Ernest Hemingway'ın ustalıklı kaleminin çağdaş dev eseri: Çanlar Kimin İçin Çalıyor

İspanya iç savaşının anlatıldığı roman, 1940'larda yazıldı. Böyle olmasına karşın, hala birçok ülkede çevirisi yayınlanmakta, hala en çok okunan kitaplar arasında yer almaktadır. Bu ilginin nedeni, bir serüven romanı oluşunda ya da Hemingway'in o kendine özgü anlatış biçiminde aranabilir.

Ancak şöyle bir saptama da yapılabilir: Çanlar Kimin İçin Çalıyor'da Hemingway, ülkü birliği etmiş insanların inançlı kavgası yanında, romantizmi de etkileyici bir öğe olarak kullanmıştır.

En güç koşullarda, ölümle yüz yüzeyken bile sevgi, umut, korku bütün canlılığıyla yaşanır romanda. Ortak amaç doğrultusunda, bir toplumsal kavga için, ayrı ulustan bilinçli insanların öyküsüdür Çanlar Kimin İçin Çalıyor.

Amerikalı edebiyatçı, gazeteci Ernest Hemingway’ın Çanlar Kimin İçin Çalıyor kitabı İspanya İç Savaşı’nda büyük insanlık dramlarını çarpıcı bir şekilde ele alıyor. Muhabir olarak savaşı izlemeye giden yazar, aynı zamanda Cumhuriyetçilerin safında gönüllü olarak savaşa katılır.

Burada edindiği izlenimleri büyük bir özenle kâğıda döken Hemingway’in büyük romanı böylece orta çıkar.

20. yy. edebiyatçılarının başında gelen Hemingway, 1899’da dünyaya geldi. Birçok önemli hikâye, roman, oyun yazdı. Milli Eğitim Bakanlığı’nın 100 Temel Eser’i arasında da yer alan kitap, dünya klasikleri arasında en çok okunan eserlerdendir. Roman, dünyada birden fazla dile çevrildi.

1940 yılında yayımlanan Çanlar Kimin İçin Çalıyor, Hemingway’a Pulitzer Ödülü’nü kazandırdı. Öte yandan İhtiyar Adam ve Deniz adlı uzun öyküsüyle de 1954’te Nobel Edebiyat Ödülü'ne layık görülen yazar, 1961 yılında hayata gözlerini yumdu.

Savaş muhabiri

Edebiyatçılığının yanında gazetecilikte de önemli başarılara imza atan, gözlerindeki görme bozukluğundan dolayı askerlik yapamayan Hemingway I. Dünya Savaşı’nda Amerika Kızılhaç Ordusu’nda cankurtaran olarak görev yaptı.

İtalya ve Avusturya sınırında yaralandı. Hayatında tanık olduğu olayları titizlikle yazarak gelecek kuşakların okuması için ölümsüzleştirdi.

Onu bundan sonra başka bir görev bekliyordu. O da İspanya’da dört yıl süren iç savaşı gazeteci kimliğiyle takip etmek.

İnsanlık dramı...

General Francisco Franco’yu destekleyen Milliyetçiler ve Cumhuriyetçiler arasında başlayan savaş ülkeyi büyük yıkımlara sürüklemişti. Her gün binlerce insanın hayatını kaybettiği bu amansız savaşta büyük insanlık dramları yaşanmaktaydı.

Sonunda Milliyetçilerin zaferiyle sonuçlanan savaş, arkasında derin enkazlar bırakarak tarih sahnesinde yerini aldı. Bütün bu olanları gazeteci gözüyle izleyen Hemingway, savaşta arda kalan zamanlarda romanını yazıyordu.

Tamamıyla gerçeğe dayanan satırlar hafızalarda kolay kolay silinmeyecek türden.

İç savaşta Cumhuriyetçi General Golz, Amerikalı Roberto Jordan’a önemli bir işleve sahip olan köprüyü havaya uçurtmakla görevlendirir.

Çünkü bu köprüyü havaya uçurduklarında Milliyetçilere büyük zarar vermiş olacaklardı. Roberto, önemli görevi tek başına yapamayacağını anlayarak aynı ideal uğruna savaştıkları yardımcısı Anselmo’dan yardım ister.

Tecrübeli askerin akademik bir geçmişe sahip olması herkeste saygınlık uyandırıyordu. Roberto’nun profesör olması savaş arkadaşları için bir avantajdı.

Planlar...

General, oldukça tecrübeli yaşlı Roberto’yu sırf bu yüzden vazifelendirmişti. Köprünün etrafında nöbetçileri atlatmakta kolay olmayacaktı. Gayrinizami bir biçimde savaşan Cumhuriyetçiler için bu önemli bir başarı sayılacaktı.

Bütün planlar, istişareler bunun üzerine yapılmıştı. Köprünün dinamitlerle yıkılmasıyla hem düşmana büyük zarar verilecek hem de kendileri için moral kaynağı olacaktı.

Dünya edebiyatının eşsiz bir örneği olan Çanlar Kimin İçin Çalıyor’u her edebiyatseverin okumasında fayda görüyorum.

Roman, yazarın müthiş anlatım tekniği, olaylar arasında kurduğu güçlü bağın yanında akıcı diliyle de ön plana çıkıyor. Hemingway’ın keskin gözlem ürünü olan bu eserini mutlaka okuyun, okutun.

Ergül Tosun

Kitap sayfası için iletişim:

ergul.tosun@ensonhaber.com