İslam dininin temel ibadetlerinden biri olan zekat ve gönüllü olarak yapılan bir yardım biçimi olan sadaka, her ikisi de toplumda yardımlaşma ve dayanışmayı teşvik eden değerli uygulamalardır.
Ancak, bu iki kavram arasında önemli farklar bulunmaktadır. Zekât, İslam’ın beş şartından biri olup belirli şartlara ve hesaplamalara bağlı olarak ihtiyaç sahiplerine verilmesi zorunlu bir mali ibadettir.
Sadaka ise, herhangi bir zorunluluk olmaksızın, kişinin gönüllü olarak yaptığı her türlü hayır ve iyilik anlamına gelir.
Zekat ve sadaka, İslam'da yardımlaşma ve paylaşma amacıyla yapılan ibadetlerdir, ancak birbirlerinden farklı yönleri vardır.
İşte zekat ve sadaka arasındaki temel farklar...
Zorunluluk Durumu
Zekat: Farzdır, yani dini bir yükümlülüktür. Belirli şartları taşıyan her Müslümanın zekât vermesi gerekir.
Sadaka: Gönüllülük esasına dayanır. Kişi istediği zaman, istediği miktarda verebilir; zorunlu değildir.
Hesaplanma Şekli
Zekat: Malın belli bir oranı (genelde %2,5) verilmelidir. Bunun için kişinin zekat verecek kadar mal varlığına (nisap miktarına) sahip olması gerekir.
Sadaka: Herhangi bir oran ya da miktar sınırı yoktur. Kişi gönlünden ne koparsa o kadar verir.
Kimlere Verileceği
Zekat
Kur'an-ı Kerim'de belirtilen sekiz sınıfa (örneğin fakirler, borçlular, yolcular) verilmesi gerekir. Zekat belirli kurallara bağlıdır.
Sadaka
Herhangi bir sınırlama yoktur; ihtiyaç sahibi olan herkes, hatta hayvanlar bile sadaka alabilir.
Amaç
Zekat: Toplumsal dengeyi sağlamak, fakirlerin ihtiyaçlarını karşılamak ve malın bereketlenmesini amaçlar.
Sadaka: Genel olarak sevap kazanmak, Allah rızasını gözetmek ve insanlara yardımcı olmak içindir.
Mal Türü
Zekat: Genellikle altın, gümüş, nakit para, ticaret malları, hayvanlar ve tarım ürünleri gibi mallardan verilir.
Sadaka: Maddi veya manevi her türlü yardım olabilir; para, yemek, giysi veya bir iyilik dahi sadaka sayılabilir.
Zamanlama
Zekat: Belirli bir zamanı vardır, genellikle malın üzerinden bir yıl geçtikten sonra verilmesi gerekir.
Sadaka: Herhangi bir zamanda verilebilir, zamanla sınırlı değildir.