Kleptokrasi nedir

Kleptokrasi, iktidarda bulunanların, yetkilerini ve kamu kaynaklarını kişisel zenginliklerini artırmak için kullandığı yönetim şeklidir.

Kleptokrasi rejiminde yönetici sınıfı, kamu kaynakları üzerinden kendilerini zenginleştirirken, halkının fakirleşmesine neden olur.

Kleptokrasinin hakim olduğu bir toplumsal düzende zenginleşmenin yolu, iktidara yakın konumlanmaktan geçer.

İktidar ve yanındakiler zenginleşmeyi sürdürürken, yandaş olmayı reddedenler ve halkın geneli giderek fakirleşir.

KLEPTOKRASİ NASIL OLUŞUR

Kleptokrasi yönetim şeklinin var olması için otoriter bir yapılanma gereklidir. Kendini baskı rejimiyle sürdüren kleptokraside iktidar dokunulmaz bir güce sahiptir.

Bunun yanı sıra kleptokraside temel hak ve özgürlükler ihlal edilir. Gücü elinde bulunduran kamu yönetimi, yargıya hesap vermez ve demokratik yönetim ilkeleri uygulanmaz.

Bütün gücün tek bir elde toplandığı bir diktatörlük veya bir grubun elinde toplandığı oligarşi rejimlerinde daha sık görülebilen kleptokrasinin tarih sayfalarında birçok örneği mevcuttur.

Gücün tek bir zümrede toplanmasını engelleyen güçler ayrılığı ilkesi, bireylerin temel haklarını garantiye almaktadır. Güçler ayrılığında, yasama, yürütme ve yargı birbirinden ayrıdır. Yasaları koyma yetkisi olan tek yasama organı halk meclisidir. İdare, koyulan yasaları uygulamakla yükümlüdür. Yasaların ihlal edilip edilmediğini ise bu ikisinden bağımsız mahkemeler kontrol etmektedir.

Kleptokraside ise tüm güçler, tek bir kişide toplanabileceği gibi belli bir zümrede de toplanabilir. Kağıt üstünde güçler ayrılığı ilkesi uygulanıyor gözükse de hükümet, kendi çıkarları için yargı organına kendi yandaşlarını yerleştirebilir. Bu durum, bireylerin haklarını kullanmalarına ve hükümetlerini denetlemelerine engel olur.

Halk hesap soramaz hale gelir ve kamu tarafından işlenen suçlar yargı tarafından cezalandırılamamakla birlikte işlenen suçların boyutu giderek artar.

TEMEL ÖZELLİKLERİ

Bir ülkede kleptokrasinin olup olmadığı, medyanın özgür olup olmamasına bakılarak anlaşılabilmektedir. Kleptokrasinin uygulanabilmesi için bazı temel uygulamalar hayata geçirilmelidir. Bunlar şu şekilde özetlenebilir:

Şeffaflık yoktur, hükümet mali bilgilerini paylaşmaz veya yanlış paylaşır. Medya sansüre uğrar ve neyin haber yapılıp neyin yapılamayacağını hükümet belirler. Kamu kaynakları kişisel çıkarlar için kullanılır ve bu durum normalleştirilir. Hızlı bir şekilde zenginleşen kişilerin hükümetle çıkar anlaşmaları bulunur. Kleptokratik yönetimlerde gelişmişlik oranları düşer, ekonomi ortada bir neden yokken kötüleşir. Kleptokrasilerin devamlılığının sağlanması için basın özgürlüğünün yok edilmesi gerekir. Böylece vatandaşların kamuyu denetlemesi engellenir. Kleptokratik yönetimlerde mali kaynaklar, yandaş iş adamları tarafından tek taraflı kullanılır. Böyle bir durumda iş hayatında iş yapma ahlakı ortadan kaybolur ve yeni girişimciler ve yatırımcılar sektöre atılamaz. Haksız rekabet ortamı yaratılarak piyasanın yandaş iş adamlarının elinde olması sağlanır. Böylece daha kalitesiz ürünler daha yüksek fiyatlara satılır.

KLEPTOKRASİ SONUÇLARI

Hırsızlar rejiminin egemen olduğu bir ülkede, yerli sanayi ve tarımsal üretim zayıflar ve iç pazar büyük sermaye gruplarına açılır. Siyasal alanda da insan haklarını çiğneyen, baskıcı bir yönetim kendini gösterir.