Vergiler artık yapay zeka ile incelenecek

Vergi kaçaklarının önüne geçmek için kullanılan araçlara bir yenisi daha ekleniyor.

Vergi Müfettişleri Derneği Başkanı Fatih Mustafa Olcay, vergi sisteminde dijitalleşme, yapay zeka ve blokzincir teknolojisi kullanılması gibi gelişmelere ilişkin değerlendirmelerde bulunarak dünyadaki uygulamalar ve Türkiye'deki hedefleri aktardı.

Olcay, vergiye gönüllü uyumun artırılması, vergi kayıp ve kaçağının engellenmesi ve kara para aklanmasıyla mücadele edilmesi adına gerçekleştirilen denetim faaliyetlerinin önem taşıdığını söyledi.

Yapay zeka kabiliyeti denetime müsait

Olcay, vergiyle ilgili yapay zeka uygulamalarının temelinde, öğrenme ya da problem çözme gibi insan zekası gerektiren görevleri yerine getirebilme kabiliyetinin yer aldığını belirtti.

OECD'nin raporu kavramı öne çıkardı

OECD Vergi İdaresi Forumu tarafından 2020'de hazırlanan raporda, vergi idaresinin dijital dönüşümünün bugünkü aşamasını ifade eden "Vergi İdaresi 3.0" kavramına yer verildiğini söyleyen Olcay, kavramın, yapay zeka temelli ortaya atıldığına işaret ederek şöyle konuştu:

Yapay zekanın vergi idaresi kapsamlı kullanımında yabancı ülke uygulamalarında chatbot (sohbet robotu) diye tabir edilen, mükelleflerin vergiyle ilgili sorularına cevap verebilen, makine öğrenmesi temelli araçlar kullanılıyor.

"The Connect" İngiliz Vergi Dairesi'nde kullanılıyor

Olcay, İngiliz Vergi Dairesinin vergi kaçakçılığının tespitinde kullanılan uygulamasına (The Connect) değinerek, bunun tapu kayıtları, banka işlemleri, araç ruhsatları ve sigorta poliçeleri gibi çeşitli kaynaklardan gelen verilerin diğer veri tabanlarıyla çapraz sorgulamasını sağlayan bir analiz yapılmasına yaradığını söyledi.

Türkiye'de kullanılan portallar

Türkiye'de vergi sisteminde e-Yoklama, e-Defter, e-Fatura, KDV İadesi Risk Analiz Sistemi, e-Arşiv Fatura, Sahte Belge Risk Analiz Programı gibi araçların kullanıldığını belirten Olcay, şu ifadeye kullandı:

Denetimde risk odaklı bir çerçeve geliştirilerek Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı (VDK) bünyesinde de dijital araçlarla denetimlere odaklanılıyor. Yapay zeka araçlarının payı arttığı ölçüde vergi denetimlerinde çok odaklı ve tek merkezli takip anlayışı oturacak, vergi incelemelerinde etkinlik artacak.

Vergi tahsilinde blok zincirine dayanan sistem

Olcay, blok zincirine dayanan sistemle vergi tahsilinde otomatikleşme sağlanacağına işaret ederek, şöyle konuştu:

Devlet vergiyi aracılara ihtiyaç duymadan tahsil edebilecek. İşlem maliyetleri düşecek. Özellikle KDV gibi mükellef bağlantı zinciri çok olan vergilerde blok zincirle vergi kayıp ve kaçağı önemli ölçüde düşecek.