Diyanet İşleri Başkanlığı'nın tanımına göre Zuhr-i âhir, son öğle namazı demektir.
Bazı İslâm bilginleri, bir yerleşim yerinde birden fazla mescitte cuma namazı kılındığında ilk kılınan cumanın dışındakilerin sahih olmama ihtimaline binaen, ihtiyaten o günkü öğle namazının kılınmasını önermişlerdir.
Zuhr-i âhir adıyla kılınan bu namaz, cuma namazına dâhil değildir. Hz. Peygamber’den ve ilk dönemlerden gelen rivâyetler arasında bu isimle kılınmış bir namaz yoktur.
ZUHR-İ AHİR NAMAZI NEDEN KILINIR
Zuhr-i âhir, İslâm coğrafyasının genişlemesi ve şehirlerde nüfusun kalabalıklaşması sonucu, cuma namazının, Hz. Peygamber (s.a.s.) döneminde olduğu gibi bir şehirde bir tek camide kılınmasının mümkün olmaması, birden fazla camide cuma namazının kılınması zorunluluğunun ortaya çıkması ile gündeme gelmiş bir namazdır.
Gerekçesi de birden fazla camide kılınan cuma namazlarından ilk önce kılınanın geçerli olacağı, diğer camilerde kılınan namazın ise geçersiz olabileceği varsayımıdır.
İşte bu şüpheli durumdan kurtulmak için içinde bulunulan cuma vakti kastedilerek ihtiyaten, zuhr-i âhir yani “vaktine ulaşılıp da eda edilemeyen son öğle namazı” niyeti ile dört rek'atlık bir namaz kılınması bazı âlimlerce uygun görülmüştür (İbn Âbidîn, Reddü’l-muhtâr, 2/145-147; Karâfî, ez-Zehîra, 2/354-355; İbn Kudâme, el-Muğnî, 2/248; Şirbînî, Muğnî’l-muhtâc, 1/544-545).
ZUHR-İ AHİR KAÇ REKATTIR
Cuma namazı bittikten sonra 4 rekat olan Zuhri ahir namazı, öğle namazının farzı gibi kılınır.
Zuhri ahir namazına şu şekilde niyet edilir:
"Niyet ettim zuhr-i âhir namazını kılmaya" veya "Vaktinde yetişip henüz üzerimden düşmeyen son öğle namazını kılmaya niyet ettim."
ZUHR-İ AHİR NAMAZI KILINIŞI
Birinci rekatta Sübhaneke duası okunmaktadır. Sonra Euzü Besmele çekilmektedir. Fatiha suresi okunduktan sonra Kuran'da geçen kısa üç ayet veya kısa olan üç ayet miktarı kadar uzun bir ayet okunur.
Rüku ve secdeye gidildikten sonra doğrulma söz konusu olmaktadır. Tekrar secdeye gidilerek birinci rekat tamamlanır.
İkinci rekatın başlangıcında kıyama gidilerek ayakta durulur. Besmele çekilerek fatiha suresi okunmaktadır. Yine Kuranda geçen üç kısa ayet ya da üç kısa ayet kadar uzun bir ayet okunmaktadır. Rüku ve secde tamamlandıktan sonra oturarak Ettehiyyatü duası okunmaktadır.
Üçüncü rekatta ise kıyama durulduktan sonra besmele çekilerek Fatiha suresi okunmaktadır. Rüku ve secde tamamlanmaktadır.
Dördüncü rekatta da kıyam, besmele, Fatiha, rüku ve secde sırası gözetilmektedir. Tekrar secdeye gidilerek oturulmaktadır. Bu aşamada Ettehiyyatü, Salli, Barik ve Rabbena duaları okunmaktadır.
Sağa ve sola selam verilerek zühri ahir namazı tamamlanır.
Editor
