Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Ali Erbaş, Diyarbakır’da Sivil Toplum Kuruluşları temsilcileri ve kanaat önderleriyle bir araya geldi.
Diyarbakır İl Müftülüğünce Diyarbakır Dini Yüksek İhtisas Merkezi'nde düzenlenen programda konuşan Başkan Erbaş, irşat çalışmalarının artırılması gerektiğini belirterek "Gençlerimizi batıl anlayışlara kaptırmayalım. Çocuklarımızı İslam'ın dışındaki ideolojilere, inançsızlığı pompalayan, ateizmi, deizmi, zerdüştlüğü pompalayan birtakım örgütlere, yapılara kaptırmayalım. Kaptırırsak bu bizim için çok büyük bir vebal olur." dedi.
Bunun üzerine vatandaşlar tarafından 'Deizm nedir, ne demek, neye inanır? Kimlere deist denir?' sorularının yanıtı merak edildi.
Peki, Deizm nedir, ne demek, neye inanır? Kime deist denir? İşte detaylar..
DEİZM NEDİR, NEYE İNANIR?
Diğer adı Yaradancılık olan deizm terimi, Latince Tanrı anlamındaki 'Déus' sözcüğünden türetilmiştir.
Deizm temelde, Tanrı’ya inanıp ancak hiçbir dini kabul etmeyen görüştür. Deizm inancında her şeyi başlatan, evreni bir saat gibi kuran bir Tanrı inancı vardır. Ancak bu Tanrı dünya hayatına ve evrene müdahale etmez, kişisel değildir ve asla vahiy aracılığıyla bir din oluşturmamış ya da insanlığa hitap etmemiştir.
Deizme göre, Tanrı tüm evreni başlangıçta yaratmış ve bir daha asla yaratılışa müdahale etmemiştir. Bu nedenle deistler, Kutsal Kitap’ta ve özellikle İncil'de geçen mucizelere, Kutsal Ruh'un vahiy yoluyla peygamberlere esinlenmesine ya da Tanrı’nın beden alarak insan olarak gelmiş olmasına inanmamaktadır.
Dinsel bilgiye akıl yoluyla ulaşılabileceğini savunan Deizmin kaynağı mantık ve doğadır. 'İman' kavramına da karşı olan Deistler, 'Bir tasarımcının olduğu zaten gözler önündedir, aklımla bunu görüyorum. Bu yüzden bir Tanrı’ya iman etmem gerekmemektedir.' düşüncesindedir.
KİMLERE DEİST DENİR?
Deizm inancını benimseyen ve akıl yolu ile her şeyin üstesinden geleceğine inanan kişilere 'deist' denir.
DEİZMİN KAÇ TÜRÜ VARDIR?
Deizmin üç farklı türü bulunmaktadır. Bunlar şu şekildedir: Pandeizm, Panendeizm ve Spitürel Deizm.
Panteizm: Buna göre tüm evrenin Tanrı'dan ibaret olduğu düşünülmektedir. Tanrı ayrılmamıştır ve evrende her şey Tanrı'dır.
Ünlü düşünür Hallacı Mansur’a göre Panteizm, Tanrı iradesine bitmeyen bir canlılık ve koşulsuz bir bağlılıkla iştirak etmektir. Hallacı Mansur'un düşüncesine göre, ulaşılması mümkün olmayan, yer ve her şeyden münezzeh olan Tanrı'nın bir de insanlık tarafı vardır ki; bu iki yönün birleştiği noktada O'na ulaşan için Tanrı bir ayna vazifesi görür.
İnsanı Tanrı'nın yeryüzündeki sureti olarak kabul eden Hallacı Mansur'un, bu düşüncesi şu dizelerde olanca netliğiyle yer almaktadır:
''Ben, O'yum, benim sevdiğim O,/ ve O, benim sevdiğim O, Ben'im.''
Panendeizm: Buna göre, Tanrı evrenin kendisidir. Ancak Panendeizm inancında Tanrı, tüm varlıkları ve evreni özünden yaratmıştır.
Spiritüel Deizm: Bu inanca göre deTanrı kainatı oluşturmuş ancak müdahale etmemiştir. Tabiatta hissedilebilir bir Tanrı inancı bulunan Spiritüel Deizm'de reenkarnasyon, karma ve sonsuz ödül gibi inançlar yer almaktadır.
