Dijital ekran çocukların motor becerilerini kötü etkiliyor

Pandemi nedeniyle uzun süre dışarıda oynayamayan çocukların ilk adreslerinin tabletler olmasını motor becerilerini negatif yönde etkiliyor. Özellikle okul öncesi ve okul dönemindeki çocukların oyun ve ders için klavyeyi ağırlıklı olarak kullanmaları, küçük kas motor gelişimlerinin ve el becerilerinin desteklenmesi ihtiyacını ortaya çıkarmaktadır. Ailelerin çocuklarının dijital ekran kullanım sürelerini kısıtlamalarının önem taşıdığını kaydeden Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Bölümünden Dr. Öğr. Üyesi Şebnem Gümüşcü, konu hakkında uyarılarda bulundu.

“DOĞAL HAYATIN YERİNİ ALAMAZ”

Gümüşçü, "Amerikan Pediatri Akademisi 18 aylıktan küçük çocukların ekrandan tamamen uzak tutulması gerektiğini belirtmekte. 18-24 ay arası çocukların ekran kullanımı, anne babaların takibinde ve çok kısa süreli olmalı. Ayrıca 2-5 yaş arası çocukların da anne babaların gözetiminde ve günde en fazla bir saat ekran karşısında kalması, sonraki yıllarda ise mutlaka bir süre sınırı verilerek kullanım sağlanması önerilmekte. Aynı zamanda, bebek ve küçük çocuklarda ekran kullanımının, çocukların gelişim alanlarına yönelik kanıtlanmış bir yararının bulunmadığı özellikle vurgulanmakta. Aileler uzaktan erişim ile çocuklarının teknoloji kullanımlarını kontrol edebilecekleri uygulamalardan yararlanarak ekran kullanım sürelerini kısıtlayabilirler." dedi.

Gümüşcü, çocuklarda motor gelişimine katkı sağlayan etkinliklere ilişkin, "Bilgisayarların, erken çocuklukta yapılması gereken kritik etkinliklerin yerine geçmesine izin verilmemeli. Bu etkinliklere örnek olarak; sanat, müzik, oyun, sosyal etkileşim, kitapları keşfetme, el becerileri, büyüklerle birlikte iş yapma, tırmanma, atlama gibi bedensel etkinlikler gösterilebilir. Hiçbir bilgisayar yazılımı, bu gerçek ve doğal hayatın yerini alamaz. Bu nedenle özellikle okul öncesi ve okul dönemindeki çocukların oyun ve ders için klavyeyi ağırlıklı olarak kullanmaları, küçük kas motor gelişimlerinin ve el becerilerinin desteklenmesi ihtiyacını ortaya çıkarmakta. Çocukların, bilgisayarda fareyi doğru ve etkin bir şekilde kullanmaları, örneğin; bir boyama programında renk seçme, boyayı boşaltma, silme, tek ve çift tıklama ve benzeri becerileri yapmaları, el-göz koordinasyonlarının gelişmesine yardımcı olacak. Fare ve klavye kullanarak yapacakları bu etkinliklerin yanı sıra; oyun hamuru, boya kalemleriyle boyama yapılması, ipe boncuk dizilmesi, dolu plastiğe çivi takılması, kuru nohutların içinden fasulyelerin ayıklanması, cetvel ile çizgi çizilmesi, şablon kullanılması, mozaik çalışması yapılması gibi üç boyutlu çalışmalar da çocukların el becerilerinin gelişmesini destekleyici etkinliklerdendir." diye konuştu.

“EGZERSİZ YAPMALARI İÇİN UYGUN ORTAM SAĞLANMALI”

Gümüşcü, düzenli fiziksel aktivite ile çocukların motor gelişimi arasında ilişki olup olmadığına dair, "Çocukların gelişimi bütünsel yaklaşım içinde ele alınmalı. Bu nedenle küçük kas motor gelişimlerinin yanı sıra, büyük kas motor gelişimlerinin de desteklenmesi önemli görülmekte. Özellikle Covid-19 döneminde hareketleri sınırlanan çocuklara, düzenli fiziksel egzersiz yapmaları için uygun ortam sağlanmalı. Ayrıca, Amerikan Pediatri Akademisi, çocuklarda obezite ve kardiyovasküler rahatsızlıkların önüne geçebilmek için 5-10 yaş arasındaki çocuklara, günde bir saat koşma ve basketbol gibi orta şiddetli fiziksel etkinlikler; haftanın üç günü ise tenis ve futbol gibi yoğun fiziksel etkinlikler tavsiye etmekte." ifadesini kullandı.