Mehmet Şimşek: Hayat pahalılığının en önemli nedeni yüksek kiralar

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, İstanbul’da “MÜSİAD 2024 Yılı Değerlendirmesi ve 2025 Yılı Beklentileri” programında konuştu.

Bakan Mehmet Şimşek, MÜSİAD üyelerine seslendiği konuşmasında önce küresel ekonominin geldiği noktayı anlatarak Türkiye'ye etkileri ve Türkiye'nin alacağı pozisyon hakkında görüşlerini verilerle birlikte paylaştı.

YÜKSEK KİRALARA KARŞI SOSYAL KONUT PROJESİ

Konuşmasında "Hayat pahalılığının en önemli nedeni yüksek kiralar. Bunu para politikasıyla çözemeyiz. Konut arzını artırarak çözebiliriz" dilen Şimşek, konuyla ilgili şu ifadeleri kullandı:

Deprem bölgesinde konut sorununu çözeceğiz. Yarısı bizden diye kampanyası var, ona desteği üçe katlıyoruz, artırarak devam edeceğiz ve bütçe imkan verse daha da 3'e 5'e katlayacağız. Çünkü en kritik konu sosyal konut. Dar gelirli vatandaşların, ilk kez konut alacakların konuta erişimi önemli. Kira. Buna büyük önem vereceğiz. Biz kaynağın en büyük kısmını konut arzına yönlendireceğiz.

"KİMSE YÜKSEK VERGİ İSTEMEZ"

Bakan Mehmet Şimşek, konuşmasında vergi politikalarına değinerek, uygulamalara yapılan eleştirilerin farkında olduklarını belirterek vergi yükünün adil dağılımını sağlayacak tedbirlerden şöyle söz etti:

Bütçe disiplini önemli, geçen sene tedbir almak zorunda kaldık, kimse yüksek vergi istemez, anlıyorum, ama tedbirleri almasaydık sonuçları daha ağır olurdu. 'Program yükünü vatandaşa yansıttınız deniyor.' Amacımız vergide adaleti sağlamak ama demek ki iyi iletişim sağlayamıyoruz. Kurumlar vergisini yüzde 20'ye getirdik. Bundan sonra yüzde 10 kârından vergi vereceksin. Yap-İşlet-Devret gibi kurumlar vergisini verecek. Finans sektörünün vergisini çıkardık. Ama yeter ki üretim ve ihracat yapın. Size daha fazla avantaj sağlayacağız.

"YILLARDIR ZARAR AÇIKLAYANLARI İNCELİYORUZ"

10 yıldır zarar eden büyük mükellefleri izaha çağırdık. Büyük mükelleflerin, yıllardır zarar açıklayan mükelleflerin incelenmesini önceliklendirdik. 2025'te önceliklerimiz büyük mükellef incelemeleri, sektörel saha denetimleri olacak, sektörel kârlılık oranlarından düşük kalan mükellefler olacak.

"KAYIT DIŞI KONUSUNDA AMANSIZ BİR DÖNEME GİRİYORUZ"

Vergi mevzuatının basitleştirilmesinde sizinle birlikteyiz ama kayıt dışı konusunda amansız bir döneme gidiyoruz. Kazanandan vergi alma konusunda çok ciddiyiz. Bu net.

"HEDEF ENFLASYONU YÜZDE 20 CİVARINA ÇEKMEK"

Hedefin bu sene enflasyonu yüzde 20 civarına çekmek olduğundan bahseden Bakan Mehmet Şimşek, 2026 yılında da enflasyonu yüzde 10 civarına çekmeyi plandıkladıklarını şu sözlerle aktardı:

2025'te hedefimiz dezenflasyonun daha hissedilir olması ve yapısal dönüşümün hızlanması. Bütçe disiplinini sağlamaya devam edeceğiz. Dezenflasyon süreci başladı. Hedefimiz enflasyonu bu sene yüzde 20 civarına çekmek, bir sonraki sene de yüzde 10'lar civarına ve daha sonra tek haneye çekmek. Hizmet sektöründeki enflasyonda büyük katılık var, bu katılığı kırmak zaman alacak.

Mal fiyatı yüzde 36 artarken, manşet enflasyon neden yüzde 44 olmuş, çünkü kirada üst sınırı kaldırdık. Tüm hizmetleri alırsak yüzde 66 artmış, hizmet enflasyonu bizim öngördüğümüzden daha katı ve daha yüksek, şimdi tepki vermeye yeni başladı. Birkaç puanlık sapmanın özünde birkaç etken var ancak resim çok net ortada. Dezenflasyon programı ile 2024-2026 öngörülerimizi oturttuk, geçen yılın ilk yarısında birkaç puanlık sapma var, biz inanıyoruz ki bu, bu yılın ikinci yarısında telafi edilecek. Dolayısıyla bu enflasyon inecek. TCMB'ye destek olmak için maliye ve gelirler politikası devreye girmeli.

"BÜTÇE AÇIĞINI KAPATACAĞIZ"

Şimşek, "Para politikasının sınırları var, bütçe açığını kapatacağız." mesajı verdi.

Mehmet Şimşek, para politikasının sınırları olduğunu, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'na (TCMB) destek olmak için maliye ve gelirler politikasının devreye girmesini gerektiğini söyleyerek şu değerlendirmede bulundu:

Bütçe disiplinini sağlamaya devam edeceğiz . Hizmet sektöründeki enflasyonda büyük katılık var, bu katılığı kırmak zaman alacak - Hedefimiz enflasyonu bu sene yüzde 20 civarına çekmek, bir sonraki sene de yüzde 10'lar civarına ve daha sonra tek haneye çekmek.

Birkaç puanlık sapmanın özünde birkaç etken var ancak resim net ortada -Dezenflasyon programı 2024-2026 öngörülerimizi oturttuk, geçen yılın ilk yarısında birkaç puanlık sapma var, biz inanıyoruz ki bu yılın ikinci yarısında telafi edilecek. Dolayısıyla enflasyon inecek.

Reel sektör ve hane halkının enflasyon beklentilerinde program hedeflerine göre bir farklılık var, kısmen kredibiliteyi inşa ederek, kısmen sonuç alarak ve kısmen de daha iyi iletişim ve doğru politikalarla bu farkı azaltabiliriz.

"TEDBİRLİ OLMAKTA YARAR VAR"

Bakan Şimşek konuşmasında özetle "Küresel ticarette parçalanma var ama Türkiye'nin dayanıklılığı var. Kötümser olmaya gerek yok ama bunları göz önüne alarak tedbirli olmakta, pazarları tekrar gözden geçirmekte yarar var." dedi.

"TÜRKİYE, ABD'DEKİ BELİRSİZLİKLERDEN AZ ETKİLENECEK"

Şimşek, dünya üzerinde imalat ve üretimin seyrinin değiştiğini ve Çin'in önceliğinde bir değişim yaşandığını belirterek, bu gelişmelerin yeni trendler doğuracağını belirterek şu değerlendirmeyi yaptı:

ABD'de 20 Ocak'ta Trump göreve geldiğinde yürütülecek ticaret politikasında yaşanacak bir belirsizlik söz konusu. Türkiye az etkilenen ülkelerden olacak. ABD'nin Çin'e uygulayacağı ticaret kotaları dolaylı yönden bizi etkileyebilir. Çin ihracatı rota değiştirince üçüncü pazarlarda Türkiye etkilenecek. Ticaret savaşları daha hız kazanabilir.

DOLARIN ETKİSİ

Dolar tüm dünyayı olduğu gibi bizi de etkileyebilir. Dolar hepimizi ilgilendiriyor, küresel para birimi. Dolardaki dalgalanma bizi etkiliyor, hammaddeyi dolarla ithal edip ihracatı euroyla yapıyoruz. Paritedeki değişiklik bizim rekabet gücümüzü etkiliyor. Ticaret savaşları başlarsa büyümeyi olumsuz etkiler. Dolayısıyla bunlar yapısal, biz bilmiyoruz, bir belirsizlik var.

Diğer ülkelerin de alınan kararlar karşısında ABD'ye karşı bir tutum sergilerse ticaret savaşları hızlanırsa büyüme olumsuz etkilenir. Küresel rekabette Çin'in artar bir hakimiyeti var. Bizim için yaşanan gelişmelere Türkiye'nin alacağı tedbirler önemli.

TÜRKİYE'NİN AVANTAJLARI

Korumacılık, dünyanın yeni trendi oldu. Bizim 54 ülke ile serbest ticaret anlaşmamız var. Bizim serbest ticaret anlaşmamızın olmadığı ülkeler de var. Bizim bu hususları dikkate almamız gerekiyor. Herkes yakın coğrafyasına odaklanacak. Bizim yakın coğrafyada avantajlarımız var. Üretim ve lojistik üssüyüz.

"DOĞURGANLIK HIZI DÜŞÜK"

Borçlulukta küresel ekonomilere göre daha az borçlu olduğu için Türkiye'nin avantajlı olduğunu bildiren Bakan Şimşek, dünya nüfusunun yazlandığını bildirerek, Türkiye'deki trendin BM'nin öngördüğü dönemden daha kötü olduğunu ve doğurganlık hızının daha hızlı düştüğünü belirtti ve "Doğurganlık hızındaki yavaşlamayı tersine çevirmek için politikalar üreteceğiz." dedi.

"TEDBİR ALACAĞIZ"

Bakan Şimşek, konuşmasına şöyle devam etti:

18 yıllık bir dönemde çalışma gücünün artıda olacağı bir dönem var. Bu dönemde kadınların iş gücüne katılmasına sağlamak ve atıl olan iş gücünün aktif hale getirilmesini sağlayacağız.

"YAPAY ZEKA İNSAN ZEKASINI GEÇTİ"

Bakan Şimşek, katılımcılardan yapay zeka ve teknik gelişmelere hazırlıklı olmalarını isteyerek şu ifadeleri kullandı:

4. sanayi devrimi başladı. Yapan zeka, raporlar sizi nasıl etkiler bu konu öremli.

"Genel anlamda yapay zeka insan zekasına yaklaştı mı?" sorusunun cevabı ya bu yıl ya da iki yıl sonra gerçek olacak. 2023'da da yapay zeka daha çok gelişecek. Yapay zekanın pazarlamada etkisini özel sektör olarak değerlendirmenizi istiyoruz.

Biz zaten üzerimize gerekeni yapacağız ama iş dünyasını da biraz farkında olması önemli.

Yapay zekada gelir ve servet dengesizliği yaratmak çok yüksek. Peki yapay zekada Türkiye nelere? Türkiye, kendisine benzer gelişmekte oranla çok iyi ama gelişmiş ülkelerin gerisinde. Amacımız gelişmiş ülkelerin üzerine çıkabilmek.

Beşeri sermayemiz çok iyi. Eğitimli iş gücünde Norveç'ten sonra ikinci, doktora da birinci ülkeyiz. İnovasyon merkezi sayımız geri değil. En yenilikçi ekosisteme sahip kendi kategorimizde üçüncü ülkeyiz.

5G altyapısı ve fiberoptik konusunda bir çok konuda ilerliyiz. Nükleer enerji çok kritik. Bu anlamda da yapay zekaya uygun bir ekosistemi kuracağız.

ARTIK RABOT ÜRETEN RABOTLAR VAR

İmalat sanayide rapor yoğunluğu düşük. 10 bin kişiye 162 robot varken Türkiye'de bu sayı 43. Artık rapor üreten robotlar var.

Kobat değil insanımsı raporlar artık üretim hatlarında çalışmaya başladı ve bu yaygınlaşacak. Dolayısıyla Türkiye'de de artacak.

Burada mesai mefhumu olmayacak. Bu sizin üretiminizi nesil etkileyecek.

KÜRESEL ISINMA

Küresel ısınma maalesef pazarlamayı ve ticareti etkileyecek. Avrupa'da vergilendirecek. Bu alanda hep birlikte kamu özel çalıştık.

PROGRAMIN GÜCÜ

"Uygulanmakta olan bir program var. Programın hedefi sürdürülebilir büyüme ve gelirin daha adil dağıtılması" diyen Mehmet Şimşek türkiye ekonomisini geldiği noktaya ait şu satır başlarında açıklama yaptı:

-Türkiye'nin toplam borcunun milli gelire oranı yüzde 95. Dünya ortalaması yüzde 346. Türkiye bu anlamda da avantajlı.

-Öngörülebilirlik önemli. Dezenflasyon süreci başladı. İstihdam artışı var. 2025'de yapısal dönüşümü hızlandırmak istiyoruz. Makro istikrarı tesis etmek istiyoruz.

-Türkiye'de cari açık, dramatik olarak düştü. Bu daha düşük soru alacağız demektir.

-Rezervlerimiz arttı. Net rezervlerimiz 100 milyar dolarda fazla arttı. Rezerv yeterliliğini uluslararası standartlarda sağladı.

-2025'de dezenflasyon sürecini iyi göreceğiz.

-Bütçe disiplini tesis ettik.

-Türkiye'nin CDS'leri düştü, borçlanma maliyeti azaldı. Her sene 7 milyon dolar tasarruf sağladı.

-Türkiye'nin dış finansman ihtiyacı cari açık düştükçe düşüyor.

-KKM'de 110 milyar dolar bir düşüş var. Programdan çıkarak gelecekteki risklere tedbir aldık. Merkez bankası daha fazla para basmayacak.

-TL'ye güven arttı. Toplam mevduattaki payı yüzde 30'dan yüzde 60'a arttı.

-Hazine mesela yarın bir borçlanmaya çıkacak 4,70. CDS priminizi ekliyorlar ona göre fark ödüyorsunuz. Bizimkisi indi.

-Kredi notumuza arttı. Dünyada üç farklı kuruluş tarafından kredi notu artan badece bir ülke var. O da Türkiye.

KAMUDA TASARRUF

-Kamuda personel genişlemesini durdurduk. Kamuda kiralık taşıt sayısını yüzde 16 düşürdük. Türkiye'nin brüt dış finansman ihtiyacı azalıyor. 2025'te hedefimiz dezenflasyonun daha hissedilir olması ve yapısal dönüşümün hızlanması.

-Geçen sene bütçe açığını yüzde 5,2 ile sınırlandı. Programdan sapma var ama bu yılın ikinci yarısında telafi edecek. Para politikasının sınırları var, bütçe açığını kapatacağız. Kararlıyız başaracağız.

-Biz MÜSİAD ailesine iyi anlatamamışız ki ankette yüzde 50'niz 2025'te enflasyonu yüzde 50'nin üzerinde bekliyor.

"ODAKLANINCA BAŞARIYORUZ"

-Türkiye'de 1.000'in üzerinde proje var. Odaklandığımızda başarıyoruz. Savunma sanayini önceliklendirdik, dünyada ihracatta 11. sıraya çıktık. Odak sektörlerden biri de yeşil dönüşüm. Yenilenebilir enerji. Şu anda üretim merkezlerini limanlara bağlayacak demiryollarına odaklandık.

"BİZ SİZDEN PARA KAZANMANIZI BEKLİYORUZ"

Biz sizden başarılı olmanızı ve para kazanmanızı istiyoruz. Bunun için yeşil dönüşüm konusunda markalaşma konusunda gelişmenizi istiyoruz. Bunun için katma değerde daha yukarı çıkmanız lazım. Pazarlarınızı çeşitlendirmeniz lazım.