Gizli zamma karşı Fransız modeli önerisi

Gizli zam, bir mal veya hizmetin fiyatının açıkça belirtilmeden, başka yollarla artırılmasıdır. Bu, genellikle gramaj veya hacim değişikliği gibi yöntemlerle yapılır. Örneğin, bir ürün 100 gramlık ambalajda 10 liradan satılıyorsa, gramaj 50 grama düşürülüp fiyat aynı bırakılırsa, tüketici aslında 20 liralık bir zamdan haberdar olmadan 50 gramlık ürünü 10 liraya satın almış olur.

Fransa'da gizli zamlara karşı hayata geçirilen uygulama gündem oldu. Uluslararası Fransız market zinciri, fahiş zam yapan bir firmanın ürünlerinin satışını durdurdu.

Konuyla ilgili CNN Türk'e açıklamalarda bulunan Tüketici Başvuru Merkezi Onursal Başkanı Aydın Ağaoğlu, şunları söyledi:

Bundan 3 yıl önce Ticaret Bakanlığı, ticari uygulamalar yönetmeliğine bir madde ekleyerek, bu tür ambalajlı ürünlerin gramaj hilesiyle gizli zamlanmasına karşı bir önlem geliştirdi.

Burada söz konusu olan tüketicinin aldatılması.

Elimde 2 yoğurt kasesi var. Bu yoğurdu 600 gramdan alıyorduk, şimdi aynı fiyata 500 gramdan alıyoruz. Bununla ilgili ülkemizde tüketicinin aldatılmaması lazım. Madem 100 gram azalttınız büyük puntolarla belirtin.

Bu da 550 bin liraya varan cezalara neden olur.

Tüketici, aldatılmadığını bilmeli

Bu gizli aldatıcı bir zam. Hatta bazı firmalar hem gramajı azaltıyor hem de fiyatı artırıyor. Tüketici diyor ki bunun fiyatı çok artmamış bunu alayım, halbuki öyle değil.

Dikkat çekicek şekilde yapın, belki satıcının haklı bir sebebi var. Örneğin 10 liraya sattığı bir atıştırmalığı, bozuk para sorun olmasın diye 11 lira 75 kuruş yapmak istemiyor. Onun yerine 30 gram ise 23 grama düşürüyor. Tüketici ürünün 23 grama düştüğünü anlayacak şekilde gösterilmeli. Tüketici, aldatılmadığını bilmeli. Zaten yönetmeliğin adı da aldatıcı ticari uygulamalar.

Aslında bu Fransız modeli, bizim ülkemizde uygulanması gereken bir şey. Çünkü birçok zincir market, kendi ürününü üretiyor. 1 litrelik süt yerine 900 grama çevirmiş ve dikkat çekmiyorsa, ben senin ürününü satmam diyebilmeli. Böylece kimin tüketiciye saygı gösterdiğini görmüş oluruz.

Gizli zamma karşı tüketicinin yapması gerekenler

Gizli zam, tüketicilerin haklarını ihlal eden bir uygulamadır. Tüketici, satın aldığı ürünün fiyatını tam olarak bilme hakkına sahiptir. Gizli zam, tüketicilerin bu haklarını ellerinden alır ve onları haksız yere dezavantajlı duruma düşürür.

Gizli zam, Türkiye'de de sıklıkla karşılaşılan bir sorundur. Özellikle son yıllarda artan enflasyon nedeniyle, birçok işletme gizli zam uygulayarak maliyetlerini karşılamaya çalışmaktadır.

Gizli zam, Ticaret Bakanlığı tarafından denetimlerle kontrol edilmektedir. Bakanlık, gramaj veya hacim değişikliği gibi yöntemlerle yapılan gizli zamları tespit ederek ilgili işletmelere ceza vermektedir.

Gizli zamdan korunmak için tüketicilerin dikkat etmesi gereken bazı noktalar vardır:

Satın alacağınız ürünün ambalajını dikkatlice inceleyin. Ürünün gramajını, hacmini ve fiyatını karşılaştırın.

Ürünün fiyatını farklı yerlerde araştırın.

Tüketici derneklerine ve sivil toplum kuruluşlarına başvurun.