Fransız Felsefe Cemiyeti Toplantıları’nın ışığında 20. Yüzyıl
Dönemin en parlak zihinlerini bir araya getiren masa etrafında bunlar ve daha onlarca soru gündeme geliyor. Tartışılan pek çok konu, bugünü hazırlayan bilimsel gelişmelere yol açıyor.
19. yüzyıl biterken, fizik biliminin altın çağını yaşadığı düşünülmektedir. Yüzyıl boyunca Newton mekaniği çerçevesinde gelişip olgunlaşan çağdaş termodinamik ve ona eklenen Maxwell’in zarif elektromanyetizma denklemleri, yakın gelecekte daha büyük soruların da cevap bulacağı umudunu doğurmuştur. Bugünden bakıldığında aşırı iyimser bulunabilecek bu iddia, bazen açık bazen belli belirsiz biçimde dile getirilmektedir.
Yapbozun son parçaların da eklenmesiyle tamamlanması beklenirken yeni yüzyıl, bu beklenti içinde olanlar için pek de hoş olmayan gelişmelerle başlar.
Çağdaş Fizik Düşüncesi, Fransız Felsefe Cemiyeti Toplantıları kitabı aracılığıyla izini sürdüğümüz yıllarda; uzay zaman teoremi, görecelilik kuramı, izafiyet gibi bugünün bilimsel temelini oluşturan keşifler bilim dünyasının gündemini alt üst etmiştir.
Bir süredir tartışılmakta olan ve bilimsel manada sarsılmaz bir tutarlılık içeren mikro-fizik, mevcut kabulleri reddeden yeni önermeler sunmaktadır. Teorik fizik alanında genel kabulün dışında, aykırı sesler çıkmaya başladığında, takvimler 19. yüzyıl sonlarını göstermektedir.
TEZLERİN GÜÇLÜĞÜ
Ancak söz konusu tezlerin ne derece güçlü ve sarsılmaz olduğunu görmek için 1900’lü yılların başlarını beklemek gerekmektedir. 1905’te peş peşe dört makale yayınlayan Einstein, Özel Görelilik Kuramı’nı ilk kez o yıl bilim dünyasının dikkatine sunar.
Art arda yayınladığı makalelerle 1905’in mucizeler yılı olarak anılmasına neden olan Einstein, 1911’de düzenlenen Fizik Konseyi’nde, tezini daha da ileri taşır.
Genel Görelilik kuramı 1915 yılında tamamlanır. Dile getirilen tezler öyle köklü bir değişimi gerektirmektedir ki bilim dünyasının tartışmalara kayıtsız kalması imkânsız hâle gelmiştir. Yaşanan devrim niteliğindeki kırılmanın kapsamını ve etkilerini kestirmek ise çok zordur.
Sayfa: 160
FİLOZOFLAR VE KAMUSAL ALAN
Konu; fizikçilerin gönülsüzlüğüne rağmen, filozofların da dahil olduğu kamusal bir tartışmaya dönüşür. Fransız Felsefe Cemiyeti de böyle bir ortamda çağdaş fizik düşüncesini merkeze alan toplantılar düzenlemeye başlar.
Ketebe Yayınları tarafından yayımlanan Çağdaş Fizik Düşüncesi kitabı, Fransız Felsefe Cemiyeti’nin 1922, 1929, 1930 ve 1953 yıllarında Avrupa’nın önde gelen matematikçilerinin, felsefecilerinin ve fizikçilerinin katılımıyla gerçekleştirdiği toplantıların dökümünden oluşmaktadır.
AYDINLANMA ÇAĞI
Literatürde Aydınlanma Çağı sıfatı 18. yüzyıl için kullanılsa da insanlık, bilim alanında büyük değişimlere yol açan aydınlanmalar yaşamayı sürdürüyor. 20. yüzyıla girerken fizik alanında yaşanan açılım, bu önemli açılımlar arasında ilk sıralarda yer alıyor.
Çağdaş Fizik Düşüncesi, Fransız Felsefe Cemiyeti Toplantıları kitabı, Albert Einstein’in öne sürdüğü Görelilik Kuramı başta olmak üzere teorik fizik alanında devrim oluşturan tezlerin o günlerde kimler tarafından, hangi açılardan tartışıldığını görme imkânı sunuyor.