Uzayda var olan büyük sır: Kara delikler

Tekno Uzay 2. Bölüm : ''Uzayda var olan büyük sır: Kara delikler.''

''Uzayın en az bilinen yapılarından biri olan kara delikler hakkında şimdiye kadar birçok teori ortaya atıldı. Peki yıllardır birçok araştırmaya konu olan kara deliklerin gerçek sırrı ne?''

Kara delikler, her türlü maddeyi ve ışığı kendisine çekebilecek kadar güçlü bir çekim alanı olan ve kütleleri oldukça büyük olan kozmik yapılardır. Bu delikler, hiçbir ışık yaymadığından kara olarak nitelendirilirler. Bir kara deliği doğrudan gözlemlemek imkânsızdır. Bilindiği gibi bir nesnenin görülebilmesi için, kendisinden ışık çıkması veya kendisine gelen ışığı yansıtması gerekir; oysa kara delikler çok yakınından geçen ışıkları bile yuttuğundan etrafa asla ışık yaymazlar. Varlıkları sadece çevrelerinde oluşan çekim kuvvetlerinden anlaşılan bu kozmik yapılar, güçlü bir şekilde X ışını yaymalarıyla bilinirler.

İLK KEŞFEDİLEN KARA DELİK

1964 yılında sıradan bir roket uçuşu görevinde keşfedilen Cygnus X-1, bilim insanları tarafından keşfedilen ilk kara delik olma özelliğini taşıyor. Dünya'dan görülen en güçlü X ışını kaynaklarından biri olan bu kozmik yapı, en çok incelenen uzay nesneleri arasındadır. Güneş'ten tam 15 kat daha fazla kütleye sahip olduğu tahmin edilen Cygnus X-1, Güneş'ten 6 bin ışık yılı uzaklıktadır.

BOYUTLARINA GÖRE KARA DELİKLER

YILDIZSAL KARA DELİKLER

Yıldızsal olarak adlandırılan kara delikler, Güneş'ten birkaç kat daha fazla kütleye sahiptirler. Yıldızsal kara delikler, büyük bir yıldızın kalıntısının çekimsel içe çökmesinin ardından doğarlar.

DEV KARA DELİKLER

Dev kara delikler, birkaç milyon ile birkaç milyar güneş kütlesi arasında değişen bir kütleye sahiptirler. Bu kara delikler, galaksilerin merkezinde bulunurlar ve varlıkları bazen X ışınımının oluşmasına yol açar. İçinde bulunduğumuz Samanyolu galaksisi de böyle bir kara delik içerir ve bu kara deliğe yakın yıldızların son derece hızlı hareket ettiklerinin gözlemlenmesi, bu bulguyu doğrular.

ORTA KARA DELİKLER

Orta kara delikler, yakın zamanlarda keşfedilmiş olup, kütleleri 100 güneş kütlesi ile 10 bin güneş kütlesi aralığında değişir.

İLKSEL KARA DELİKLER

Mikro kara delikler veya kuantum kara delikleri de denilen ilksel kara delikler, çok küçük boyutlara sahip kara deliklerdir. Bu kara deliklere ilksel denmesinin nedeni ise, Büyük Patlama sonucunda oluştuklarının sanılmasıdır.

KARA DELİKLER VE ZAMAN

Yıllardır kara delikleri bir zaman makinesine çevirme teorilerini duymuşsunuzdur. Ancak zaman kavramı o kadar karışık bir konudur ki, bilim insanları hala bu konu üzerinde birçok araştırma yapıyor.

Albert Einstein'ın görecelik kuramına göre, yer çekiminin etkisiyle zaman daha yavaş akıyor. Ancak insanların bu fark etmesi oldukça zor. Kara deliklerin de çok kuvvetli bir yer çekimine sahip olduğunu düşünürsek zaman üzerinde bir oynama yapabilecek güçte oldukları kesin.

Geçtiğimiz sene bazı bilim insanları, insanların kara deliklere ulaştığında yaşamaya devam edebileceğini ancak geçmişlerinin tamamen silineceğini ortaya attı. Yine de kara deliklerde, hayatta kalan insanları nasıl bir yaşam beklediği bilim insanları tarafından bilinmiyor. Ama en azından bilinen bir gerçek var: Eğer bir gün işiniz düşer de kara deliğe uğrayıp içine girerseniz, girdiğiniz yerden bir daha geri çıkamazsınız.

Kara deliklerin içini ve dışını ayıran 'olay ufku' denilen çizgiler bulunuyor. Bu çizgilerden geçtiğimizde ise geri dönüş artık mümkün olmuyor. Olay ufku çizgisini geçtiğimizde ıse dışardan bakan biri bizi hareketsiz görse de aslında müthiş bir hızla kara delik tarafından yutulmuş oluyoruz. Peki kara deliğin içine girdiğimizde bize ne oluyor?

Bu sorunun cevabını yıllardır araştıran bilim insanları, kara deliğin olay ufku çizgisini geçtiğimizde alev alev yanabileceğimizi söylüyor. Genel görelelik teorisine göre ise kara deliğin içinde ilerledikçe bize uygulanan kütle çekim kuvveti yavaş yavaş artıyor ve bir süre sonra parçalanıyoruz.

KARA DELİKLER ASLINDA BAŞKA EVRENLERE AÇILAN BİR KAPI OLABİLİR Mİ?

Stephen Hawking, 2015 yılında bilim dünyasını sarsacak bir iddia ortaya attı. Hawkings'e göre kara delikler, başka evrenlere açılan kapılardı. Hawkings, kara deliğe giren herhangi bir nesnenin farklı evrenlere ulaşabileceğini belirten ifadelerinde, kara deliğin insanların düşündüğü kadar karanlık olmadığını belirtti. Hawking, alternatif evrenlere geçişin mümkün olduğunu, ancak kara deliğe kapılan herhangi bir şeyin, aynı evrene dönüşünün mümkün olmadığını, farklı bir evrene geçiş yapabildiklerini söyledi.

Hawking'in bu iddialarını doğrulayan birçok açıklama yapan bilim insanları da kara deliğe giren bir cismin, paralel evrene geçiş yapabileceği fikirlerini paylaştı. Ortaya atılan bazi iddialara göre ise kara delikler aracılığıyla zamanda seyahat etmem mümkün.

NASA KARA DELİKTEN ÇIKAN BİR CİSİM PAYLAŞTI

Şimdiye kadar kara deliklerin kuvvetli yer çekimi nedeniyle her şeyi içine çektiğinden bahsettik. Ancak NASA, bütün bu iddiaları sarsacak yeni bir bulgu paylaştı.

NASA, 2017 yılında Markarian 335 adlı dev kara deliğin etrafında, bazı merak uyandırıcı kanıtlara rastladı. Şirket, çeşitli uzay teleskoplarını kullanarak ilk defa bir kara delikten bir şeyin dışarı çıktığını ve oldukça yüksek bir X ışını seviyesi gözlemlediklerini açıkladı.

NASA, TARİHİN İLK GERÇEK KARA DELİK FOTOĞRAFINI YAYINLADI

55 milyon ışık yılı uzaklıktaki Messier 87 galaksisinin ortasında bulunan büyük kütleli kara deliği Event Horizon Teleskobu ile gözlemleyen NASA, elde ettiği aşağıdaki görseli 10 Nisan 2019 tarihinde tüm dünya ile paylaştı.

Brüksel, Santiago, Şangay, Taipei ve Tokyo'da eş zamanlı olarak gerçekleştirilen toplantıda, ilk defa bir kara deliğin gerçek bir fotoğrafı paylaşıldı.

İşte tarihin ilk kara delik fotoğrafı:

Kara deliğin ilk kez fotoğrafı çekildi, peki bu nasıl gerçekleşti VİDEO

Bütün bu bilgileri bir araya getirdiğimizde kesin olan tek şeyin, kara deliklerin sahip olduğu devasa yer çekimi olduğunu söyleyebiliriz. Diğer birçok iddia ise günümüzde hala kanıtlanabilmiş değil.

Tekno Uzay serimizin ikinci bölümünün sonuna geldik. Bir sonraki bölümde yine sıra dışı uzay yolculuklarıyla karşınızda olacağız. Bizi takip etmeye devam edin.

Aşağıdaki bağlantıdan Tekno Uzay serimizin ilk bölümüne ulaşabilirsiniz.

Tekno Uzay 1. Bölüm : ''Mars'ın derinliklerine yolculuk.''