3 Mayıs 1961 tarihinde Diyarbakır'ın Silvan ilçesinde doğdu. 1975 yılında, 14 yaşında iken Diyarbakır Belediye Başkanı Mehdi Zana ile evlendi.
Okuma yazmayı sonradan öğrendi. Eşi Mehdi Zana, 12 Eylül 1980 Darbesi sonrasında tutuklandı. Mehdi Zana, 14 yıl hapiste kaldı. Diyarbakır milletvekili olarak TBMM'ye girdi. TBMM yemin töreninde, başında Kürt bayrağının renkleri olan bir bantla, Türkçe başladığı yemini Kürtçe tamamlaması nedeniyle tepkiyle karşılandı.
1994 yılında, grup arkadaşları Hatip Dicle, Selim Sadak ve Orhan Doğan ile birlikte tutuklanarak cezaevine gönderildi.
15 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
Hapishane yılları boyunca uluslararası barış kuruluşlarının ve insan hakları derneklerinin ilgisi ve desteğiyle karşılaştı. Avrupa Birliği süreciyle birlikte yoğunlaşan çabalar sonucunda ve AİHM kararı doğrultusunda yeniden yargılandı. Zana ve arkadaşları, 10 yıl önce verilen 15'er yıllık hapis cezaları olduğu gibi onaylanarak cezaevinde kaldılar.
Haziran 2004'te serbest bırakıldı.
12 Haziran 2011 genel seçimlerinde Diyarbakır milletvekili seçildi.
Ödülleri
•1995 yılında Sakharov ödülüne layık görülen Zana, ödülünü 2004 yılında Avrupa Parlamentosunda aldı.
•1994 Rafto Ödülü (Profesör Thorolf Rafto) •1995 Bruno-Kreisky-Preis •1995 Aachener Friedenspreis Ödülü
•14 Aralık 2004 tarihinde Paris Belediye Başkanı Bertrand DELANOË tarafından ağırlanan Zana Paris Şehri Gümüş Madalyasını aldı.
•Zana ayrıca Fransa'da Paris, İsviçre'de Cenevre şehirleri tarafından Onursal Vatandaş seçildi.
