Türkiye için 2023, 'enerjide atılım yılı' oldu

Enerji yatırımları açısından 2023 dolu dolu geçti.

Zonguldak Filyos Türkiye Petrolleri Limanı'nda düzenlenen Karadeniz Doğalgazı Devreye Alma Töreni, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın da katılımıyla yapıldı. Bu tören, Türkiye'nin doğalgaz kaynaklarını artırması açısından kritik önem taşıyordu.

Akkuyu Nükleer Güç Santrali'nde ilk reaktörün işletmeye alınması için gerekli izin alınması da diğer önemli bir gelişmeyi işaret ediyor.

Küresel enerjide ise yılın ilk yarısında, petrol üretim kesintilerine, Avrupa Birliği'nin (AB) Rusya'ya uyguladığı enerji yaptırımları iz bıraktı.

2023'te Türkiye'de yerli doğalgaz üretimine başlandı, Rusya'dan Türkiye'ye ilk nükleer yakıtın gönderilmesiyle birlikte ise Akkuyu NGS "nükleer tesis" statüsüne kavuştu.

Petrol

Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı bazı üretici ülkelerden oluşan OPEC+ grubu, 1 Şubat'ta, "2023'ün sonuna kadar üretimi günlük 2 milyon varil azaltma kararını" sürdüreceğini duyurdu.

Buna ek olarak Suudi Arabistan'da nisanda, günlük petrol üretimini mayıs ayından itibaren 500 bin varil azaltma kararı aldı.

Böylece, martta 72 dolar seviyelerine kadar inen Brent petrolün varil fiyatı, nisanda 85 dolar seviyesine kadar yükseldi.

Öte yandan, şubatta AB ülkeleri, Rusya'dan deniz yoluyla taşınan dizel ve sıvı yakıt (fuel-oil) gibi çeşitli rafineri petrol ürünlerine yönelik ithalat yasağı ve tavan fiyat uygulamasını başlattı. AB'nin Rusya'ya yönelik yaptırımları nedeniyle küresel petrol ve gaz piyasalarında fiyat dalgalanmaları yaşandı.

Doğalgaz

Türkiye'de doğalgaz alanında 710 milyar metreküplük tarihi keşfin ardından Karadeniz'de Sakarya Gaz Sahası'ndan çıkarılan yerli gaz, ulusal şebekeye bağlandı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Zonguldak Filyos'ta Karadeniz Doğalgazı Devreye Alma Töreni'nde yaptığı konuşmada, şu açıklamayı yaptı:

Vatandaşlarımızın evlerindeki mutfaklarında ve sıcak su tüketiminde kullandıkları doğalgazı bir yıl süreyle ücretsiz veriyoruz. Aylık ortalama 25 metreküpe denk gelen mutfak ve sıcak su tüketimi için gereken doğalgazın bedeli bir yıl boyunca faturalardan düşürülecektir.

Akkuyu NGS

Rusya'dan Türkiye'ye ilk nükleer yakıtın gönderilmesiyle Akkuyu NGS, "nükleer tesis" statüsüne kavuştu. Böylece Türkiye'nin yarım asrı aşan nükleer santral serüveninde önemli bir aşama daha geçilmiş oldu.

Doğalgaz boru hatları

Türkiye'nin doğalgazda merkez ülke olma vizyonu doğrultusunda, Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ (BOTAŞ), Macaristan devlet şirketi MVM CEEnergy ile 20 Ağustos'ta doğalgaz ihracatı anlaşması imzaladı. Söz konusu anlaşma, Türkiye'nin sınır komşusu olmayan bir Avrupa ülkesine boru hatlarıyla doğal gaz ihracatı konusunda bir ilk olma özelliğini taşıyor.

Doğalgaz ihracatı anlaşmaları

Macaristan'ın ardından 27 Eylül'de Romanya, 28 Eylül'de Moldova ile doğalgaz ihracatı anlaşmasına imza atıldı, 21 Kasım'da ise Cezayir ile mevcut LNG ithalatı anlaşması 3 yıl daha uzatıldı.

Gabar'da günlük petrol üretimi 30 bin varile ulaştı

Türkiye, doğalgaz ihracat ve LNG ithalat anlaşmaları ile enerjide yoğun temaslarına devam ederken, yerli doğalgaz ve petrol üretim çalışmaları da hız kesmedi. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) Genel Müdürü Melih Han Bilgin, 27 Eylül itibarıyla Sakarya Gaz Sahası'nda günlük yaklaşık 4 milyon metreküp gaz üretildiğini bildirdi. Bilgin, 11 Aralık'ta ise Gabar'da günlük petrol üretiminin 30 bin varile ulaştığını kaydetti.

NGS tam ölçekli simülasyon merkezi devreye alındı

Bu yıl ilk taze nükleer yakıtın sahaya teslimi ile "nükleer tesis" statüsünü kazanan Akkuyu Nükleer Güç Santrali'nde (NGS) tam ölçekli simülasyon merkezi devreye alındı.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Akkuyu NGS'de ilk reaktörü 29 Ekim 2024'te devreye almayı hedeflediklerini bildirdi. Akkuyu Nükleer AŞ de 12 Aralık'ta Nükleer Düzenleme Kurumundan santralin ilk reaktörünün işletmeye alınması için gerekli izni aldığını duyurdu.

Brezilya'nın gelecek yıl itibarıyla OPEC+ grubuna katılacağı duyuruldu

Öte yandan, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı bazı üretici ülkelerden oluşan OPEC+ grubunun 30 Kasım'daki toplantısında, dünyanın en büyük petrol üreticilerinden Brezilya'nın gelecek yıl itibarıyla OPEC+ grubuna katılacağı duyuruldu. Toplantıda ayrıca, bazı üye ülkeler gelecek yılın ilk çeyreğinde günlük 2,2 milyon varillik gönüllü ek üretim kesintisine gideceğini açıkladı. 2007'den bu yana OPEC üyesi olan Afrika'nın ikinci büyük petrol üreticisi Angola ise 21 Aralık'ta üretim kotası konusundaki anlaşmazlık sonrası gruptan ayrılma kararı aldı.