Tarihi romanlarıyla bildiğimiz yazar ve düşün insanı Kemal Tahir'in portresi
Türk edebiyatının ve düşünce hayatının önemli simalarından olan, Devlet Ana, Esir Şehrin İnsanları romanlarının yazarı ve aynı zamanda büyük bir tarihçi olan Kemal Tahir, 15 yıl hapis hayatı yaşadı. Düşünceleriyle ve yazdıklarıyla kısa sürede büyük etki yaratan Kemal Tahir'i yakından tanıyalım...
Yaşadığı süre boyunca pek çok zorlukla karşılaştı, diğer yazarlar, şairler ve aydınlar gibi onun da yolu hapishaneden geçti. Kemal Tahir büyük bir romancıdır ama aynı zamanda de tarihçidir. Romanlarındaki tarihi ögeler onu farklı bir yere koymaktadır. Kemal Tahir, edebiyatı ve tarihi bir arada harmanlamasıyla bilinmektedir. Bakınız Devlet Ana, bakınız Esir şehrin İnsanları ya da Rahmet Yolları Kesti... Kemal Tahir, Türk düşünce hayatına sadece eserleriyle katkı vermedi; fikirleriyle, düşünce dünyasıyla derin etkiler yarattı.
Türk edebiyatının en üretken roman yazarlarından birisidir. Sol dünya görüşüne sahip olan yazar, Marksizmi, Türk toplum yapısına uyarlamak için toplumu anlamaya çalışmış; edindiği bilgileri romanları yoluyla okuyuculara aktarmıştır.
15 Nisan 1910’da İstanbul’da dünyaya geldi. Babası, II. Abdülhamit’in yaverlerinden Yüzbaşı Tahir Bey; annesi, Osmanlı sarayında Abdülhamit’in kızı Naile Sultan’ın hizmetinde bulunan Nuriye Hanım’dır. Ailenin en büyük çocuğu idi.
SOSYALİST FİKİRLERİ BENİMSEDİ
1932’de İstanbul’a döndü, Vakit, Haber, Son Posta gazetelerinde röportaj yazarı, çevirmen, düzeltmen olarak çalıştı. 1933’de Kenan Şahabettin, İdris Ahmet, Ziya İlhan, Yakup Kadri, Nuri Tahir, Ertuğrul Şevket, Fakih Özden ve Arif Nihat Asya gibi yazar ve şairlerle “Geçit” adlı bir edebiyat dergisi çıkardı.
Geçit dergisi kadrosundan Ertuğrul Şevket (Avaroğlu), Babıali’de tanıştığı Kerim Sadi Türkiye Komünist Partisi üyesi olan komşusu “Sarı” Mustafa Börklüce ve onun aracılığı ile tanıştığı şair Nazım Hikmet, gibi sosyalist aydınlarla arkadaşlığı sonucu sosyalist fikirleri benimsedi.
Sayfa: 656
İLK ESERLER...
İlk kitabı, 1936’da yayınladığı “Namık Kemal İçin Diyorlar ki” adlı kitapçık oldu. Kitapçık, Namık Kemal hakkında yaptığı yedi soruluk ankete çeşitli şair ve yazarlar tarafından verilen yanıtlardan oluşmaktaydı.
Falih Rıfkı Atay, Vâlâ Nureddin, Hüseyin Cahit Yalçın, Peyami Safa, Ercüment Ekrem Talu, Sadettin Nüzhet Ergun, Kerim Sadi Cerrahoğlu, Dr. Fuad Sabit, Nâzım Hikmet, Hüseyin Avni Şanda ve Suat Derviş’in yanıtlarını ve Kemal Tahir’in onlar hakkındaki saptamalarını içeren kitapçık, edebiyat dünyasında geniş yankı buldu. 1937’de ikinci kitabı olan Bir Çalgıcının Seyahatı adlı romanı yayınlandı.
Sayfa: 376
DONANMA DAVASI
Kemal Tahir, bahriyede görevli kardeşi Nuri Tahir, Nâzım Hikmet, Hamdi Alev, Emine Alev, Hikmet Kıvılcımlı, Fatma Nudiye Yalçı, Kerim Korcan, Mehmet Ali Kantan, Seyfi Tekbilek ve Hüseyin Durugün'le beraber “askeri isyana tahrik ve teşvik” suçlaması ile 13 Haziran 1938’de tutuklandı.
Suçlanmasının nedeni astsubay olan kardeşi Nuri Tahir’e Sabahattin Ali’nin bir kitabını vermek idi. “Donanma Davası” veya “Bahriye Olayı” diye adlandırılan bu dava nedeniyle Donanma Komutanlığı Mahkemesi’nde yargılandı, 15 yıl ağır hapis cezasına çarptırıldı.
HAPİS YILLARI...
Çankırı, Çorum, Kırşehir, Malatya cezaevlerinde 12 yıl hapis yattı. Hapishanedeki yıllarını okuyarak ve sarı defterine yazarak gecirdi. Takma isimle mizah öyküleri ve polisiye romanlar kaleme alan yazar, 1954 yılına kadar Kemal Tahir adını eserlerinde kullanamadı Göl İnsanları’na alacağı iki öyküsünü hapisteyken Cemalettin "Mahir" takma adıyla Tan’da yayınladı.
Hapishane yıllarında Fatma İrfan Hanım’a yazdığı mektuplar Kemal Tahir'den Fatma İrfan'a Mektuplar adıyla; Nazım Hikmet’in kendisine yazdığı mektuplar Kemal Tahir'e Mapushaneden Mektuplar adıyla basıldı. Kemal Tahir, 21 Nisan 1973'te hayatını kaybetti.
ergul.tosun@ensonhaber.com