Hilafet makamı: Hilafet nedir, ne zaman kaldırıldı?

Türkiye gündeminde Sezen Aksu'nun şarkı sözleri tartışılıyor.

Sanat camiasını ikiye bölen "Şahane Bir Şey Yaşamak" şarkı sözleri, siyaset gündeminde de yerini aldı.

Sezen Aksu'nun şarkısında geçen 'Cahil Havva ile Adem' sözlerine tepki gösteren Devlet Bahçeli, "Serçeysen serçeliğini bil, sakın kuzgunluğa heves etme" dedi.

Aksu'nun şarkısına tepki gösteren İmam Halil Konakçı'nın ifadeleri de gündem oldu.

Konakçı, TBMM kararıyla kaldırılan hilafete işaret ederek "Biz o makamı geri istiyoruz arkadaş. İslam adına istiyoruz. Söyleyin bana İslam’ın merkezi neresi? İslam’ın söz sahibi, makamı kim? Anladınız mı şimdi niye kaldırdılar, niye lağvettiler o makamı 100 yıl önce? Çıksın bir şarkıcı parçası Adem Aleyhisselam’a ‘cahil’ diyebilsin diye bu makamı kaldırdılar." ifadelerini kullandı.

Gelişmelerin akabinde ise "hilafet" konusu merak edildi. Peki hilafet nedir, hilafet makamı ne demek? İşte konunun detayları...

HİLAFET NEDİR?

Hadis kaynaklarında hilâfet kelimesiyle birlikte halife, imam, emîr kelimelerinin de yer aldığı ve bunlarla, ileride oluşacak terim anlamına da zemin hazırlayabilecek şekilde "devlet başkanı, yönetici, lider" gibi anlamlar kastedililr.

Hilâfet, Hz. Muhammed'in 632 yılındaki ölümünün ardından oluşturulan siyasi bir makamdı. Bu siyasi makamın başındaki kişilere halife denirdi.

Hilafetçi ise hilafet sisteminin devam etmesine yönelik politikaları destekleyen kimselere verilen isimdir. Hz. Muhammed’in ölümünden sonra ortaya çıkan mezhepsel çatışmalar, hilafetçi kelimesinin oluşumunda büyük bir rol oynamıştır.

Sözlükte "birinin yerine geçmek, bir kimseden sonra gelip onun yerini almak, birinin ardından gelmek/gitmek, yerini doldurmak, vekâlet veya temsil etmek" gibi anlamlara gelen hilâfet kelimesi, halifelik olarak da biliniyor.

İSLAM'DA HİLAFET

Hilafet siyasi bir terim olarak  “devlet başkanı” manasına gelir ve Hz. Peygamber’in ardından gelen idareciler sistemi için kullanılmıştır. Siyasi manada “halife” kavramı İslam’ın temel kaynakları olan Kur'an-ı Kerim ve sahih hadislerde geçmemektedir. Hz. Peygamber de hayatta olduğu dönemde ve önemli prensipler ortaya koyduğu veda hutbesinde böyle bir kavramdan bahsetmemiştir.

Müslüman toplumlarda devlet başkanlığına hilâfet denmesi, halifenin risâlet görevi hariç Hz. Peygamber’in yerine geçerek onun dünyevî otoritesini temsil etmesi, yeryüzünde dinin hükümlerini uygulamak, dünya işlerini düzene sokmak üzere Allah’ın yeryüzündeki hâkimiyetini veya bütün müminlere ait olan hilâfet ve yetkiyi temsil etmesi gibi sebeplerle açıklanır.

HİLAFET NE ZAMAN KALDIRILDI?

Türkiye Büyük Millet Meclisinin 3 Mart 1924 günü çıkardığı kanunla halifelik makamını kaldırıldı. Devletin laikleştirilmesi yolunda yapılmış siyasi bir devrimdir.

Yasanın gerekçesi, birinci maddede "halifeliğin hükûmet, Cumhuriyet, yani TBMM'nin anlam ve kavramı içinde zaten saklı olduğu" ifadesi ile açıklanmıştır.