Ramazan gecelerinin baş tacı: Teravih namazı

Teravih namazı, Ramazan gecelerinin süsü, baş tacıdır.

Camiiler her Ramazan gecesi teravihle coşar, dolup taşar. İftarda karnını doyuran müminler, teravihle ve beraberinde yapılan zikirlerle ruhunu doyurur.

Camiye ailesiyle beraber gelen çocukların afacanlıkları ve  kıkırdaşmaları teravih namazının atmosferine ayrı bir ahenk katar.

Evlerimizde çocuklarımızla yaptığımız küçük cemaatler, Ramazan gecelerinin huzurudur. İşte Teravih, bu sebeple Ramazan ayının göz bebeğidir ve Hz. Peygamber'inde kıldığı önemli bir nafile namazdır.

TERAVİH NEDİR?

Ramazan gecelerinin ihyası olan teravih namazı, Hz. Peygamber (SAV)'in  bizzat  kıldığı ve “Ramazan ayını inanarak ve sevabını Allah’tan bekleyerek ihya eden kimsenin geçmiş günahları bağışlanır” hadisiyle (Buhârî) önemine dikkat çektiği nafile namazdır.

Sözlükte “rahatlatmak, dinlendirmek” anlamındaki tervîha kelimesinin çoğulu olan terâvîh ramazan ayına mahsus olmak üzere yatsı namazından sonra kılınan namazı ifade eder.

Hadislerde “kıyâmü şehri ramazân” (ramazan ayının namazı) veya “ihyâü leyâlî ramazân” (ramazan gecelerinin ihyası) diye anılan bu namaza dört rek‘atta bir dinlenme amacıyla biraz oturulduğundan (tervîha) teravih denmiştir.

TERAVİH NAMAZI SÜNNET MİDİR?

Hz. Peygamber (SAV)'in Hadislerinden hareketle İslâm âlimleri, teravih namazının erkek ve kadın her müslüman için sünnet olduğu konusunda görüş birliğine varmıştır.

Hanefîler, Şâfiîler, Hanbelîler ve bazı Mâlikîler’e göre bu namaz müekked sünnettir. Orucun değil ramazan ayının sünneti olduğundan oruç tutamayanlar da bu namazı kılar.

Bazı Hanefî âlimleri, Resûl-i Ekrem’in ümmetine farz kılınmasından çekinerek teravih namazını bazı geceler eda ettiği, sahâbenin ise devamlı kıldığı gerekçesiyle bunun sahâbenin sünneti olduğunu söylemişse de tercih edilen görüş Resûlullah’ın sünneti olduğu yönündedir.

HZ. PEYGAMBER TERAVİH NAMAZINI NASIL KILMIŞTIR?

Teravih namazını başlangıçta cemaate bizzat kıldıran Hz. Peygamber ümmetinin yükünü arttırabileceği düşüncesiyle bu uygulamadan vazgeçmiştir. Onun bu namazı iki veya üç gün mescidde kıldırdığı, cemaatin gittikçe çoğaldığını görünce mescide çıkmadığı ve bunu Allah’ın farz kılabileceği endişesiyle yaptığını söylediği rivayet edilir (Buhârî)

TERAVİH NAMAZI KAÇ  REKATTIR?

Teravih namazının rek‘at sayısıyla ilgili sekiz, on, on altı, yirmi, otuz altı, otuz sekiz, kırk gibi sayılar ileri sürülmüştür.

Teravih namazı nafile ve sünnet bir namaz olduğu için farz gibi değerlendirilmemelidir. Herkes gücünün yettiğince kılabilir. Ameller niyetlere göredir.

Rivayetlerden teravihin ramazan gecelerini ihya faaliyetlerinden birini teşkil ettiği ve Hz. Peygamber’in rek‘at sayısından çok o geceyi ihya etmeye ve özellikle kıraatin, rükû ve secdenin uzun tutulmasına önem verdiği anlaşılmaktadır.

Resûlullah’ın kıldırdığı teravih namazlarından birini anlatan Ebû Zer el-Gıfârî onun namazı neredeyse sahura kadar uzattığını söyler. Amellerin en faziletlisine dair bir soruyu, “Kıyamı uzun olan namaz” diye cevaplamıştır.

TERAVİH NAMAZINI CAMİDE KILMAK ŞART MI?

Ebû Hanîfe, Ahmed b. Hanbel ve Mâlikîler ile Şâfiîler’den bazılarına göre teravih namazını cemaatle kılmak sünnettir ve daha faziletlidir.

Diğer taraftan Hanefîler’e göre bu namazın cemaatle kılınması sünnet-i kifâye sayıldığından bir bölge halkı teravihi cemaatle kılmayı bütünüyle terkederse, topluma yönelik sünneti terk sebebiyle günah işlemiş olur.

TERAVİH NAMAZI NE ZAMAN KILINIR?

Teravih namazının vakti yatsı namazının arkasından fecre kadar geçen süredir; vitirden sonra kılınması câiz olmakla birlikte uygulamada vitirden önce kılınmaktadır.

Hanefîler ve Şâfiîler’e göre teravihin gecenin ilk üçte birlik dilimine veya yarısına ertelenerek kılınması müstehaptır.

Teravih namazının eda edilmesi için ezan okunmaz ve kāmet getirilmez; kılamayan kişinin kazâ etmesi gerekmez.

Teravih iki rek‘atta bir selâm verilecekse sabah namazının, dört rek‘atta bir selâm verilecekse ikindi namazının sünneti gibi kılınır.