Türkiye, Avrupa'nın enerji arzında kilit rol oynamaya hazır
Türkiye, son dönemde farklı ülkelerle yaptığı doğalgaz ihracat anlaşmalarıyla Avrupa'da doğalgaz merkezi olma yolunun taşlarını emin adımlarla döşüyor.
Rusya-Ukrayna savaşı sonrasında Avrupa, enerji arzında yaşadığı sorunları çözüm için yeni yollar deniyor.
Türkiye, bu noktada son dönemde yaptığı doğalgaz ihracat anlaşmalarıyla ve güçlü altyapı öne çıkıyor.
Türkiye yaptığı yeni girişimlerle doğalgaz merkezi olma yolunda hızla ilerlerken Avrupa'nın enerji tedarikinde de kilit rol oynamaya hazırlanıyor.
Rusya-Ukrayna krizinin ardından doğalgaz arzında darboğaz yaşayan Avrupa ülkeleri farklı ülkelerden gaz tedariki arayışına girerken Türkiye, doğalgaz merkezi olma hedefi doğrultusunda sahip olduğu boru hattı altyapısıyla bu arayışa cevap vermek için harekete geçti.
Yunanistan'a gaz sevkiyatı
Hali hazırda Yunanistan'a boru hatlarıyla gaz sevk eden Türkiye, bu yıl Avrupa'da 4 ülkeyle doğalgaz ihracatı anlaşmalarına imza attı.
Bulgaristan ile doğalgaz ihracatı anlaşması
Türkiye, yılın ilk doğalgaz ihracatı anlaşmasını ocak ayında Bulgaristan ile yaptı. Türkiye'den Bulgaristan'a 13 yıl süreyle yıllık 1,5 milyar metreküp doğalgaz ihracatını kapsayan anlaşma imzalandı.
Macaristan'a doğalgaz ihracatı
Bulgaristan'ın ardından Macaristan ile görüşmeleri neticelendiren Türkiye, ağustos ayında bu ülkeyle doğalgaz ihracatı konusunda anlaştı.
Anlaşmayla Türkiye ilk kez sınırı olmayan bir ülkeye boru hatlarıyla gaz ihraç etmek için adım attı. Macar basınına göre, Türkiye, bu ülkeye 275 milyon metreküp gaz ihracatını öngörüyor.
Romanya ile anlaşma
Yılın üçüncü gaz ihracat anlaşmasını Romanya ile yapan Türkiye, günlük 4 milyon metreküpe kadar doğalgazı Romanya'ya ihraç edecek. Sevkiyatın 1 Ekim'de başlaması, 31 Mart 2025'te sona ermesi planlandı.
Moldova ile anlaşma imzalandı
Yılın dördüncü doğalgaz ihracat anlaşmasını ise Moldova ile imzalayan Türkiye, bu ülkeye günlük 2 milyon metreküp doğalgaz ihraç edecek. Moldova'ya gaz sevkiyatının da 1 Ekim'de başlaması kararlaştırıldı.
"Doğalgazda giderek daha fazla merkez haline geliyoruz"
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, dün katıldığı Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) başkentinde düzenlenen Abu Dabi Uluslararası Petrol Fuarı ve Konferansı'nda Türkiye'nin Avrupa'ya doğalgaz sevkiyatını şu sözlerle duyurdu:
Bugün itibarıyla Batı Balkan Boru Hattıyla Macaristan, Bulgaristan, Romanya ve Moldova'ya gaz gönderiyoruz. Doğalgazda giderek daha fazla merkez haline geliyoruz.
Anlaşmalar doğalgaz ticaret merkezi olma hedefinin "ön perdesi"
Ankara Kriz ve Siyaset Araştırmaları Merkezi (ANKASAM) Enerji Başdanışmanı Cenk Pala ise yaşanan gelişmeleri şöyle duyurdu:
Türkiye, son 26-27 yıldır konuştuğumuz, Azerbaycan özelinde petrol ve doğalgazda Türkiye'yi doğu-batı arasında bir koridora, oradan da bir ticaret merkezine çevirme hedefini gerçekleştiriyor. İmzalananlar aslında bunun ön perdesi. Bu güzel bir çalışma. BOTAŞ iyi şeyler yapıyor. Ticaretin önünü açıyor. Güney Gaz Koridoru dediğimiz bu projenin hayata geçmesini sağlıyor.
"Avrupa Rusya'nın boşluğunu başka ülkelerle dolduruyor"
Rusya-Ukrayna Savaşı'ndan sonra Kuzey Akım-1 ve 2'nin devreden çıkması ve Avrupa Birliği'nin genel olarak Rus gazından uzaklaşmaya çalışması nedeniyle kıtanın gaz tedarikinde büyük bir boşluk oluştuğunu söyleyen Pala, bu boşluğun Avrupa tarafından Türkiye dışında Mısır, Libya ve Cezayir gibi ülkelerle doldurulmaya çalışmasının en az 5 yıl gerektireceğini ve söz konusu ülkelerin kendi tüketimlerinin çokluğu nedeniyle Avrupa'nın ihtiyacını karşılamada yetersiz kalacağını söyledi.
"Türkiye, Avrupa'nın gaz ihtiyacına en hızlı cevap verebilecek ülke"
Pala, Avrupa gaz ihtiyacını sıvılaştırılmış doğalgazla (LNG) kapatmaya çalışsa da LNG piyasasında anlaşmaların çoğunun imzalandığını ve sevkiyatların büyük ölçüde Asya piyasasına yöneldiğini belirterek, Türkiye'nin Avrupa'nın ihtiyacına en hızlı cevap verecek ülke olduğunu dile getirdi.
Türkiye'nin altyapısı
Türkiye'nin TANAP ve BOTAŞ ile sahip olduğu altyapıyla 10-15 milyar metreküplük gazı Avrupa'ya hızlıca sevk edebileceğini ya da Avrupa ülkelerinin Türkiye'nin yıllık 25 milyar metreküplük kapasiteye sahip LNG altyapısından yararlanabileceğini ifade ederek şöyle konuştu:
İsteyen gider Katar'dan LNG alır, getirir BOTAŞ terminallerinden birine indirir. BOTAŞ, onu, bu boru hattı bağlantılarıyla Avrupa'ya verir.
"Türkiye, Avrupa için önemli bir ticaret merkezi olabilir"
Erste Investment Petrol ve Gaz Analisti Tamas Pletser, Türkiye'nin son dönemde yaptığı anlaşmalara ilişkin olarak şu değerlendirmede bulundu:
Türkiye'nin Avrupa'nın gaz tedariki için önemli bir merkez olabileceğini düşünüyorum. Türkiye, sadece Rus ham petrol ve gazına değil, Azerbaycan, Kuzey Irak, İsrail piyasası, farklı LNG kaynakları hatta uzun vadede Kıbrıs gazına bile ulaşabilir.
Mevcut durumda Macaristan'a yapılan gaz tedarikinde Bulgaristan bölümünde bazı darboğazların olduğunu belirten Pletser, bu tür konuların kolayca çözülebileceğini kaydetti.
"Türkiye'nin doğalgaz merkezi olma planı yeni değil"
Türkiye'nin doğalgaz merkezi olma planının yeni olmadığına işaret eden Pletser, hali hazırda Rusya-Ukrayna Savaşı'ndan dolayı Moskova yönetiminin doğrudan gaz tedarik edecek bir boru hattının bulunmadığını söyleyerek şöyle konuştu:
Bu plan yeniden revize edilebilir. Bunun Türkiye açısından son derece olumlu olduğunu düşünüyorum.
