Uzay yürüyüşü: Astronotların boşlukta zorlu adımlara hazırlık süreci
Uzay yürüyüşleri, bakım, onarım ve iyileştirme için kritik öneme sahip. Astronotların uzayın zorlu ortamında çalışmasına hazırlık aşamalarını derledik.
Tarayıcınız video desteklemiyor!
Yeryüzünden yaklaşık 400 kilometre yükseklikteki bir yörüngede hareket eden Uluslararası Uzay İstasyonu (UUİ), astronotlara ev sahipliği yapıyor.
İstasyonun içindeki astronotlar, birçok alanda deneyler gerçekleştirerek uzay ortamının etkilerini gözlemleme fırsatı yakalıyor.
Astronotların uzaydaki görevleri kapalı ortamla sınırlı değil. Zaman zaman UUİ dışında nefes kesen anlara tanıklık ediyorlar.
Uzay yürüyüşü yapan astronotlar, bu sırada deneylerden bakım onarıma kadar birçok işleme imza atıyor.
Araç dışı aktivite (EVA) olarak da bilinen uzay yürüyüşü birkaç aşamadan oluşuyor:
Hazırlık aşaması
Astronotlar, uzay boşluğunda yaşam desteği, iletişim ve koruma sağlayan Araç Dışı Hareketlilik Birimi (EMU) olarak bilinen uzay kıyafetlerini giyer.
Astronotlar, uzay istasyonundaki hava basıncının uzay basıncına uyacak şekilde ayarlandığı küçük bir oda olan hava kilidine geçer.
Vakum oluşturmak için hava kilidinin basıncı düşürülür, bu da astronotların güvenli biçimde uzay boşluğuna çıkmasını sağlar.
Hava kilidinden çıkış
Dış hava kilidi kapağı açılır ve astronotlar teker teker istasyondan çıkış yapar.
Astronotlar, kazara istasyondan uzaklaşmayı önlemek için halat benzeri bir yapıyla uzay istasyona bağlanır. Bu halatlar, astronotların uzay boşluğunda uçmasını engeller.
Acil durum için jet iticili sırt çantası
NASA'nın resmi internet sitesinde yer alan bilgiye göre, astronotların uzay yürüyüşleri sırasında güvende kalmasının diğer yolu, sırt çantası gibi giyilen SAFER kullanımından geçiyor.
SAFER, araç dışı aktivite kurtarma için basitleştirilmiş yardım anlamına geliyor.
Bu sırt çantası benzeri yapı, astronotun uzayda hareket etmesini sağlamak için jet iticilere sahip. Astronotun istasyonla bağlantısının bozulması ve boşluğa doğru gitmesi halinde, küçük bir "joystick" ile kontrol edilen SAFER, istasyona geri dönüşe yardımcı oluyor.
Uzay ortamındaki çalışmalar
Astronotlar, istasyonun dış kısmında ekipmanın onarımı, kurulumu, deneyler yapılması ve yeni teknolojilerin test edilmesi gibi çeşitli görevleri yerine getirir.
Astronotlar, uzayda kullanıma uygun, özel olarak tasarlanmış alet ve ekipmanlar kullanır.
İletişim kurulması
Uzay yürüyüşü boyunca astronotlar, Dünya'daki görev kontrolü ile iletişim kurarak ilerlemeleri hakkında güncellemeler sağlar ve talimatlar alır.
Manevra kabiliyeti
Astronotlar, hareket etmek ve kendilerini dengede tutmak için uzay istasyonuna bağlı korkulukları ve ayak desteklerini kullanır.
Bazı durumlarda, astronotların çalışma yerlerine ulaşmalarına yardımcı olmak için uzay istasyonunun kendisi manevra yapabilir.
Hava kilidine dönüş
Görevler tamamlandıktan sonra astronotlar hava kilidine geri döner. Uzay yürüyüşü sırasında kullanılan alet ve ekipmanlar hava kilidinin içinde saklanır.
Hava kilidi yeniden basınçlandırılarak normal atmosferik koşullar oluşturulur. Dış hava kilidi kapağı kapatılarak hava kilidinin yeniden basınçlandırılması sağlanır ve astronotlar, uzay istasyonuna geçiş yapar.
Uzayda ilk yürüyen astronot
Uzay yürüyüşü yapan ilk kişi Rusya'dan kozmonot Alexei Leonov oldu. Yürüyüş, 18 Mart 1965'te gerçekleştirildi ve 10 dakika sürdü.