Cemal Safi kimdir

Aramızdan ayrılışının 2. yılı anısına...

*

En güzel şiirlerin sahibi Cemal Safi, bugün hayata gözlerini kapadı. Onu aslında o kadar iyi biliyor ve notalar sağ olsun, her gün o kadar çok şarkıdan şiirlerini mırıldanıyoruz ki… Vaktinden çok sonra gelen şeylerin lezzeti ayrı oluyormuş demek ki; Cemal Safi, bize 38 yaşından sonra hayatının ve kalbinin en güzel cümlelerini bıraktı da gitti…

Bugün tüm cümlelerim, bu güzel kalbin ruhu şad olsun diye…

Çocukluğu ve eğitim hayatı

Cemal, 15 Ekim 1938’de, Samsun’da Ayşe Hanım ve Mehmet Bey’in oğlu olarak dünyaya geldi. Sessiz, sakin bir çocuktu.

Eğitim hayatına Sakarya İlkokulu’nda başladı. Lise öğreniminden mezun olduğunda Samsun Sanat Okulu’nun Torna Tesviye Bölümü’nden mezun oldu.

1959’da ailecek Ankara’ya taşındılar. Cemal gencecik bir delikanlı, gözünde Ankara’yı büyüte büyüte, güzel hayaller kura kura geldi buraya. Babası Mehmet Bey, burada bir otel sahibi olmuştu. 1971’e kadar işletmeciliğini üstlendiği Büyük Otel’de, Cemal de babasının yanında çalışıyordu.

Cemal Safi evlendi

Cemal, 1962’de Şükran Hanım’la hayatını birleştirdi. Bu evlilikten, Mehmet Akif, Peyami Safa ve Ebru adını verdiği üç çocuğu oldu.

Şükran Hanım’ı dünyanın en iyi eşi olarak tanımlıyordu. Cemal Safi, ailesine oldukça düşkün bir adamdı. Bir yandan da şair gibi yaşamayı seviyordu. Şükran Hanım da onun bu sevgisine saygı duyuyor ve sevgi dolu bir yuva sağlamaya çalışıyordu…

Şiir zamanları

Cemal, kalbinde kocaman bir dünya barındırıyordu. İçinde duygu yoğunluğu ile biriken cümleleri dışa vurma zamanının geldiğini fark ettiğindeyse 38 yaşındaydı. Bu yaştan sonra şiirlerini yazmaya başladı. Aslında çocukluğunda keşfetmişti kendini; şiirler yazmalıydı. Ancak ailesinin sorumluluğu, işler güçlerden, daha sonra çocuklarının da sorumluluğu üzerine eklenince, kendi deyimiyle duygularını dile getirme fırsatı bulamadı. Bu sebepten, duygularının çeşmesini ancak 38 yaşında açabilmişti işte.

Kalbinin bulduğu kuzeyi, ona, hayatta kim olduğunu öğretmenin en naif yolunu getirmişti. Yazdığı şiirler, ülkenin en ünlü simalarının ilk şarkıları olacaktı.

Cemal Safi, kendini silik bir siluet olarak hissetmekten çok ötesine sahip olmak üzereydi. Önce kalbinden, sonra kaleminden taşanlar hayatına uzun bir kırmızı halı serecekti…

Orhan Gencebay zamanları

Cemal’in şiirlerini ilk besteleyen isim, Türkiye’nin en önemli sanatçıları arasında anılacak olan Orhan Gencebay’dı. Cemal Safi duygularını ifade etmenin zamanını bulduktan sonra, şimdi notlarla buluşma zamanıydı. Çünkü o, şair olmamış, şair doğmuştu.

Şuracığa bir Cemal Safi şiirini, Orhan Gencebay sesinden bırakayım o vakit: “İçim ürperiyor, ya evde yoksan…”

Orhan Gencebay - Ya Evden Yoksan

90’larda Cemal Safi

Cemal Safi, şarkılara dönüşen şiirleriyle geniş kitlelerle buluşmaya hazırlanıyordu artık. Yaşamı boyunca şiirlerinin 40 tanesi Orhan Gencebay tarafından bestelenecekti, evet. Ancak başka kimler yoktu ki onun şiirlerine hayat verecek… Onur Akay, Muazzez Abacı, Muazzez Ersoy, Selçuk Tekay, Zekai Tunca, Candan Erçetin… Birçok sanatçı, Cemal Safi’nin 150 şiirinden fazlasını besteledi; güzelliğine güzellik kattı.

1990’da, “Bu Gece Kalıyorum” adını verdiği müzikli bir şiir kaseti çıkardı. 1993’e kadar yazdığı şiirlerini ise, “Vurgun” adını verdiği kitabında yayımladı. 2000’de “Sende Kalmış”, 2002’de "Kıyamete Kırk Kala” ve 2008’de de “Ya Evde Yoksan” şiir kitaplarını çıkaracaktı.

Vurgun şiirini iki buçuk saatte yazmıştı mesela. Yıllar sonra Candan Erçetin’in sesiyle hayat vereceği “Git” şiirini ise, tam sekiz ayda yazmıştı.

(O zaman burada Candan Erçetin'den "Git" şarkısını bir dinleyelim...

Candan Erçetin - Git)

704 sesli harften oluşan “Sensiz Olmadı” şiirini, 20 günde… Aslında çoğu şiirini bir gecede yazıyordu. Bir gecede temellerini atıp, süsleme ve rötuşlarına kalıyordu iş. Özünde sadece ne kadar hissettiği önemliydi. Ne kadar çok hissediyorsa, o kadar iyi şiirler yazıyordu…

Bir de bonusum var... Cemal Safi'nin şarkı olmuş 4 şiirinden derleme:

Cemal Safi'nin şarkı olan bazı şiirleri - VİDEO

Filozof Rıza Tevfik Bölükbaşı etkisinde şiirler

Babası Mehmet Bey’in otobüsleri, kamyonları vardı. 12 yaşında filandı o zamanlar Cemal. Şiire yeni yeni tutulduğu çocuk yaşlarındaydı. Torpido gözüne bırakırdı şiir kitaplarını. Böyle güzelce uzanan yollar yoktu tabii o zamanlar. Çocuk Cemal, babasının kullandığı hoplaya zıplaya giden aracın içinde, mide bulantılarına aldırmadan şiirlerini okur; hayallere dalardı.

Rıza Tevfik’in şiirlerinin üzerine hayatını okuduğunda çok etkilenmişti ondan. En çok “Sürgün” şiiri, hikayesi mukabilinde vurmuştu onu. Rıza Tevfik, sürgün dönümünde ölüm haberini aldığı Tevfik Fikret’in mezarı başında gözyaşları içinde yazar. Cemal Safi’yi etkileyen işte bu yaşanmış anlardı. Çocuk aklıyla bir gün bunları kendisinin de sonsuz duygularla yazacağını hayal ederdi hep.

Hayalleri gerçek olacaktı da üstelik. Cemal Safi, 50’sine geldiğinde yoğun bir şekilde hissedecekti Rıza Tevfik’in çocuk kalbine bıraktığı etkiyi…

İşte o şiir şöyle başlıyordu:

"Dediler ki ıssız kalan türbende

Vahşi güller açmış; görmeye geldim

O cennet bağının hakine ben de,

Hasretle yüzümü sürmeye geldim..."

Ödülleri

Cemal Safi, yıllar süren emekleri karşılığında elbette anlamlı ödüllere layık görüldü. 90’lar, Cemal Safi’nin en bereketli yıllarıydı. 1990’da “Rüyalarım Olmasa”, 1991’de “Vurgun” adlı bestelerin güfteci olarak iki yıl art arda yılın şairi oldu.

TDK, 200’te yapılan Dil Bayramı’nda Türkçeyi en etkin ve güzel kullanan şair olarak ödüllendirildi. 2004’te Mihai Eminescu adına düzenlenen yarışmada, “Eminescu Madalya”sına layık görüldü. Şiirleri İtalyanca, Romenceye Arnavutçaya çevrildi.

Cemal Safi öldü

Cemal Safi, 10 ay önce beyin damar hastalığına solunum yetmezliği ve ağızdan beslenememe nedeniyle kaldırılmıştı. Doktorlar, ciddi bir KOAH tedavisine başladı.

10 aylık bu süreç fayda vermedi ve Cemal Safi, dün akşam 20.00’de, kalp ve solunumunun durması sonucu hayata gözlerini kapadı. “Benim en kötü hikayemi en güvendiğim insanlar yazdı” dediği bu yalan dünyaya veda etti. Geriye de kulağımızın pasını silecek şarkılarda şiirleri kaldı.

Kalbine biriktirdiği cümleleri örüp şiir üreten, aşkı, sevgiyi öğütleyen kalbi güzel bir Cemal Safi geçti bu dünyadan…

İyi ki…

Not:

Biyografisini okumak istediğiniz kişileri lütfen bizimle paylaşın.

Instagram: biyografivekitap