Üsküdar-Samandıra Metro Hattı'ndaki kazanın raporu: Kaza tren kaynaklı değil

İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin (İBB) iştirak şirketlerinden Metro İstanbul, 22 Nisan’da yaşanan tren kazasıyla ilgili detaylı bir rapor yayınladı.

İlk etapta "teknik arıza" olarak duyurulan, sonrasında "zorunlu bakım çalışması" diye nitelendirilen ve nihayetinde "işletme saatleri dışında eğitim amacıyla kullanılan yolcusuz iki trenin çarpışması" olarak açıklanan olayla ilgili hazırlanan rapor, kazanın tüm boyutlarını ele alıyor.

"M5 Metro Hattı, Tren-05 ve Tren-23 Kaza-Hasar Raporu" başlığını taşıyan belgede, kazanın aşama aşama kronolojisi, kurtarma operasyonlarının seyri, kazaya ilişkin verilerin incelenmesi, trenlerde meydana gelen hasarların analizi ve bakım süreçlerinin dökümü ayrıntılarıyla yer alıyor.

Raporda, 22 Nisan’ı 23 Nisan’a bağlayan gece saat 02.00 civarında, Fıstıkağacı İstasyonu Hat-2 peronunda kısıtlı manuel kontrol modu olan RM modunda bekleyen Tren-05'e, Üsküdar’dan tam otomatik gözetimsiz tren işletmesi (UTO) modunda gönderilen Tren-23'ün çarpması sonucu kazanın meydana geldiği belirtiliyor.

"MAKİNİST, TRENİ ACİL DURUM MODUNDAN ÇIKARDI"

Kazaya müdahale süreci hakkında verilen bilgilerde, kurtarma çalışmalarının 22 Nisan saat 02.03'te başladığı ve 25 Nisan saat 05.30'da tamamlandığı ifade ediliyor. Bu süreçte kazaya karışan trenlerde hasar gören 2 otomatik ve 10 yarı otomatik kuplörün çıkarıldığı, hasarlı bölgelerin montajı yapılarak trenlerin tekrar manevra yapabilecek duruma getirildiği aktarılıyor. Trenler nihayetinde "ölü manevra" yöntemiyle atölyeye çekilip park ediliyor.

Kazanın seyrine ilişkin raporda, Tren-05’in saat 01.37’de Fıstıkağacı’ndan Bağlarbaşı yönüne doğru hareket ettiği, Bağlarbaşı İstasyonu’nda kabin değişimi ve resetleme işlemlerinin yapıldığı, ardından trenin tekrar Fıstıkağacı yönüne doğru hareket ettiği belirtiliyor. Bu esnada makinist tarafından trenin acil durum modu olan EM moddan RM moduna geçirildiği vurgulanıyor. Ancak, Üsküdar yönünden gelen ve Fıstıkağacı İstasyonu'nda bekleyen Tren-05’e çarpan Tren-23’ün, çarpmanın etkisiyle Tren-05’i yaklaşık 19,5 metre Çekmeköy yönüne doğru sürüklediği raporda detaylandırılıyor.

Hasar tespitine dair yapılan incelemede, her iki trende de ciddi zararların oluştuğu, özellikle Tren-05 ve Tren-23’ün araçlar arası kuplörleri, cer motor bağlantı kutuları, araç kapıları, körük bölgeleri ve çarpışmanın olduğu noktadaki otomatik kuplörler gibi kritik parçaların hasar aldığı raporda belirtiliyor.

KAZANIN NEDENİ İÇİN SİNYAL SİSTEMİ VE OPERASYONEL KAYITLAR DA İNCELENECEK

Raporun sonuç bölümünde ise şunlar kaydedildi:

Yaşanan tren-tren temas olayında herhangi bir can kaybı veya yaralanma olayı gerçekleşmemiştir. Tren kurtarma operasyonu yaklaşık 30 atölye personelinin, vardiyalar halinde 74 saatlik mesaisiyle emniyetli bir şekilde tamamlanmıştır. Her iki trenin de dataları incelendiğinde tren kaynaklı kazaya sebebiyet verebilecek herhangi bir arızanın olmadığı görülmüştür. Tren bakım kayıtları yer almaktadır. Herhangi bir bakım eksikliği bulunmamaktadır. Kazaya sebep olabilecek nedenlerin belirlenmesi için sinyal sistemi ve operasyonel kayıtların da incelenmesi gerekmektedir. Trenlerin detaylı hasar durumu ve tamir edilebilirliği, uzman ekiplerce gerekli ölçümler yapılarak değerlendirilmelidir.

NE OLMUŞTU

Metro İstanbul, 22 Nisan'da Üsküdar-Samandıra Metro Hattı'nda seferlerin aksamasına ilişkin önce "teknik arıza", sonrasında "zorunlu bakım çalışması" daha sonra ise "işletme saatleri dışında eğitim amaçlı kullanılan yolcusuz iki trenin teması" şeklinde açıklamalarda bulunmuştu.

Sorun nedeniyle Samandıra ve Üsküdar yönünden gelen yolcular, Altunizade İstasyonu'nda trenlerden indirilerek güvenlik görevlileri tarafından karşı yönden gelen trenlere yönlendirilmişti.

Metro istasyonunda yolcu yoğunluğunun oluşmasına sebep olan aksaklık, 72 saat sonra giderilebilmişti.

İBB'DEN İNCELEME VE SORUŞTURMA

İstanbul Büyükşehir Belediyesi ise tren kazasıyla ilgili inceleme ve soruşturma başlattı. Soruşturma kapsamında, İBB müfettişleri tarafından ilgili daire başkanlığına 16 Mayıs'ta resmi yazı yazıldı.

Yazıda,

Müfettişliğimizce yürütülmekte olan inceleme ve soruşturmaya esas teşkil etmek üzere M5 Üsküdar-Samadıra Metro Hattı Fıstıkağacı İstasyonu bölgesinde 21 Nisan'ı 22 Nisan'a bağlayan gece kaza yapan yolcusuz iki trene ilişkin olarak söz konusu kazanın neden olduğu maddi zararın tespiti yönünde yapılan çalışmaların tamamlanmış olması halinde iş bu çalışmaların, tamamlanmamış olması halinde günümüze kadar gerçekleştirilen iş ve işlemlerle çalışmaların hangi yasal gerekçelerle tamamlanmadığının izahının 23 Mayıs 2024 tarihine kadar müfettişliğimize gönderilmesini rica ederim.

ifadeleri yer aldı.

İlgili daire başkanlığı tarafından, 23 Mayıs'ta verilen cevapta, şunlar kaydedildi:

"Kaza sonucu hasar gören araçlarla ilgili gerekli ekspertiz, raporlama ve maliyet analizine yönelik çalışmalara başlanmış olup bu doğrultuda gerekli iş ve işlemler sürdürülecektir."

İBB tarafından 9 Temmuz'da ise M5 Metro Hattı'ndaki Tren-5 ve Tren-23 metro setlerinin hasar tespitinin yapılması için ihale yapılması talep edildi.

YENİ TREN İSTENDİ

Metro İstanbul tarafından 25 Nisan'da İBB'ye yazılan yazıda, şöyle denildi:

21 Nisan 2024 gecesi M5 Üsküdar-Samandıra Metro Hattı Fıstıkağacı İstasyonu'nda işletme saatleri dışında makinist eğitim çalışmaları sırasında meydana gelen tren kazası sonucu iki araç ciddi boyutta zarar görerek işletme dışı kalmış olup kaza kök nedeni araştırmaları taraflarca devam etmekte ve hasarların onarımı için başlayan çalışmaların uzun zaman süreceği değerlendirilmektedir. Haddizatında 2025 yılında hizmete girmesi planlanan Sultanbeyli uzatması için dahi yeterli olmayan mevcut araç filosu mezkur kaza nedeniyle 2 adet eksilmiş olup 2025 yılı itibarıyla filodaki tüm araçlarımız sırayla ağır bakıma alınacaktır. Gerek mevcut hattın seferlerinin etkilenmemesi gerekse ilgili yazıda belirtildiği şekilde uzatma hattının ihtiyacına binaen M5 hattı için yeni tren temininin ivedilikle gündeme alınması konusunda gereğini arz ederiz.