Volkanizma nedir

Jeolojik açıdan haritaların bugünkü halini almasında büyük katkısı olan volkanizmalar, dünyanın dinamik iç süreçlerinin bir sonucu oluşur ve çevresindeki yerleşim yerleri ve insanlar için yıkıcı bir güce sahiptir.

Yerin derinliklerindeki magmanın yer kabuğunun ince, zayıf ve kırık hatlarından basınç altında yeryüzüne çıkması ya da yükselmesi olayına volkanizma denir.

Tektonik hareketler, volkanizmayı tetikler.

OLUŞUM SÜRECİ

Volkanlar genelde uzaklaşan ve yakınlaşan tektonik levhaların bulunduğu yerlerde gelişir. Örneğin Orta Atlantik Okyanus sırtı, levhaların birbirinden uzaklaşması sonrasında, bazaltik magmanın deniz altı volkanizması şeklinde okyanus tabanından yukarı çıkmasıyla oluşmuştur.

Diğer bir örnek de Pasifik Ateş Halkası’nda görülür ki bu da tektonik levhaların birbirlerine yaklaşması sonucunda görülen deniz altı volkanizmasıdır.

Volkanlar ayrıca ve genellikle, yerkabuğunun zayıf zonlarını tercih ederek magmanın yeryüzüne çıktığı yerlerde oluşur. Örneğin Afrika Rift Vadisi, Rio Grande Rifti gibi.

İÇ VE DIŞ VOLKANİZMA

Magma yukarı doğru çıkarken yer kabuğunu yukarı doğru iterek içeride soğursa buna iç volkanizma, yeryüzüne patlama ve püskürme şeklinde çıkarsa dış volkanizma denir.

Eğer magma yeryüzüne kadar ulaşamadıysa ve belirli bir derinlikte duruyorsa bu olaya derinlik volkanizması denilmektedir. Bu durum sonucunda da lakolit, batolit, dayk gibi intrüzif kütleler oluşturmaktadır.