Coğrafi işaret tescilinde lider Gaziantep oldu

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın bağlı kuruluşu olan Türk Patent ve Marka Kurumu (TÜRKPATENT) verilerinden yaptığı derlemeye göre, Kurum, coğrafi işaretli ürünlere yönelik tescil işlemlerinin sonuçlandırılması için oldukça yoğun mesai harcıyor.

Türkiye'nin coğrafi işaretli ürünlerine yönelik tescil işlemleri için çalışan kurum, tescilli ürünlerin korunması ve bu ürünlerin yarattığı katma değerle ülke ekonomisine katkı sağlaması amacıyla ülkenin pek çok ilindeki yerel paydaşlarla fiziki ve çevrim içi görüşme gerçekleştirdi.

Böylece potansiyel ürünlerin belirlenmesi ve başvuru dokümanlarının oluşturulması sürecine de aktif destek sağlandı.

Tescilli ürün sayısı 1512 oldu

Yöresel ürünlerin tescillenmesi için başvurular illerde valilikler, belediyeler, sanayi ve ticaret odaları, ziraat odaları ve dernekler tarafından yapılıyor. Coğrafi işaret tescil ettiren tüzel kişilikler arasında ilk sırada ticaret ve sanayi odaları yer alıyor.

Türkiye'nin coğrafi işaret tescilli ürün sayısı 2023 sonu itibarıyla 1512 oldu. Kuruma geçen yıl 371 ürün için başvuru yapıldı ve bunlardan 209'u coğrafi işaret tescili aldı.

Kuruma en çok coğrafi işaret başvurusunda bulunan il 58 ürünle Hatay olurken, ürünleri en fazla tescillenen il ise 105'le Gaziantep olarak kayıtlara geçti.

Coğrafi işaret başvurusunda 58 ürünle ilk sırada yer alan Hatay'ın 2023 sonu itibarıyla Antakya künefesi, kaytaz böreği, kömbe ve Antakya kağıt kebabının da aralarında yer aldığı 25 ürünü tescil edildi.

Hatay'ı, Alaca tirit yemeği, İskilip gül baklavası ve Dodurga kapari turşusunun da aralarında olduğu 52 ürünle Çorum takip etti. Diyarbakır da elma dizmesi, zingil tatlısı ve kahki gibi ürünlerin de bulunduğu 21 coğrafi işaret başvurusuyla Çorum'u izledi.

Diyarbakır'ın ardından 4'üncü sırada Kızılırmak kilimi, Kurşunlu helvası ve Çerkeş lokumunu gibi ürünleriyle Çankırı yer aldı. Bu il, 12 ürünü için tescil başvurusu yaptı. Çankırı'yı çömlek kömbesi ve lokurun da aralarında olduğu 11 ürünüyle Karaman takip etti.

7 ürün için sonuç bekleniyor

Coğrafi işaretli ürün tescili alan iller arasında 105'le ilk sırada yer alan Gaziantep de baklava, beyran, muska, firik, Araban sarımsağı gibi ürünlerini tescilledi. Kentin fıstıklı-cevizli sakız helvası, fıstıklı dondurması ve sarımsak turşusunun da aralarında olduğu 7 coğrafi ürününe ilişkin başvuru süreci ise devam ediyor.

Konya, Akşehir hersesi, tandır kebabı, Derbent fasulyesi ve Konya irmik helvasının da aralarında bulunduğu 73 ürünle 2'nci sırada dikkati çekti. Burma kadayıfı, ciğer kebabı, ekşili dolması ve hasır bileziğiyle öne çıkan Diyarbakır da 56 ürün tesciliyle 3'üncü sırada yer aldı.

Erzurum, 55 tescil ve ayran aşı çorbası, ayva yahnisi, civil peyniri ve çılbır gibi ürünleriyle Diyarbakır'ı takip etti. Şanlıurfa da Siverek tavası, Suruç narı, Karaköprü tat karpuzunun aralarında yer aldığı 47 ürünle 5'inci sırada yer buldu.

Yılın ilk 3 ayına ilişkin veriler

Öte yandan, bu yılın ilk 3 aylık döneminde TÜRKPATENT'e 107 coğrafi işaret başvurusu yapıldı. Kurum 3 ayda 47 coğrafi işareti tescilledi.

Söz konusu dönemde en fazla başvuru yapan iller 29'la Hatay, 11'le Diyarbakır ve 6'yla Malatya oldu. TÜRKPATENT bu dönemde Diyarbakır'ın 6, Çankırı'nın 4, Balıkesir'in 3 coğrafi işaretini tescilledi.

AB'de tescilli coğrafi işaret sayısı artıyor

Türkiye'nin ürünlerini Avrupa Birliği (AB) nezdinde tescil ettirme süreci de devam ediyor.

AB'ye geçen yıl Kilis zeytinyağı, Isparta gülyağı, Urla sakız enginarı, Bursa şeftalisi, Manisa mesir macunu, Hüyük çileği, Rize çayı, Bingöl balı, Silifke yoğurdu, Tarsus sarıulak zeytini, Hatay kaytaz böreği, Osmaniye yer fıstığı, melli inciri, Kayseri pastırması, Adana şalgamı, Milas çekişke zeytini, Sinop kestane balı, Kayseri sucuğu, Aydın çam fıstığı, Söke pamuğu, Şanlıurfa keten köyneği fıstığı, Kayseri mantısı, Manisa sultani çekirdeksiz üzümü, Fethiye kaya inciri, Gaziantep fıstık ezmesi ve Antep lahmacunu olmak üzere 26 ürün için başvuru yapıldı.

Antakya künefesi, Suruç narı, Çağlayancerit cevizi, Gemlik zeytini, Edremit zeytinyağı, Milas yağlı zeytini, Ayaş domatesi, Maraş tarhanası, Edremit Körfezi yeşil çizik zeytini ve Ezine peyniri geçen yıl AB nezdinde tescil edilen ürünler arasında yer aldı.

AB nezdinde tescilli coğrafi işaretli ürün sayısı geçen yıl sonunda 18 olurken, Safranbolu safranı, Aydın memecik zeytinyağı ve Araban sarımsağının da tescillenmesiyle bu sayı 2024'te 21'e çıktı.

AB nezdinde işlemleri devam eden coğrafi işaret başvuru sayısı ise 49 oldu.

Türk kahvesi, Türk lokumu, Türk yoğurdu ve Türk baklavası ürünleri için de AB nezdinde geleneksel ürün adı başvuruları yapıldı.