Stendhal, Kırmızı ve Siyah romanında Julien Sorel'i anlatıyor

Psikolojik romanın önde gelen yazarı desem yanlış bir cümle kurmuş olmam sanırım. Stendhal…

Dünya edebiyatının önemli yazarı ve vatandaşı Honore De Balzac'ın desteğini gören Stendhal, Fransa Edebiyatı'nda derin izler bırakmıştır.

19. yüzyıl dönemin aydınlanmacı kalemlerinden sayılan Stendhal'in Kırmızı ve Siyah romanı, Kral X. Charles'in yönetiminde olan Fransa'sında 1820'lerde cereyan etmiştir. Yazar topluma olan yergilerini ustaca kullanmış, özgürlükçü fikirleriyle de öne çıkmıştır.

Fransa'nın küçük bir kasabasında, bir kerestecinin oğlu olarak dünyaya gelen Julien Sorel, genç yaşında yükselme ihtirasına kapılır. Çalışkanlığı ve dini eğitimiyle dikkat çeken Sorel, bir an önce bu kasabadan kurtulup Paris'e gitmeyi arzular.

Böylece kırmızı ve siyah arasında yaşadığı çelişkiler de başlamış olur. Restorasyon Fransa'sının şartlarında yükselebilmek için genç Sorel'in önünde iki seçenek vardır.

Ya siyahı seçerek yükselişine Kilise yolundan başlayacaktır ya da kırmızıyı seçerek askeri yoldan. Ancak bir yandan aldığı dini eğitim, öte yandan Napolyon'a olan gizli hayranlığı bu seçimi yapmasını zorlaştıracaktır. Üstelik ihtirasla girdiği bu yolda karşılaşacağı iki farklı kadın, iki farklı aşk, kendini çok başka yerlerde bulmasına sebep olacaktır.

ADINI ORDU VE RUHBAN SINIFININ RENKLERİNDEN ALDI

Roman, ismini ordunun kırmızı üniformaları ile ruhban sınıfının siyah cüppelerinin renginden almış, Türkçeye de Kızıl ve Siyah olarak çevrilmiştir. Romanın romantik ögeler taşıması onun realist kitap özelliğinden bir şey kaybettirmiyor. Kırmızı ve Siyah psikolojik romanın ilk örneklerindendir.

Sayfa: 592

Kaleme aldığı eserlerinde psikolojik ve felsefi ögeleri ustaca kullanan Fransız edebiyatçı Stendhal’in ünlü romanı Kırmızı ve Siyah, 1840 yılında yayımlanmıştır. Stendhal, romanını piyasaya sürdükten sonra 1842’de Paris’in romantik caddelerinde yürüyüş yaparken geçirdiği kalp kriziyle hayatını kaybetti.

İNSAN BENLİĞİNİN DERİNLİKLERİ

Parma Manastırı romanın da yaratıcısı olan Stendhal, insan benliğinin derinliklerine nüfuz etmesiyle psikiyatrı gibi davranmıştır. O iyi bir edebiyatçıdan öte psikologdur. Romanlarında hayat verdiği karakterlerinin tahlilini yaptığımızda öne sürdüğümüz ana argümanları bulmak mümkün. Yazarın en çok bilinen ve okunan klasik eseri Kırmızı ve Siyah, dönemin Fransa’sının toplumsal bir portresini okuyuculara sunuyor.

Roman, kitap dünyasında yerini aldığında fazla yankı uyandırmamakla beraber, övgüler de aldı.

"Kırmızı ve Siyah kendi zamanının ötesinde bir romandır."

ANDRÉ GIDE

"Stendhal, hayatımın en güzel 'tesadüflerinden' biridir."

NIETZSCHE

FRANSA'NIN RESTORASYON DÖNEMİ

Julien Sorel’in içinde bulunduğu çıkmazı ve ikilemi çarpıcı biçimde anlatan usta kalem, ününe ün katmıştır. Fransa’nın restorasyon döneminde yankı uyandıran Kırmızı ve Siyah, aldığı dini eğitiminin yanı sıra askerliğe de sempati duyan Sorel’in dünyasına sizleri davet ediyor. Stendhal, eserinde ruhban sınıfına eleştirilerde bulunurken, aşkı, sevgiyi, ahlakı da gerçekçi bir perspektifle anlatıyor.

JULİYEN SOREL'İN DÜNYASI

Sorel, oldukça karmaşık ruh halindedir. Büyük komutan Napolyon’a hayranlık duyan Sorel, asker olmak istemiştir. Öte yandan aileden gelen dini öğretiyle din adamı da olmak isteyen Sorel’in geleceğiyle ilgili bir karar vermesi gerekecektir.

Roman, Sorel’in hayatı ve içinde bulunduğu toplumsal koşullar çerçevesinde ilerlerken, akıcı ve sade diliyle de ön plana çıkıyor. Yazarın güçlü tasvirleri ve sağlam cümle yapısı kitabı rahatça okumamıza yardımcı oluyor.

Sorel oldukça genç yaştadır. Bu yaşına rağmen hayatta yükselmek ve iyi bir konumda olmak için ihtiraslar içinde kendisini bulmuştur. Yaşadığı taşra bölgesinde çıkıp en büyük hayali olan Paris’e yerleşmek olan Sorel’in yaşamla olan mücadelesinin öyküsüdür Kırmızı ve Siyah…

DÖNEMİN SOSYAL YAPISINA UYMAYAN AŞKLAR

Sorel’in kararsızlığı onu başka dehlizlerde gezdirecek, karşısına çıkan iki farklı kadınla yaşayacağı ilişki, romanın başka bir boyut kazanmasına neden olacaktır. Sorel’in İlişki kurduğu kadınların zengin ve aristokrat sınıfa mensup olmaları, yazarın sınıflar arasındaki farklılıkları kusursuzca anlatması okuyucuları toplumsal gerçeklerle yüzleştiriyor.

Başarma tutkusuyla dolu olan Sorel’in kendisini büyük aşkla seven kadınlara gereken ilgi ve sadakati gösterememesi, öldüğünde bile yanında ayrılmayan kadınların sergilemiş oldukları davranışlar gerçek aşkın sembolü olmaktan öte, Stendhal’in sert yergilerinden nasibini almıştır.

Yazar, okurlara aşkın kırmızısı, siyahın ise ölümünü haykırıyor.

Dünyanın başat klasiklerinden sayılan Kırmızı ve Siyah romanı, her kitapseverin mutlaka okuması gerekiyor.