Salih ameller nedir ve hangi davranışlar salih amele girer soruları, Müslümanların sık sık gündeminde yer almaktadır.
Diyanet İşleri Başkanlığı’nın bu haftaki hutbesinde konu alınan salih ameller, bir Müslümanın günlük hayatındaki en basit davranışında bir bulunabilir.
Salih kelimesi “faydalı, iyi, doğru ve güzel olan, işe yarar, her türlü bozukluk ve yanlışlıktan arınmış; barışçı, uyumlu” gibi anlamlara gelmektedir. Amel ise iradeye bağlı davranışları temsil eder.
Allah Teâlâ’nın rızasına uygun olan bütün iş, hareket, hayır ve iyilikler: dînî, ferdî ve ahlâkî görevler ve ibadetler “salih amel” olarak adlandırılır.
Hadis-i Şeriflere göre, Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur:
“Allah sizin suretlerinize ve mallarınıza bakmaz, ancak kalplerinize ve amellerinize bakar.” (Müslim, Birr, 34)
Müslümanların hayatlarının en anında amellerini gözetmesi ve salih işler yapması gerekmektedir. Modern hayatın telaşına kapılarak fark etmeden salih amelden uzaklaşmak caiz değildir.
Peygamberimizin (s.a.s.) “7 şey gelmeden evvel, sâlih ameller işlemekte acele ediniz” buyurmuştur.
• (İbadeti, helâl ve haram hudutlarını) unutturan fakirlik,
• Azdıran zenginlik,
• (Her şeyi) bozup perişan eden hastalık,
• Aklı ve idrâki zaafa uğratarak saçma-sapan konuşturan ihtiyarlık,
• Ansızın geliveren ölüm,
• Gelmesi beklenen şeylerin en şerlisi Deccâl ve
• Kıyâmetten başka bir şey mi beklediğinizi sanıyorsunuz?
Peki günlük salih amel örnekleri nelerdir? Hangi davranışlar salih amel sayılır? İşte en basit örnekleri…
Salih amele 50 örnek
- Anne-baba uzaktaysa eğer mutlaka hatırlarını sormak; düzenli aramak,
- Anne-babayla konuşurken kırıcı olmamak
- Toplu taşıma araçlarında, yaşlı olmasa dahi yorgun olduğu belli olanlara, eşyası olanlara, kitap okuyanlara vs. mümkün olduğunca yer vermek,
- Mümkün olduğunca yalnız başına yemek yememek,
- Maddi imkânlar el verdiği ölçüde, yemek ısmarlamak, evlerde yemekli davetler vermek,
- Bildiğimiz bir konu bile olsa, karşı tarafı sabırla dinlemek,
- Toplu taşıma araçlarında, Akbil’i (bileti) olmayanın yerine Akbil (bilet) basmak,
- Ağızdan kötü sözler çıkan kimseleri kırmadan uyarmak,
- Gıybet etmemek, edilmesine uygun bir dille engel olmak
- Yaşlılara ya da eşya taşıyanlara yardımcı olmak,
- Trafik kurallarına azami dikkat etmek
- Boşa akıp giden suyu kapatmak,
- Asık suratlı olmamak,
- Evlatlarımızın terbiyeleriyle bizzat ilgilenmek,
- Çevreyi temiz tutmak
- İsrafı azaltmak için çöpleri geri dönüşecek şekilde ayırarak biriktirmek,
- Araç kullanırken yayalara ve araçlara yol vermek,
- Eve ve işe girerken tebessüm ederek girmek ve selam vermek,
- Sevdiğine sevdiğini söylemek,
- Hediyeleşmek; hediye vermek için illa özel bir vesile beklememek,
- Zillere nazik ve kısa basmak,
- Telefonla birini ararken ısrarla ve tekrar tekrar çaldırmamak,
- Öfkeyi kontrol etmek
- Zarar vermedikleri sürece hayvanları, böcekleri vb. öldürmemek,
- Randevulara sadık olmak
- Faize düşme tehlikesi altında olan bir Müslüman kardeşine, “karz-ı hasen” (faizsiz borç) ile yardımcı olmak,
- Kusurlu ürünü müşteriye satmamak ya da satarken kusurunu belirtmek,
- Kişisel temizliğe dikkat etmek, ağız ve ter kokusu yaymamak için tedbir almak,
- Tehlike arz eden kırık bir ağaç dalı, çukur, kopmuş bir elektrik kablosu vs. görünce mutlaka yetkililere bildirmek,
- Camilere temiz çoraplarla gelmek,
- Cep telefonlarımızın seslerini, herkesi rahatsız edecek derecede yüksek açmamak,
- İş arkadaşının iş yükünü hafifletmek, işinin ucundan tutmak,
- Yediğimiz meyve-sebzelerin tohumlarını biriktirip, müsait yeşil alanlara serpmek,
- Muhatabının elbisesindeki/saç-sakalındaki bir kusuru fark ettirmeden düzeltmek
- Ev işlerinde eşleri yalnız bırakmamak,
- Aşktan, hastalıktan, dertten, borçtan, temâşâdan vb. hayrete düşmüşlere, şaşırmışlara yol göstermek,
- Dert dinlemek
- Sabrı ve merhameti tavsiye etmek,
- Yol, adres sorana yardımcı olmak,
- Toplum içinde müzik dinlerken kulaklığın sesini sonuna kadar açmamak,
- Sokak hayvanları için özellikle yaz aylarında dışarıya su kapları koymak,
- Herhangi bir şeye ihtiyacı olan birini görünce, ihtiyacını ona hissettirmeden gidermek,
- Sadaka, zekat vb. verirken, muhtaçları rencide etmemek,
- Evlenmek isteyenlere yardımcı olmak,
- İnsanların canı çekebileceği için, sosyal medyada yemek ve ziyafet fotoğrafı paylaşmamak,
- Birilerinden duyulan “mış’lara/mişlere”, “gözümle görmedim” diye karşılık vermek,
- Yanımızdan ambulans geçtiğinde içindeki hasta için dua etmek,
- Mezarlıklara, orada yatan Müslüman ahaliye selam vererek girmek,
- Hataları yüze vurmamak
- Kötü bir haber vermek gerekiyorsa, mutlaka empati yapılarak ve şefkatle düşünülmüş cümleler kurmak.
