Türkiye'de kitap okunmuyorsa yazarların parasını kim veriyor sorusu
Türkiye'de eski yıllara nazaran kitap okuma oranları arttı. Basılı gazete ve dergilerin ise tirajları düşüyor. Bunda elbette dijital yayıncılığın etkisi var. Öte yandan gazete ve kitap okunmuyorsa yazarlara ödenen telif ücretlerini kim ödüyor sorusu güncelliğini koruyor.
Teknoloji geliştikçe basılı materyallerle daha az zaman harcar olduk. Bunu biz değil, ortaya konulan araştırmalar söylüyor. İnsanlar günlük gazete almak yerine her şeyi telefonundan, tabletinden, bilgisayarından okuyor. Bunun yanında son yıllarda artan sesli kitap sayısı da kitap satışlarını bir nebze düşürdü. Okurlar hem artan fiyatlardan tasarruf etmek hem de daha kolay olduğu için sesli kitapları tercih ediyor.
Bundan yaklaşık 14 yıl önce televizyonda yazar ve gazeteci Çetin Altan'ı dinliyordum. Kendisini rahmetle analım bu vesileyle. Altan, söz konusu kitap ve gazetelerden açılınca şu sözünü hiç unutmadım ve bu haber de bu sözden yola çıkılarak yazıldı.
Altan diğer konuklara hitaben şöyle dedi;
"Türkiye'de kitap okunmuyor diyoruz. Bunun için sürekli telkinlerde bulunuyoruz ama asıl soru şu bence: İnsanlar kitap okumuyorsa yazarların parasını kim ödüyor?"
YAZARLARIN PARASINI KİM ÖDÜYOR
Çetin Altan'ın bu söyleşinin üzerinde 14 sene geçti ama bu soru hala geçerliliğini koruyor. Türkiye adeta yayınevi cenneti. İrili ufaklı pek çok yayınevi var ve her ay birçok yayınlanıyor. Editör süreci, dizgi, basım, dağıtım, reklam gibi süreçleri düşününce ciddi bir maliyet olsa gerek. Üstelik kağıdın da ithal olduğunu hesaba katarsak bir hayli masraflı oluyor.
Öte yandan yazarlarla yapılan telif ücretlerini de unutmayalım. Bütün bu kalemleri düşündüğümüzde kitaplar satılıyor ki; bu kadar masrafın altından kalkılabiliyor. Yani şunu söyleyelim; siz okuyun yazarların parası her şekilde ödenir. Zaten Türkiye'de en fazla verilen telif ücreti yüzde 20 civarında. O da çok satan ve okunan bir yazarsanız biraz üstüne çıkıyor.
ÖLDÜREN KUTU: TELEVİZYON
Günümüz modern dünyasında kitap okumaya olan zaman gittikçe azalıyor. Bunun nedenleri arasında ise gelişen teknoloji ve sosyal medya bağımlılığı gösteriliyor. Uzmanların görüşlerine göre; sosyal medyada ve internette çok zaman harcıyoruz.
Bunun yerine kitaba ise günde bir dakika gibi bir süre ayırıyoruz. Türkiye’de kitap okumaya günde bir dakika gibi kısa bir süre ayrılırken televizyon izlemeye 7 saat ve internete 4 saat ayrılıyor.
Okuma oranlarının düşük olması kitap satışlarına da yansıyor. Bununla beraber son zamanlarda artan kitap fiyatları da okuma oranlarını düşüren bir diğer neden. Ortalama bir kitabın fiyatı 150 ve 200 TL arasında değişiyor. Kitapseverler çoğu zaman kitap almak istese de bütçesi buna izin vermiyor.