(d. 6 Kasım 1861 – ö. 28 Kasım 1939)
Basketbol sporunun ve Amerikan Futbolu kaskının mucitidir.
Kanada'da Ontario'ya bağlı Ramsay Township'te 1861 yılında doğdu.
Madencilik sektöründe çalışan bir İskoçya'lı göçmenin büyük oğlu olan Naismith, 1883 yılında yaşadığı bölgedeki lisede mezun oldu. Aynı yıl, Montreal'daki McGill University'ye girdi.
Zayıf sayılabilecek yapısına rağmen, McGill'i Kanada futbolu, futbol ve jimnastikte temsil eden oyuncu olarak görev yaptı.
Burada mezun olduktan sonra ve akademik derece aldıktan sonra Springfield, Massachusetts'te bulunan YMCA International Training School'da fizik eğitmeni olarak göreve başladı.
Uzun yıllar Amerika'da spor eğitmenliği yapan Dr. James Naismith'in basketbolu Mayas Kabilesi'nin Tlahiotenie oyunundan esinlediği düşünülmektedir.
Dr. James Naismith, Amerika'nın Sprinfield eyâletinde beden eğitimi öğretmenliği yaparken uzun yıllardır hayalinde yaşattığı bu sportif oyuna son şeklini verdi.
Spor salonunun karşılıklı duvarlarına asılan tahtadan yapılma sepetlere topu sokma esasına dayalı olan bu oyun, ilk olarak atlet ve beyzbolculara iyi bir kış antrenmanı olarak tasarlanmıştır.
Duvara asılı sepetlere topu atma hedefinden dolayı da Naismith oyununa “sepet topu” anlamına gelen "basketbol"u seçti.
