Mehmet Şimşek, EYT'nin yıllık maliyetini açıkladı

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Bloomberg HT ve Habertürk ortak canlı yayınına katılarak Türkiye'nin gri listeden çıkmasının Türkiye ve yatırımcılar açısından ne anlama geldiğini, Orta Vadeli Program'da (OVP) son durumun ne olduğu, enflasyonda tek hane hedefine ne kadar yaklaşıldığı, yeni vergi paketinin neden eleştirildiğini ve yatırım temaslarının sonuçlarını aktardı.

"EYT'nin bu sene finansman yıllık maliyeti 724 milyar TL"

Bakan Şimşek, Fevzi Çakır'ın sorularını yanıtladığı programda, bütçe dengelerinin iyileşmesinde oldukça mesafe edildiğini belirterek, Emeklilikte Yaşa Takılanlar'ın (EYT) bütçe açığına yaptığı etkiyi aktararak şöyle konuştu:

Depremin ve EYT'nin etkisiyle cari arttı. EYT'yi küçümsemeyin. EYT'nin geçen sene muhalefetin popülizt iteklemesiyle, seçim öncesinde, seçim süresince EYT hayata geçirildi. EYT'nin bu sene finansman maliyeti de dahil olmak üzere yıllık maliyeti 724 milyar TL, neredeyse milli gelirin yüzde 2'sine yakın bir rakamdan bahsediyoruz. Bütçe dengelerinin iyileşmesinde oldukça mesafe katettik. Ama katedeceğimiz yol var.

EYT ile birlikte 1,6 çalışan 1 emekliyi finans ediyor

Milyonca insan emekli oldu. Avrupa’da ortalama emeklilik yaşı 64,4, Türkiye’de 52. Türkiye’de EYT ile birlikte ki zamanında biz bunun çok doğru bir iş olmadığını ortaya koyduk. Bakın bu sene EYT’nin finansman maliyeti dahil 724 milyar lira. Peki biz vatandaşlarımızı 38-39-40’li yaşlarda biz emekli etmeseydik… Bu insanların ödemeleri yapmak ve borçlanmak zorundasınız. Popülizmden önce 1980’li yıllarda bir emekliye 3,8 çalışan düşüyordu. Yani 3,8 çalışan pirim ödüyor ve 1 emekliyi destekliyordu. Bu popülizm sayesinde 1990’lı yılların başında seçim kazanmak için o dönemde bir siyasi kişiliğin emeklilikte yaşı kaldırması ile birlikte 2’nin altına ildi. Şu anda EYT ile birlikte bu oran 1.6, dosya başına bakarsanız 1,4 civarına kadar düştü.

“Dengesizliği muhalefet pompaladı”

Böyle bir dengesizliği muhalefet pompaladı. Şimdi o yaptıklarını meydanlarda tekrar yapıyorlar. Öncelik istihdamdır. Öncelik refah payıdır. Biz çalışanlarımızı asla enflasyonu ezdirmedik bundan sonra da ezdirmeyeceğiz. Reel refahtan kendilerine pay vereceğiz. Enflasyon yavaşlayacak.

"Rezerv yeterliliğinde IMF tanımına göre arzulanan seviyeye neredeyse vardık"

Şimşek, Mali Eylem Görev Gücü'nün (FATF) toplantısında Türkiye'nin gri listeden çıkmasının ardandan katıldığı ilk programda şu bilgileri paylaştı:

Kaynak girişi zaten çok güçlü, nasıl yönetiriz onunla uğraşıyoruz. Kaynak girişinin mart sonundan bugüne net bazda Merkez Bankası'nın rezervlerine yansıyan boyutu neredeyse 78 milyar dolara ulaştı. Şu an itibarıyla rezerv yeterliliğinde IMF tanımına göre arzulanan seviyeye neredeyse vardık. Şu an reel bazda lirada bir miktar değerleme oldu. Hedefimiz enflasyonu kalıcı bir şekilde düşürerek orta-uzun vadede nominal kurlarda bir istikrar sağlamak ama bunun için daha erken, daha katedeceğimiz çok mesafe var.

Singapur'daki imkili temaslarında söz eden Şimşek, Asya'ya daha çok gitmek gerektiğini, özellikle Kore'ye, Çin'e gidilmesi gerektiğini belirtti.

Bakan Şimşek'in konuşmasından öne çıkanlar:

"Gri listeye girmek kolay, çıkması zor"

Gri listeye girmek kolay, çıkması zor. Sürekli değişen sadece mevzuat değil, uygulamada etkinliğin sağlanmasıydı. Bu konuda özel bir çabaya girdi. Adalet Bakanı, İçişleri Bakanlığı ve Adalet Bakanlığı'nın katkısı büyük. Onlar olmasa gri listeden çıkamazdık. Biz çok net bir şekilde MASAK etkin rol oynadı. Geçen sene haziran ayından bu yana tüm bakanlıklarla bir araya geldik.

"Esas amaç Türkiye'nin saygınlığını ortaya koymaktı"

Bizim finans sisteminin itibarlı, saygın olması ve sağlıklı işlemesi lazım. Buradaki esas amaç Türkiye'nin saygınlığını ve sisteme güvenilir olduğunu ortaya koymaktı. Son düzlükte uluslararası arenada ABD ve İngiltere maliye bakanları ile bu konuyu konuştum. MASAK üzerine siyasi mülahazalar devreye girmesin diye FATF'ye bir mektup bile yazdık.

"Dışarıdan kaynak girişi çok güçlü"

Gri listede iseniz idare incelemelere tabi tutuluyorsun. Tabii ki kaynak girişi çok güçlü olmalı. Dışarıdan kaynak girişi çok güçlü. Şimdi biz onu nasıl yönetiriz diye düşürüyoruz. Mart sonundan itibaren net giriş 78 milyar dolara ulaştı. Tarihi görülmemiş bu kadar kısa sürede bir giriş. Bir kısmı bizim şirketlerimizin TL tercihi. Rezerv niteliğinde IMF tanımına göre arzu edilen seviyeye nerede ise vardık. 1'i yakaladık.

"Türkiye'nin döviz rezervini bir sorun, endişe olmaktan çıkardık"

Döviz rezervlerini bir sorun olmaktan çıkardık. Türkiye'nin net rezerv pozisyonu iyileşti. -60 milyar dolara kadar inmişken +12 milyar dolar çıktı. Bir sorun olmaktan çıktı. Şu anda reel bazda TL'de bir miktar değerlenme oldu. Enflasyonu kalıcı bir şekilde düşünmek istiyoruz. Ama bunun için henüz erken.

-Yurt içi bankalarla olan swapları ciddi şekilde azalttık, neredeyse 5 milyar dolar düzeyine düşürdük.

-Şu an reel bazda lirada bir miktar değerleme oldu; Hedefimiz enflasyonu kalıcı bir şekilde düşürerek orta-uzun vadede nominal kurlarda bir istikrar sağlamak, ama bunun için daha erken, daha kat edeceğimiz çok mesafe var.

-Listeden çıkınca iş bitmedi; Güçlü bir şekilde mücadeleye, uygulamada etkinliği sağlamaya devam.

-MASAK'ın idari ve teknik kapasitesini oldukça güçlendireceğiz.

-Bu programın özünde dengesizliklerin giderilmesi var.

-Yatırımcı güveni beraberinde TL varlıklara ilgiyi artırıyor, liralaşmayı güven esasıyla sağlıyor.

-Cari açıkta arzuladığımızdan çok daha iyi bir performansla karşı karşıyayız.

-Cari açığı bu sene sonunda muhtemelen yüzde 2'ye indirmiş olacağız, zaten Mayıs ayında yüzde 2,5'e inmiş olacak.

-Bütçe açığının milli gelire oranını bu sene yüzde 5'in altına, gelecek sene yüzde 3'ün altına çekmiş olacağız.

-Büyümede yeniden dengelenmeyi sağladık.

-Kaliteli ve dengeli bir büyüme var, bu beraberinde artık aşırı ısınmayı getirmiyor.

-KKM'de düşüş büyük ihtimalle hızlanacak. KKM geçen sene zirveye çıkmıştı 63 milyar dolara altına düştü. 44 haftadır durmadan düşüyor. KKM'den kazanılan faiz geliri vergiye tabi olacak.Büyümeden yeniden dengeyi sağladık.

-Yurt içi bankalarla olan swapları neredeyse 5 milyar dolara indirdik.

-Bahşişlerin vergilendirilmesi hiçbir zaman gündemimizde olmadı. Moto kurye konusu da pakette yok, gündemde değildi.

-Piyasada üzerinde tartışılan vergi paketi kapsam olarak bizim süzgecimizden geçmiş bir paket değil.

-Yurt dışı çıkış harcı uygun görülürse arttırılarak deprem için kaynak olabilir.

-OECD ülkelerinde ortalama vergi yükünün milli gelire oranı yüzde 34, Avrupa Birliği'nde 41,2 Türkiye'de ise 20,8.

-Türkiye'de asgari ücret düşük değildir. AK Parti hükümetlerinde asgari ücreti büyümenin üstünde artırmışız.

-(Vergi paketi hazırlığı) Bizim tercihimiz vergilendirilmeyen alanlardan vergi almak, vatandaşımıza yeni bir vergi yükü getirmek değil.

-Az kazanandan en az vergi almak için sistemi kurgulayacağız. Çok kazananları uyarıyorum, vergi kaçırma cezalarını ağırlaştıracağız, denetimlerde yapay zekayı devreye alacağız.

-Çok uluslu şirketlere asgari yüzde 15 vergi getiriyoruz. Yurt içine asgari kurumlar ve gelir vergisi üzerine çalışıyoruz. Kripto varlıkları vergi kapsamına alacağız.

-Eylül ayında enflasyonda 40'lı rakamları göreceğiz.