıların göçmenlik başvuruları değerlendirilene kadar Ruanda'da kalmalarını hedefleyen İngiltere hükümeti, planı Haziran 2022'de uygulamaya geçirmeyi hedefliyordu.

Ancak Ruanda planı, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararı ile engellenmiş, İngiltere’den ilk sınır dışı edilmesine karar verilenler son dakikada uçaktan indirilmişti. Bunun üzerine İngiltere İçişleri Bakanlığı Yüksek Mahkeme’de dava açmış, Aralık 2022'de söz konusu yasa dışı göçle mücadele politikasının yasal olduğuna karar verilmiş, temyiz yolu ise açık bırakılmıştı.

İnsan hakları savunucuları da kararı temyize taşımış, Temyiz Mahkemesi 29 Haziran 2023’te yasa dışı göçmenleri Ruanda’ya gönderme planının hukuka aykırı olduğuna hükmetmişti. Ruanda’nın "güvenli bir üçüncü ülke" olmadığı ifade edilmiş, söz konusu plan eksiklikler giderilinceye kadar "hukuka aykırı" olarak tanımlanmıştı.

'Hukuka aykırı' dendi, yeni bir anlaşma imzalandı

Yüksek Mahkeme de 15 Kasım 2023’te, Ruanda'ya gönderilecek göçmenlerin daha sonra kaçtıkları ülkelere geri gönderilmesi sonucu zulüm veya diğer insanlık dışı muameleyle karşılaşacaklarına dair "gerçek bir risk" bulunduğu gerekçesiyle Ruanda planının "hukuka aykırı" olduğuna hükmetmişti.

Bunun üzerine Başbakan Rishi Sunak, Ruanda hükümeti ile yeni bir anlaşma imzalamış, her türlü yasal engeli aşmak için Ruanda’nın güvenli olduğunu belirten yeni bir yasa (Ruanda'nın Güvenliği Yasa Tasarısı) teklifi hazırlamıştı.

Anlaşmaya göre Ruanda’ya gönderilen düzensiz göçmenler İngiltere'den başka üçüncü bir ülkeye sınır dışı edilemeyecek.