Türkiye'nin çay kültürüyle bütünleşen, gelenekselleşen ve adeta bir sembol haline gelen kırmızı-beyaz renkli çay tabaklarının sırları sonunda gün yüzüne çıktı.
Bu tabakların asıl adı "Acem çay tabağı" olarak biliniyor ve Türkiye'de uzun yıllardır yaygın olarak kullanılıyor.
Ancak bu tabakların tasarımının kaynağı ve anlamları, uzun süredir merak konusuydu.
İlk olarak İstanbul Porselen tarafından üretildiği düşünülen bu çay tabağının tasarımına dair bazı gizemler aydınlanmaya başladı.
Geleneksel motiflerle bezeli olan ve kırmızı-beyaz renklere sahip olan tabaklar, aslında özel bir anlamı ifade ediyor.
Renklerin ve motiflerin sembolizmi, özellikle Türk kültürü ve gelenekleriyle derin bir bağlantı içeriyor. Öğrenince çok şaşıracaksınız.
Her rengin bir anlamı var
Türkiye'nin çay keyfinin vazgeçilmez sembolü olan Acem çay tabakları, canlı kırmızı renkleriyle ilk bakışta dikkat çekerken, bu rengin çay deneyimine dair özel bir anlam taşıdığı ortaya çıktı. Genellikle kırmızı renklerin hakim olduğu tabaklarda, aslında bu renklerin çayın lezzeti ve tazeliği hakkında ipucu verdiği belirlendi.
Kırmızı renklerin çay tabağında tavşan kanı olarak adlandırılmasının temel nedeni, çayın geldiğinde bu renklerin çayın acı ve bayat olduğunu göstermemesi içindir. Eğer tabak tamamen kırmızı olsaydı, çayın kalitesi hakkında olumsuz bir algı oluşabilirdi. Bu durumun önüne geçmek için ise tasarımda genellikle beyazın hakim olduğu görülüyor.
Beyaz rengin kullanılmasının amacı, çayı sunarken olumsuz bir ön yargının oluşmasını engellemektir. Beyaz, çayın acılığını gizleyerek ve negatif bir algı yaratmadan, çayın keyifli ve lezzetli olduğu izlenimini vermek için kullanılıyor.
Motiflerin de anlamı var
Nalbekiler, Türk sanatının özgün ve göz alıcı süslemeleri arasında önemli bir yer tutar. Bu nadide eserlerin orta kısmında yer alan çiçek motifine "penç" adı verilir ve Türk sanatına ait süslemelerde sıkça karşımıza çıkar. Farsça'da "5" anlamına gelen penç, motif yaprak sayısına göre farklı isimler alabilir.
Bu nefes kesici tasarımların yan taraflarındaki kırmızı lekeler ise farklı anlamlarla ilişkilendirilir. Bazı görüşlere göre, bu lekeler parmak izlerini simgeler ve haftanın günlerini temsil eder. Özellikle 7 tane olmaları, haftanın günlerini sembolize ettiği şeklinde yorumlanır.
Buna ek olarak, bazı yörelerde bu tabaklardaki kırmızı beneklerin, köylü kadınlarının dokunuşunu temsil ettiği söylentiler arasında yer alır. Köylü kadınların bu nalbekilere özgü renkli izleri, el emeği ve özenle yarattıkları bir işaret olarak kabul edilir.
