Kira artışındaki bir neden daha! İstanbul'daki hayalet ev stoku

İstanbul gibi bazı büyükşehirlerdeki boş konut yani "Hayalet Ev" stoku tartışılıyor.

İstanbul’da toplamda 1 milyon 448 bin 341 yapı bulunuyor.

Bu yapılarda toplamda 6 milyon 384 bin 524 konut, 1 milyon 176 bin 474 de iş yeri niteliğinde bağımsız bölüm var.

İstanbul'da 153 bin 240 adet boş

Özellikle 2008 sonrası inşa edilmiş binalarda yaklaşık 153 bin 240 adetinin boş olduğu değerlendiriliyor.

"Silivri yoğun bir şekilde boş konutun olduğu ilçelerimizden biri"

Konutlardaki boşluk oranına değinen Emlak Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı, şu bilgileri aktardı:

İBB’nin 2021 yılı Mekansal Adrese Dayalı Kayıt Sistemi verilerine göre İstanbul’da toplamda 1 milyon 448 bin 341 yapı bulunuyor. Bu yapılarda ise toplamda 6 milyon 384 bin 524 konut, 1 milyon 176 bin 474 adet de iş yeri niteliğinde bağımsız bölümümüz var. Özellikle 2008 sonrası inşa edilmiş binalarda yaklaşık 153 bin 240 adetinin boş olduğu değerlendiriliyor. Silivri yoğun bir şekilde boş konutun olduğu ilçelerimizden biri. Burada konutların ağırlıklı olarak ikinci konut olarak kullanıldığı tahmin ediliyor.

Boş konutun olduğu ilçeler

Bununla birlikte Avrupa yakasında Beylikdüzü, Başakşehir, Küçükçekmece ve Bağcılar ile Anadolu yakasında Kadıköy, Ataşehir, Sancaktepe ve Tuzla daha çok boş konutun gözüktüğü diğer ilçeler.

Evler neden boş bırakılıyor ve kiraya verilmiyor?

Konutların boş bırakılmasının çeşitli nedenleri olduğunu ifade eden Özelmacıklı, bu nedenleri şöyle listeledi:

• Yazlıklarda yaşama

-Pandemi sonrasında yazlıkların uzun sürelik kullanımının artması bazı şehir merkezindeki evleri ikinci ev durumuna getirdi. Aynı zamanda boş dursa da değer artışı devam ediyor.

• Yıkılmayı bekleyenler

-Bunun yanı sıra kentsel dönüşüm nedeniyle sadece İstanbul’da 95 bine yakın ev, yıkılma sürecini bekliyor. Bunlar da yıkılana kadar kiraya verilemiyor.

• Vatandaşlık için alananlar

-Yatırım ve vatandaşlık amacı ile satılanlar var. Bu aşamada da özellikle yabancılar üç yıllık sürede kiraya vermekten kaçınıyor. Çünkü kiracı ve mal sahibi uyuşmazlıkları çok fazla ve davalar yıllarca sürebiliyor.

• Öğrencilerin uzaktan eğitimi nedeni ile

-Bir kısım evde de öğrencilerin uzaktan eğitimi nedeniyle şu anda kirada lakin kullanımda değil diyebiliriz. Ayrıca, konut kiralarında yüzde 25 sınırlamanın uzatılacak olması nedeniyle mal sahipleri bazı boşalan evlerini kiraya vermeyip, satılmasını arzu ediyor.

• Metruk yapılar

-Bunlara ek olarak metruk yapılar, gurbetçilerin kısa dönemli kullandığı, kayıtlı olmayan ve kimsenin ikameti gözükmeyen on binlerce günlük daire ve bazı iç göç nedenleri ile evler aslında kiraya verilmiyor ya da boş gözüküyor.

Ne tür düzenlemeler yapılabilir?

Öncelikle şehirlerimiz için boş konut stoklarının takibinin sağlanması ve yıllık olarak gene her şehir için üretim planlamalarının yapılmasının önemine işaret eden Özelmacıklı, şu bilgileri paylaştı:

Boş konutların ekonomiye kazandırılması ve piyasanın dengelenmesi önemli. Buna göre bazı eyaletlerde örneğin Kanada’nın Vancouver kentinde 6 aydan fazla boş kalan evlerde, değer üzerinden yüzde 3 ek bir vergi alınıyor. İspanya’da boş evlerin emlak vergilerini yüzde 150 oranında artırma yetkisi belediyelere tanınmış. Bazı şehirlerde günlük kiralık daire uygulamalarına izin verilmiyor. Yüzde 5'lik bir evin boş olduğu değerlendirildiğinde İstanbul’da da bu sayı 320 bin konut seviyeleri olarak düşünülebilir. Eğer bunun üstünde bir boşluk varsa da bazı alınacak tedbirler ile düzenleme yapılabilir ve en azından bu seviyelere düşürülmesi sağlanabilir.