Yaralı kuşlar için 'tüy bankası' kuruldu

Ankara Üniversitesi Teknokent bünyesinde faaliyet gösteren Hayvan ve Bitki Genomik Araştırma İnovasyon Merkezi, 2019 yılında kuş türlerinin izlenmesi ve korunmasına katkı sağlamak amacıyla "Tüy Bankası" projesini hayata geçirdi. Simurg Kuş Yuvası Derneği ile kurulan iş birliği çerçevesinde, Türkiye’nin dört bir yanından getirilen kuşlardan veya saha çalışmalarında tıbbi müdahaleye gerek kalmadan toplanan tüyler, özel yöntemlerle muhafaza edilerek bankaya kazandırıldı. Şu an itibarıyla, Türkiye’de kaydı bulunan 504 kuş türünün 200’üne ait binlerce tüy burada özenle korunuyor.

DNA BARKODLAMA İLE YEREL VERİ TABANI OLUŞTURULUYOR

Tüy Bankası'nda, DNA barkodlama yöntemi kullanılarak yerel bir kuş veri tabanı oluşturuluyor. Bu sayede kuş türlerinin genetik çeşitliliği analiz edilirken, popülasyon takibi ve tehdit altındaki türlerin korunmasına yönelik çalışmalar da destekleniyor. Ayrıca, kanat yaralanması nedeniyle uçamayan ebabil ve kırlangıç kuşlarına, bankadaki sağlıklı tüyler kullanılarak implantasyon uygulanıyor. İyileşme sürecinin ardından bu kuşlar doğal yaşamlarına geri kazandırılıyor.

"TÜYLERİ İZİNSİZ MÜDAHALE OLMADAN TOPLUYORUZ"

Simurg Kuş Yuvası Derneği Yönetim Kurulu Başkanı ve araştırmacı Alaz Uslu, bankada, küresel ölçekte nesli tehdit altında olan türler de dahil olmak üzere 200 farklı kuş türüne ait tüylerin bulunduğunu belirtti

Tüyleri kesinlikle invaziv (zarar verici) yöntemler kullanmadan topluyoruz. Genellikle, rehabilitasyon sürecine giren kuşlardan dökülen tüyleri değerlendiriyoruz. Türkiye'nin yerli kuş türlerine ait, üveyik, şah kartal, toy ve dik kuyruk gibi nadir türlerin yanı sıra leş kargası ve şahin gibi yaygın türlerden de örnekler arşivimizde yer alıyor.

VATANDAŞLAR DA TÜY BAĞIŞI YAPABİLİYOR

Alaz Uslu, özellikle kanat tüyü hasarı yaşayan ve tüy değiştirme süreçleri uzun süren ebabil ve kırlangıçlar için implantasyon çalışmaları yürüttüklerini söyledi. Bugüne kadar onlarca kuşa başarılı şekilde tüy nakli gerçekleştirdiklerini belirten Uslu, şunları söyledi:

Bu türlerde tüy bulmak hayati önem taşıyor. Bu nedenle vatandaşların buldukları tüyleri bize ulaştırmalarını teşvik ediyoruz. Örneğin, rehabilitasyon sürecinde bir ebabilin dökülen tüyleri, başka bir ebabilin yeniden gökyüzüyle buluşmasına vesile olabiliyor.

"TÜRKİYE'NİN BİYOÇEŞİTLİLİK HARİTASINA KATKI SAĞLIYORUZ"

Hayvan ve Bitki Genomik Araştırma İnovasyon Merkezi Ar-Ge Müdürü Ayşegül Er Gökçe de yürütülen çalışmalarla ilgili bilgi verdi:

Tüylerden elde ettiğimiz DNA’larla kuşların moleküler ve genetik kimliklerini belirliyoruz. Hangi türe ait olduklarını tespit ederek bu bilgileri yerel kuş veri tabanımıza kaydediyoruz. Böylece hem ülkemizin biyoçeşitlilik haritasına katkı sağlıyor hem de bu değerli verileri uluslararası veri tabanlarına aktarıyoruz.