İran'da CIA darbesiyle ilgili 71 sonra ABD'ye dava açıldı
İran'da, 1953 yılında İngilizlerin kontrolündeki petrolü millileştiren Başbakan Muhammed Musaddık'ın devrilmesiyle sonuçlanan darbedeki rolü nedeniyle ABD'ye açılan davanın ilk duruşması yapıldı.
Tarayıcınız video desteklemiyor!
Başkent Tahran'da düzenlenen 55. Uluslararası Hukuk Mahkemesi'nde görülen davanın ilk duruşmasına, davaya müdahil olan birçok vatandaş ve gazetecinin yanı sıra Musaddık'ın torunu Mahmud Musaddık da katıldı.
402 BİN İRANLI DAVAYA MÜDAHİL
Duruşmanın açılışında mahkeme hakimi Mecid Hüseyinzade, ülke genelindeki 20'den fazla eyaletten yaklaşık 402 bin İran vatandaşının, ABD hükümeti ve 6 Amerikalı yetkiliye karşı açılan davaya müdahil olduğunu belirtti.
"ABD'NİN AMACI, İRAN'DA NÜFUZ ELDE ETMEKTİ"
Davacıların avukatlarından Şami Akdem kürsüye çıkarak,
İstihbarat belgeleri ve mevcut kanıtlar, CIA'nın İngiliz istihbarat servisleriyle işbirliği yaparak, 19 Ağustos 1953'te İran'ın meşru hükümetine karşı iç ve dış ajanları kullanarak kapsamlı bir darbe planladığını ortaya koyuyor. ABD'nin bu darbedeki temel amacı, İngiltere'nin İran'daki nüfuzunu kendi lehine çevirmekti
ifadelerini kullandı.
İranlı avukat, darbe sonucunda İran vatandaşlarının uğradığı zararın tazmin edilmesi için mahkemeden ABD'ye karşı maddi, manevi ve cezai tazminata hükmetmesini talep ettiklerini belirtti.
MUSADDIK'IN TORUNU: "DEDEM PETROLÜ MİLLİLEŞTİRMİŞTİ"
Daha sonra duruşmada hazır bulunan Mahmud Musaddık, yaşlılığını gerekçe göstererek sözlerini ifade edemeyeceğinden hazırladığı yazılı metni kendisi adına oğlu Gulamali Musaddık tarafından okunmasını istedi.
Oğlu tarafından okunan metinde Musaddık, dedesinin petrolü millileştirme mücadelesine yakından tanık olduğunu dile getirdi.
Musaddık, mahkemeden meşru İran hükümetini ortadan kaldırma ve ülkenin kaynaklarının yağmalanmasının yol açtığı büyük kayıplar nedeniyle ABD aleyhinde maddi, manevi ve cezai tazminata hükmetmesini istedi.
Duruşmaya ilerleyen günlerde devam edileceği belirtildi.
ABD'NİN MUSADDIK DARBESİ-CIA'NIN "AJAX" OPERASYONU
İran petrolünün millileştirilmesi hareketine önderlik eden Başbakan Muhammed Musaddık, 19 Ağustos 1953'te ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) tarafından düzenlenen ve "Ajax operasyonu" olarak tarihe geçen darbeyle devrilmişti.
Daha sonra CIA'nın 2013'te gizliliğini kaldırdığı devlet arşivlerinde, bu darbede ABD ve İngiltere'nin rolüne dair kanıtlar ilk kez kamuoyuna açıklandı. Belgelerin birinde "Askeri darbe, ABD dış siyasetinin bir parçası olarak CIA'nın yönetiminde gerçekleştirildi." ifadeleri yer almıştı.