İbrahim Yumaklı, hayvancılıkta 5 yıllık yol haritasını açıkladı

Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından hayvancılıkta sektör paydaşları ve uzmanların görüşleri alınarak hazırlanan 5 yıllık eylem planı, Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı tarafından kamuoyuyla paylaşıldı.

Sektöre son 21 yılda toplam 312 milyar lira destek sağlandı. Yeni dönemde uygulanacak destekleme modeli ise bugün ilan edildi.

Yeni plana göre büyükbaş hayvan üretimi artacak, hastalıklarla savaşa verilen destekler çoğalacak ve üretici daha fazla desteklenecek.

Yeni yol haritası

Bakanlık, tarımsal üretimde belirlenen hedefler doğrultusunda çalışmalar gerçekleştiriyor. Hayvancılık sektörü de hem üretici hem de tüketici yönüyle ele alınıyor.

Bu amaçla hazırlanan yeni yol haritasında, hayvansal üretim planlaması, yeni destekleme modeli, hayvan hastalıklarıyla mücadelede yeni tedbirler ve Islah Eylem Planı konularında yenilikler ilan edildi.

Ayrıca, anaç hayvan sayısının artırılmasına yönelik çalışmalar da duyuruldu.

"Hayvansal Üretimin Planlanması"

Yumaklı, yol haritasının ilk başlığının "Hayvansal Üretimin Planlanması" olduğunu aktararak, şu bilgileri verdi:

Yeni sistemde, üretimin, maliyet, kapasite ve pazarlama imkanları doğrultusunda planlamasını ve ürünlerin bölgesel bazlı nerede, ne kadar üretileceğine dair üretim modelini oluşturduk. Stratejik öneme sahip kırmızı et, beyaz et, süt ve yumurtanın, kaliteli, yeterli ve sağlıklı üretiminin devamlılığı için, suyu merkeze alan ve doğal kaynakların korunduğu bir sistemle üretimi planlıyoruz. Bunu da hayvansal üretimin en temel girdisi kaliteli kaba yem üretim kapasitesini, mera varlığımızı ve yapılarını, pazarlama imkanlarını dikkate alarak gerçekleştiriyoruz. Ayrıca, sözleşmeli üretim modelini de yaygınlaştırıyoruz.

Buzağı dışında kuzu ve oğluk için de destek verilecek

Mevcut modelde aşısı ve kaydı olan her buzağıya destek veriyorduk. Yeni modelde buzağının yanı sıra aşısı ve kaydı yapılan her kuzu ve oğlak için de destek veriyoruz.

İbrahim Yumaklı'nın sunumundan öne çıkanlar

"Birçoğuna başladığımız projelerimizle ülkemiz hayvancılığının daha ileri noktaya ulaşmasını sağlayacağız." diyen Bakan Yumaklı'nın sunumundan satır başları:

"Hayvancılığa bir destekleme modeline geçiriyoruz"

Kaliteli kaba yem üreteceğiz. Hem alıcıyı hem de satıcıyı kapsama alan üretimi planlıyoruz. Hayvancılığa bir destekleme modeline geçiriyoruz. Temel, destekli, verimlilik esaslarına dayandırdık. İşletme büyüklüğüne göre belirli destekler vardı. Yeni desteklerde bu sınır kaldırıyoruz.

"Aile işletmelerine ilave destekler veriyoruz"

Aile işletmelerine tüm hayvancılık desteklemelerinde ilk defa ilave destek veriyoruz. En az iki kat destek almış olacak. Kadınlara ve gençlere pozitif ayrımcılık yapıyoruz. Yüzde 70 ilave destek veriyoruz.

Mesela sahibi kadın olan bir aile işletmesi düşünelim. Tüm şartları yerine getirdiğinde, buzağı başına mevcut modelde 2 bin 68 lira destek alırken yeni sistemde, ilave verdiğimiz aile işletmesi, kadın desteği ve diğer verimlilik destekleriyle 5 bin 200 lira alacak. Yani 2,5 kat fazla destek alacak. Eğer bu işletme, ari işletme olursa ilave destek vereceğiz ve bu rakam buzağı başına 7 bin 900 liraya kadar çıkabilecek. Böylece desteği yaklaşık 4 kat artmış olacak. Diğer taraftan besici aile işletmesi, besilik olarak 20 buzağısını kesime kadar beslerse ve bu verimlilik kriterlerine uygun bir süreç olması durumunda, kesim anında dana başına ilave olarak 4 bin 500 liraya kadar destek alabilecek.

IPARD destekleri

IPARD desteklerinin faydalanacı destekleri artırdık. 42 ilde uygulanıyordu, 81 ile yaygınlaştırılacak. Kredilerde Ziraat Bankası ile bir çalışma başlattık. KSübvansiyonlu kredilerde kadınlara, gençlere ve planlı üretim bölgelerine ilave indirim oranları uygulayacağız. İşletme başına limit 40 milyondan, 60 milyona ve ari işletme ise 80 milyon liraya çıkmış oldu.

"Hastalıklar önlenecek"

Hayvancılıkta diğer üzerine durduğumuz bir konu da hastalıklar. Hastalıklarda Ari işletme sayısı çok büyük önem arz etmekte. Ekonomik kayıplarını engellemek önemli. Şap hastalığına yönelik her yıl iki kez uyguladığımız aşıyı üçe çıkardık. Ek aşı ücretini biz sağlayacağız. Bizon kayıplarını azalmak için çalışma yapacağız.

Aşı desteği

Aile işletmelerinde buzağı, kuzu ve oğlak sağlığını koruyucu tedbirlere ağırlık vererek gerekli aşı desteğini Bakanlık olarak biz sağlayacağız. Buzağı kayıplarını azaltmak için, ilk etapta 200 bin gebe sığırı aşılayacağız. Kuzu kayıplarını azaltmak amacıyla ülke genelindeki tüm küçükbaş hayvanlara bu yıl içinde koyun-keçi çiçek aşısı, yeni doğan tüm küçükbaş hayvanlara ise koyun-keçi vebası aşısı yapılacak. Bahsettiğim tüm bu aşıların ücretlerini Bakanlık olarak biz karşılayacağız.

Bu kapsamda hastalıktan ari işletmelere ilave destek vereceğimizi söylemiştim. Ayrıca, Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu (TKDK) desteklemelerinde ari işletmeleri önceliklendiriyoruz. Hastalıktan ari işletmelerden, ülkenin ihtiyacı olan genetik kapasitesi yüksek anaç hayvan üretimini sağlamış olacağız.

"İstasyonlar açacağız"

Hayvan hareketliliğinin kontrolü açısında istasyonlar açıyoruz. Hastalıkların yayılmasını engellemeyi amaçlıyoruz. Amaç istasyonlarda yapılan kontrollerle hastalığa yerinde ve erken müdahale etmek. 7 gün 24 saat görev yapacak bu istasyonlardan ilkini Erzurum'da açtık. Önümüzdeki günlerde ikincisini Elazığ'da açıyoruz. Yıl sonunda bu sayıyı 7'ye çıkartacağız

"Aşı üretim merkezi"

Pendik Veteriner Kontrol Enstitüsünde ulusal aşı üretim merkezi kuruyoruz. Veteriner Veteriner Kontrol Enstitüsünde tıbbı çalışma kapsamında veteriner testlerini yapacağız. Burada daha modern ve teknolojik imkanlarla yüksek kapasiteli aşı üretimleri gerçekleştireceğiz. Ayrıca Veteriner Tıbbi Ürün Kontrol Merkezini de oluşturuyoruz. Burada da her türlü ilaç, aşı ve tıbbi malzemenin testlerini yapacağız.

"100 bin yetiştirici eğitilecek"

Ayrıca hayvan hastalıklarından korunmak amacıyla kullanılan aşıların ve ilaçların üretimden uygulama aşamasına kadar geçen süreçte, soğuk zincir izleme sistemini bu yılın ilk yarısında kuruyoruzİlçelerde eğitimlere devam edeceğiz. 100 bin yetiştiricilere farkındalık eğitimi yapacağız.

Soğuk zincir izleme sistemi

Ayrıca hayvan hastalıklarından korunmak amacıyla kullanılan aşıların ve ilaçların üretimden uygulama aşamasına kadar geçen süreçte soğuk zincir izleme sistemini bu yılın ilk yarımızda hizmete geçirmiş olacağız.

Genetik testler

Genetik testler ile amacımız yerli üreticiyi desteklemek olacak. erli üreticimizi güçlendirmek parolasıyla yola çıktığımız bu projede, TİGEM Damızlık Merkezleri olacak. Et Süt Kurumu'nun da desteğiyle sayıları artacak damızlıklar aile işletmelerine uygun maliyetle dağıtılacak. Böylece yerli üreticimizin damızlık ihtiyacını kamu güvencesiyle karşılamış olacağız.

Test maliyetini Bakanlık karşılayacak

En yaygın sütçü ırk olan "siyah alaca" ırkında yaklaşık 22 bin hayvanı verimlilik durumlarını genetik olarak ortaya koyarak referans popülasyonu oluşturduklarını belirten Bakan Yumaklı, şu bilgileri paylaştı:

Bu sayıyı her geçen yıl artırıyoruz. 2024 yılında artık bu ırktan doğan buzağılarda genetik yapısına bakarak, damızlık değerini belirlemeye başladık. Bu testi yaptıran yetiştiricilerimizin test maliyetini bakanlık olarak biz karşılıyoruz.

"Üretim boğalarını Ocak 2025'te üretmeye başlıyoruz"

Yumaklı, bu yıl Türkiye'de sayısı en fazla ikinci ırk olan "simental"de de genetik testlerle damızlık değerini belirlemeye başlayacakları bilgisini vererek, "Her iki ırk için bu hizmeti yetiştiricimizin hizmetine sunuyoruz. Bu testin yaygınlaşması amacıyla Genomik Test Merkezini haziran ayında Ankara'da açmış olacağız. Genomik seleksiyon ve embriyo transferi yöntemiyle yüksek genetik kapasiteli üretim boğalarını Ocak 2025'te üretmeye başlıyoruz." ifadelerini kullandı.

Gelişmeler paylaşılacak

İbrahim Yumaklı, son olarak aktardığı açıklamaların alt detaylarının, kümes hayvancılık, aracılık uygulamalarının ve gelinen noktanın da kamuoyu ile paylaşılacağını belirtti.