Vedat Işıkhan: Emekli vatandaşlarımız çalışmaya devam etmeli

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, AA Editör Masası'na konuk oldu.

Bakan Işıkhan, AA Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Serdar Karagöz ve editörlerin sorularını yanıtladı.

Konuk olduğu AA Editör Masası'nda gündeme dair soruları yanıtlayan Bakan Işıkhan, emekliliğe dair de konuştu.

Bakan Işıkhan'ın açıklamaları şu şekilde:

"SİSTEMDE KALIP ÇALIŞMAYI TERCİH ETMELERİNİ RİCA EDİYORUM"

Biz vatandaşlarımızın tercihine, emeklilik kararına müdahale edecek bir noktada değiliz, bakanlık olarak. Şu an her bir vatandaşımız emeklilik süresi hakkından dilekçesini verip, emekli aylığına hak kazanabilir. Ancak sistemde kalıp çalışmayı tercih etmelerini ben özellikle rica ediyorum. Çünkü bizim daha fazla sosyal güvenlik primine ihtiyacımız var. Gelecekte çocuklarımıza sürdürülebilir bir sosyal güvenlik sistemi bırakmak için daha çok çalışmaya, üretmeye ihtiyacımız var. Vatandaşlarımızın özel tercihine çalışmak asla bizim haddimiz değil.

"SAYIN CUMHURBAŞKANIMIZ BİLE NASIL ÖZVERİ İLE ÇALIŞIYOR"

Ancak bu doğrultuda vatandaşlarımız aslında çalışabilir. Nitelik personelin tabii iş gücü kaybı da ortaya çıkacaktır sizin ifade ettiğiniz gibi iş gücü piyasasında. Doğrudur, Ancak piyasa o kadar dinamik ki bu iş gücü açığının da kolay ve kısa süreli kapatılacağını da görebiliriz. Dediğim gibi vatandaşlarımızın ben Çalışma, Sosyal Güvenlik Bakanlığı olarak ki bakın Sayın Cumhurbaşkanımız bile nasıl özveri ile çalışıyor. Bizler bakanlar olarak, sizler öyle... İçimizde kıdemli, duayen gazetecilerimiz, büyüklerimiz var hala çalışmaya devam ediyorlar.

"50, 60 VE 80 BİN DOLAYINDA EMEKLİ AYLIĞI ALAN VATANDAŞLARIMIZ VAR"

Almanya'da insanlar 40 yıl prim ödüyorlar Serdar Bey, 20 yıl emekli aylığı alıyorlar. Bizde de tam tersi. 20 yıl prim ödüyorlar, 40 yıl emekli aylığı ödüyoruz vatandaşa. Elbette ödeyeceğiz. Ama benim demek istediğim şey şu; ne kadar çok prim ödersek, emekli sistemimizdeki denge bu şekilde kurulur ne kadar çok prim ödersek ve prim kazancımızı yüksek gösterirsek emekli aylığımız o ölçüde yüksek olacak.

Biz bu sistemde hemen kısa süre içerisinde emekli olmayı tercih edersek, en düşük prim aylığını baz alarak emekli olursak tabii ki emekli aylığımız düşük olacaktır. Türkiye'de de öyle bir algı var. Biz biliyor musunuz emekli aylığını 10 bin lira 12 bin 500'e çıkardık. Zannediliyor ki, emeklilerimizin büyük bir kısmı 12 bin 500 alıyor. Hayır, yanlış. 50 bin, 60 bin, 80 bin dolayında emekli aylığı alan vatandaşlarımız söz konusu.

"EMEKLİLİK BİR HAK"

Bu çerçevede yine nimet-külfet dengesini gözetmemizde yarar var. Ben çalıştıkça, ürettikçe dikkat ederseniz emeklilik sonrası ortaya çıkan semptomları da hesaba katmanız lazım. 1 ay 2 ay dinlendiğimizde vücudumuz nasıl bir sağlık riskiyle karşı karşıya. Şöyle bir çalışma ritmimiz var değil mi? Hepimiz çalışıyoruz, sabah kalkıyoruz. Bu çerçevede gerçekten vücut yıpranıyor.

Ancak çalıştıkça işleyen demir ışıldar diyor ya atasözü, çalıştıkça Allah bize elimiz ayağımız tutuyorken çalışmaya, üretmeye devam etmemizin faydalı olacağını düşünüyorum. Çalışma Bakanı olarak aykırı bir şey söylemem söz konusu değil. Emeklilik bir hak. Çalıştığımızda belli bir döneme geldiğimizde o hakkı alacağız. Ama şu an çalışma dönemindeyiz bence.

ASGARİ ÜCRET HAKKINDA

Bakan Işıkhan devam eden açıklamasında asgari ücret konusuna da değindi.

Işıkhan asgari ücretin milyonlarca vatandaş ilgilendirdiğini belirterek, belirlenmesinin tek başına hükümetin elinde olmadığını, Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nun aralık ayında bu süreci başlatacağını belirtti.

Bakan Işıkhan, hem işçi hem de işvereni memnun edecek rakamın ortaya getirmesinin beklendiğini dile getirerek, 2025'te bu ücret belirlerken de iletişimini bu çerçevede yürüteceğini aktararak şöyle konuştu:

ASGARİ ÜCRETTE İLK TOPLANTI TARİHİ: ARALIK

Asgari ücret milyonlarca vatandaşımızı hem doğrudan hem dolaylı olarak ilgilendiren önemli bir konu. Çalışma hayatımızın temel taşlarından bir tanesi. Asgari ücreti belirlemek için aralık ayı başında bu süreci başlatacağız. Komisyon toplanacak, çalışmalarını belli bir dönem sürdürecek ve sonrasında nihayete erdirdikleri, işçiyi, işvereni memnun edecek rakamın gündeme gelmesi ve karar verilmesi söz konusu olacaktır. Biz her zaman işçimizin işverenimizin maksimum faydayı elde etmesini sağlıyoruz.

"ÇALIŞANLARIN SATIN ALMA GÜCÜ İYİLEŞECEK"

2025 yılı asgari ücreti belirlerken bu hassasiyeti sürdüreceğiz. Çalışanların satın alma gücünü korumak önemli. Ekonomimizin genel istikrarına zarar vermeyecek bir düzeyde belirleneceğini umut ediyorum. Biz asgari ücreti minimum ücret olarak belirliyoruz. İşverenlerimiz bunun üzerinde de artış sağlayabilirler. Minimum ücret bizim için çok önemli çalışma alanı.

ÜÇLÜ MUTABAKATLA RAKAM

Ben tüm işçi, işveren temsilcilerimize teşekkür etmek istiyorum. Sosyal diyalog sürecinde çalışmalarımızı gerçekleştirdik. İnşallah 2025 yılında da benzer süreci işleteceğiz hayırlı olan rakamı vatandaşlarımızla paylaşma fırsatımız olacak.

(2025 asgari ücreti) Yaşam standartlarını iyileştirecek, ekonomimizin de genel istikrarına, yapısına zarar vermeyecek düzeyde belirleneceğini umut ediyorum.

YENİDOĞAN ÇETESİ İNCELEMELERİ HAKKINDA BİLGİ VERDİ

Işıkhan, yenidoğan çetesi ile ilgili Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) olarak yapılan çalışmaları açıkladı.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Işıkhan, SGK'nın, özel hastanelerin fatura ve reçete incelemesinde, yapay zekadan da yararlanılacağını bildirdi.

"İKİ HASTANENİN SÖZLEŞMELERİ FESHEDİLEREK, ÖDEMELER DURDURULDU"

Bakan Işıkhan açıklamasında, iki hastanenin sözleşmelerinin feshedilerek ödemelerin durdurulduğunu aktararak şu bilgileri verdi:

Bu konu başta ailelerimizi derinden yaraladı. Hepimizin bir ailesi var. Benzeri olayların tekrar yaşanmaması için biz de çalışmalarımıza hız kesmeden devam ediyoruz.

Büyükçekmece Başsavcılığı'nın talepleri doğrultusunda çalışmalarımıza başladık.
2023'ten itibaren süreci ile ilgili Bakanlıkla yürüttük. Soruşturmamıza başlattık. En ağır cezalarla cezalandırılması için çok gizli soruşturma yürüttük. Söz konusu hastanelerde başmüfettişlerimiz söz konusu hastanelerde inceleme yaptı, yapmaya devam ediyor.

Özel Bağcılar ve Özel Şafak Hastanesi'nde sözleşmelerini feshettik.
İncelemeleri devam eden hastaneler söz konusu.

Sağlık Bakanlığı'nın ruhsat iptaliyle özel hastanelerin ödemeleri durduruldu, bunlar da kapatıldı.

Geçmiş dönem alacaklarına bloke koyduk. Özel hastanelere yapılmış ödemeleri, geçmişe dönük olarak faiziyle birlikte sözleşme kapsamındaki cezaları da tahsil ediyoruz. Riskli hastanelere fiili olarak inceleme ve denetimleri devam ediyoruz.

"İHBARLARI DEĞERLENDİRİYORUZ"

Alo 170 ve CİMER üzerinde tüm ihbarları değerlendiriyoruz. Konunun takipçisi olacağımızı da özellikle belirtiyorum. Vatandaşın bize bilgi vermesini rica ediyorum.

"BİR KURUŞUN DAHİ HESABINI SORACAĞIZ

Konunun takipçisi olacağımızı da özellikle vurgulamak istiyorum. Bugüne kadar SGK’nın her kuruşunu takip ettik, bundan sonra da bir kuruşun dahi hesabını soracağız.

Sağlık Bakanı'nın en son açıklamalarına katılmakta birlikte, torbada bulunan çürüklerin ayaklanması söz konusu.

ÖZEL HASTANELERDE GEREKSİZ TESTLERİN YAPILMASI

Müfettişlerimiz tarafından biz rutin taramalarımızı gerçekleştiriyoruz. Bazen yerinde bir tespit belirlediğimizde sözleşme maddesi gereği olarak usulsüz istenen harcamaların cezalarını biz özel hastanelerden temin ediyoruz.

Müfettişlerimiz ihbar ve şikayetlere bağlı harekete geçiyor, bazen planlı bir şekilde incelemelerini yapıyor. Biz özel hastaneler başta olmak üzere tüm sağlık hizmeti sunucularını bu kapsamda değerlendiriyoruz.

GSS Genel Müdürlüğü’nce de destek alıyoruz. Faturaların, reçetelerin yer aldığı elektronik ortamda bunlarla ilgili rehberlik teftiş başkanlığımız çalışamalarını sürdürüyor. Biz yapay zekadan da yararlanarak sosyal güvenlik kurumunda program ile yapay zekada nerede ayrıcalık var, sapma var, hata var? Biz bunları yapay zekadan faydalanarak bu desteği alacağız.

"REÇETELER YAPAY ZEKA İLE İNCELENECEK"

Yapay zekadan faydalanarak milyonlarca reçetenin gözden geçirilmesi bize bir hata payı verecek, bazen bu sapmaya bağlı olarak aykırı uygulamalarda kaçak, gerek duymayan incelemeler yapıldığı zaman bunları rahatlıkla gözlemleyebileceğiz. Bu çok iyi bir sistem. Hizmet yakın zamanda gündeme alınacak.

"TAMAMLAYICI EMEKLİLİK ÇALIŞMASI YOK"

Bakan Işıkhan, emeklilikle ilgili soruları da yanıtlayarak şu yanıtları verdi:

Tamamlayıcı emeklilik sistemiyle ilgili çalışma söz konusu değil. 'Kıdem tazminatının yerine geçecek' endişeleri var. Bu konuda işçi ve işveren kesimi rahat olsun.

Bakan Işıkhan'ın diğer sorulara verdiği yanıtlar ise şöyle:

"EMEKLİLİK ŞARTI DEĞİŞMEYECEK"

OVP çerçevesinde temel hedefimiz vatandaşlarımızın refahını yükseltmekti. Sürdürülebilir bir sosyal güvenlik sistemine sahip olmamız önemli hedeflerimizden bir tanesi. OVP’de hedeflerimizi güçlendirecek adımlar atmayı planlıyoruz. Emeklilik şartlarıyla ilgili olarak köklü değişiklik öngörmüyoruz. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığımızın böyle bir çalışması söz konusu değil.

Çalışanlarımızın haklarını gözetmek, dikkat etmemiz gereken çok önemli bir faktör. Daha adil sistemin kurulmasıyla ilgili emeklilik sistemiyle ilgili çalışma elbette yapılabilir.

AKTİF PASİF ORANI

EYT’nin hangi süreçlerle gündeme geldiği herkesin malumu aslında. İş gücü piyasamıza da etkileri oldu, bütçeye etkileri oldu. Emekli sayımız 16,4 milyon. EYT’den faydalanan sigortalılar 2023 yılında 2 milyon sigortalıya aylık bağladık. 2024 Ağustos sonu itibarıyla aylık bağlanan kişi sayısı 2,3 milyon kişi. EYT emeklilerinin ortalama yaşı 48. 38 yaşında emekli olan vatandaşımız mevcut. Emekli olan 4A SSK’lıların yaklaşık yüzde 57’si tekrar çalışmaya devam ediyor. EYT emeklilerimizin ortalama aylıkları 17 bin TL’dir. EYT’nin maliyeti 2023 yılında yaşlılık aylığı, bayram ikramiyesi, toplamı yaklaşık 210 milyar TL. 42,1 milyar TL prim kaybımız var. 2,5 milyona yakın vatandaşımız EYT ile emeklilik hakkı kazanmasına rağmen sistemimize başvurmamış, sistemde kalıp üretmeye devam ediyorlar.

ÇALIŞAN, EMEKLİ ORANI

Aktüeryal dengeyi korumak zorundayız. İyi bir durumdaydı fakat EYT ile aktüeryal denge aleyhimize dönmüş durumda. 1 çalışanın yaklaşık olarak 1.8 emekliyi karşıladığı bir dönemdeyiz, önceden bu rakam 2’ydi. Hedef Almanya, Belçika gibi ülkelere baktığımızda onlar da aşağı yukarı aynı. Biz projeksiyonlarımızı yapıyoruz, üzerinde çalıştığımız en önemli konuların başında gelmekte.

HER 4 ÇALIŞANDAN BİRİ KAYIT DIŞI

Kayıt dışılıkla birlikte SGK açısından prim kaybına sebep oluyor. Yoğun çaba içerisindeyiz. Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde çalışma hayatında gerçekleştirdiğimiz politikaların sonucunu alıyoruz. Denetimlerimizi risk odaklı çalışmalarımıza ağırlık veriyoruz. Vatandaşlarımızın da katkılarını bekliyoruz. Gidilen, ziyaret edilen yerlerde kayıt dışılık tespit edildiğinde bize bildirmelerini rica ediyorum. Sene sonuna kadar denetimlerimizi sürdüreceğiz.

"SSK PRİM BORCU OLANLAR AÇIKLANACAK"

Maliye Bakanlığımız nasıl paylaşımda bulunuyorsa biz de prim borcu en yüksek olan şirketleri kamuoyuyla paylaşacağız. 500 milyon ya da 1 milyar TL olan şirketler de var. Bunları belli bir kesitten sonra kamuoyuna paylaşmayı düşünüyoruz.

BELEDİYELERİN PRİM BORCU

(Belediyelerin SGK prim borcunun tahsili) Parti ayrımı gözetmeksizin tüm belediyelerimize aynı hassasiyetle yaklaşıyoruz. 

Sosyal Güvenlik Kurumu olarak prim borcu olan belediyeler konusu sosyal güvenlik sistemimizin sürdürülebilirliği konusunda hayati öneme sahip. Güçlüklerle karşılaşıyoruz. Borçların ödenmesi şu açıdan önemli: 7.9 milyar TL biz belediyelerden nakit ödeme aldık. Bunun kat kat fazlasını taksitlendirdik.

Biz parti ayrımı gözetmeksizin tüm belediyelerimize aynı hassasiyetle yaklaşıyoruz. CHP’li belediyelerden birimle iş birliği kurmak isteyen Bodrum Belediyesi bizimle iletişime girdiler, yapılandırmayı başlattık.