Tunceli'de 1500 dekarda üretilen tescilli dut, köylülerin geçim kaynağı oldu

Tunceli'de genellikle buğday ve arpa üretimiyle öne çıkan Çemişgezek'te, son yıllarda yapılan çalışmalarla dut yetiştiriciliği de yaygınlaştı.

Verimli topraklara sahip ilçenin Ulukale ve Bozağaç köylerindeki 225 üretici de geçimlerini yaklaşık 1500 dekar alana dikili dutlardan sağlıyor.

Köylüler yoğun çaba harcıyor

İlkbaharda ağaçlarının genel bakımını yapan köylüler, yaz sürecinde ise olgunlaşan dutları toplamak için yoğun çaba harcıyor.

Hasattan önce dutların altına fileler seren üreticiler, gerekli işlemlerin ardından meyvelerin zamanla dalından yere düşmesini bekliyor.

Birkaç günlük sürenin sonunda tekrar bahçelere giden köylüler, bu defa üfleme makineleri yardımıyla filelerin üzerindeki dutları yığın haline getiriyor.

Ürünler güneşin karşısında kurutuluyor

Zorlu mesaiyle kovalara doldurulan dutlar, daha sonra evlerin bahçelerine veya çatılarına serilerek güneşin karşısında kurumaya bırakılıyor.

Kadınların çalışmasıyla da eleklerden geçirilen dutlar, toz, toprak ve dal parçalarından temizleniyor. Coğrafi işaretli "Ulukale Dutu" köye gelen tüccarlara satılıyor.

İl Tarım ve Orman Müdürlüğü personelleri de belirli dönemlerde dut üreticileriyle bir araya gelip sorun ve taleplere yönelik çalışmalar yapıyor.

Çeşitli konularda üreticilere eğitim veren ekipler, bu sayede dut veriminin arttırılması ve tüketiciye kaliteli ürün sunulması konusunda büyük görev üstleniyor.

Kentte hayata geçirilen "Ulukale Dutu Organik Alanları Filelerle Genişliyor Projesi" kapsamında da bu sezon 136 üreticiye 81 bin 600 metrekare hasat filesi dağıtıldı.

"Ulukale dutu endemik diyebiliriz"

Ulukale ve Bozağaç Köyleri Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Başkanı Necmettin Duman, yaptığı açıklamada, Çemişgezek'te köylülerin her geçen yıl dut üretimine yöneldiğini söyledi.

Bölgede binlerce yıllık dut ağaçlarının bulunduğunu belirten Duman, "Ulukale dutu endemik diyebiliriz çünkü bu köylerdeki vadilerden başka yerlere dikildiği zaman aroma ve renk olarak kesinlikle aynı ürünü vermiyor. Yıllık rekoltemiz hava şartlarının uygun olduğu durumlarda yaklaşık 500 ton civarında seyrediyor. Bu anlamda dut köylülerimiz için çok ciddi bir gelir kaynağıdır." dedi.

"20 yıldır üreticilik yapıyorum"

Üreticilerden Asım Koçoğlu ise yaklaşık 20 yıldır Ulukale köyünde dut yetiştiriciliği yaparak geçimini sağladığını dile getirdi.

Dut sezonunun mayıs ayında başlayıp temmuza kadar devam ettiğini aktaran Koçoğlu, şöyle konuştu:

Günübirlik ya da belirli aralıklarla bahçelerde çalışma yapıp dutları hasat ediyoruz. Daha sonra topladığımız bu dutları güneşin altına serip kurutuyoruz. Bir süre sonra da dutları eve getirip eleklerden geçiriyoruz ve gerekli işlemlerini yaparak satışa hazırlıyoruz. Ulukale dutu genellikle çerezlik olarak ya da pekmez ve orcik yapımında kullanılmak üzere tercih ediliyor. Dut pekmezinin de insan sağlığına çok faydası var.

"Dutları damlara taşıyıp güneşin karşısına seriyoruz"

Üretici Mine Şeker de dut yetiştiriciliğini 7 yaşındayken ailesinin desteği sayesinde öğrendiğini anlattı.

Şeker, dutların olgunlaşmasıyla hasada başladıklarını belirterek, "Ağaçların altına fileleri seriyoruz ve dutlar dökülmeye başlıyor. Dut döküldükten sonra makineyle bir araya süpürüp kovalara dolduruyoruz. Dutları damlara taşıyıp güneşin karşısına seriyoruz. Güneşte kuruyan dutları eleyip çuvallara koyuyoruz ve tüccarlar gelip ürünlerimizi satın alıyor." ifadelerini kullandı.