Dünya Ekvador'u konuşuyor...
13 Haziran'dan bu yana ülke genelinde süren protestolar, kontrolden çıktı.
Hükümeti protesto kapsamında ulusal grev başlatan kişiler, başkent Quito'nun merkezi başta olmak üzere birçok bölgede polislerle çatışmaya girdi.
Çoğunluğu yerlilerden oluşan binlerce kişinin Cumhurbaşkanı Guillermo Lasso'yu protesto ettiği gösterilerde çıkan çatışmalarda 4 eylemci öldü, 18'i ağır 100'den fazla gösterici de yaralandı.
Ekvador, diğer adıyla Ekvador Cumhuriyeti hakkındaki bilgiler de olayların akabinde merak konusu oldu. Ekvador nerede ve hangi kıtada merak ediliyor.
Ekvador nerede
Güney Amerika kıtasının kuzeybatı kıyısında, ekvator çizgisi üzerinde bulunan, kuzeyde Kolombiya, güneyde ve doğuda Peru ile komşu olan Ekvator Cumhuriyeti, batısında Pasifik Okyanusu çevrili.
Anakarasının bin kilometre açığındaki Galapagos Adaları da ülkenin parçası.
Künye
Başkent: Quito
Nüfus: 16 milyon 290 bin 913 (2017 tahmini)
Etnik yapı: Yüzde 71,9 İspanyol-yerli melez, yüzde 7,4 Montubio, yüzde 7 Orta Amerika yerlisi, yüzde 6,1 beyaz, yüzde 4,3 Afrikalı, yüzde 1,9 Afrikalı-beyaz melez, yüzde 1 siyah, binde 4 diğerleri
Yüzölçümü: 283 bin 560 kilometrekare
Dil: İspanyolca (resmi)
Din: Yüzde 84,4 Hristiyan, yüzde 1,2 Yehova Şahidi, yüzde 6,4 diğer
Para Birimi: ABD doları
Genel Durum
AA'nın haberine göre, Bugün Ekvator Cumhuriyeti’nin bulunduğu bölge, geçmişte Orta Amerikalı çeşitli yerli grupların vatanıydı. Bu gruplar 15. yüzyıla gelindiğinde İnka İmparatorluğu çatısı altında bir arada yaşıyordu.
Bölge 16. yüzyılda İspanyol sömürgeciler tarafından işgal edildi, yerli grupların büyük çoğunluğu İspanyollarla yapılan savaşlarda ve taşıdıkları salgın hastalıklar nedeniyle hayatını kaybetti.
Ekvator, 1820 yılında Kolombiya, Venezuela ve Panama’yı içine alan Büyük Kolombiya devletinin çatısı altında bağımsızlığını kazandı, 10 yıl sonra Büyük Kolombiya’nın dağılmasıyla 1830’da egemen bir devlet haline geldi.
Hem İnka İmparatorluğu hem de sömürge geçmişinin etkisiyle Ekvador nüfusu çoğunlukla melez ırklardan oluşuyor. Etnik yapıda Avrupa, Orta Amerika ve Afrika’nın izleri belirgin.
Ülke, Pasifik kıyılarına paralel uzanan And Dağları ile ikiye ayrılıyor. Ant Dağları’nın batısındaki sahil bölgesinde verimli ovalarda muz ve kakao gibi Ekvador’un dünya üretiminde ilk sıralarda yer aldığı ihraç ürünleri yetiştiriliyor. Ülkenin en büyük şehri Guayaquil bu bölgede bulunuyor.
And Dağları çevresinde yüksek zirveler, volkanlar ve platolar yer alıyor. Yerli halkın yoğun olarak yaşadığı bölgede patates, mısır, kinoa gibi geleneksel tarım ürünleri yetiştiriliyor. Başkent Quito bu bölgedeki bir plato üzerine kurulu.
And Dağları’nın doğusunda Amazon Ormanları uzanıyor. Nüfus ve yerleşim birimlerinin seyrek olduğu bu bölgede ülkenin en büyük petrol rezervleri bulunuyor.
Ekvador, dünyanın ekolojik bakımdan en zengin ülkelerinden biri. Pasifik Okyanusu’ndaki Galapagos Adaları da dünyada en fazla bitki ve hayvan türünü içeren bölgelerin başında yer alıyor. Ekvador, biyolojik bakımdan “mega-çeşitliliğin” görüldüğü 17 dünya ülkesi arasında.
Ekvador anayasasında 2008 yılında yapılan değişiklikle, Doğa Hakkı veya eko-sistem hakkı dünyada ilk kez ihlali yasal yaptırıma tabi bir hak haline geldi.
Ekonomi
Ekvador ekonomisi büyük ölçüde petrol ve tarım ürünleri ihracatına dayalı. Ülke, orta gelir grubunda yer alıyor.
1999-2000 döneminde yaşadığı bankacılık krizinin ardından büyük ekonomik daralma yaşayan Ekvador’da gayrı safi yurt içi hasıla, bir yılda yüzde 5,3 oranında azaldı. Kongre, 2000 yılında krizden çıkış için aldığı tedbirler kapsamında ABD dolarını resmi para birimi kabul etti. Sonraki yıllarda petrol fiyatlarının yüksek seyretmesi ve uluslararası likidite bolluğu sayesinde istikrarlı bir ekonomik büyüme kaydedildi. Son yıllarda petrol fiyatlarındaki düşük seyir nedeniyle yeniden durgunluk eğilimleri gözlenmeye başladı.
Siyasi Durum
1970’li yıllar boyunca askeri hükümetlerle yönetilen Ekvador’da 1979’da yapılan seçimlerle demokrasiye geçildi. Jose Maria Velasco, seçimlerde aldığı 1 milyondan fazla oyla iktidara geldi. Valesco, Ekvador tarihinde en büyük halk desteğiyle iktidara gelen siyasetçi oldu. İki yıl iktidarda kalan Valesco, özel uçağının Peru sınırında kaza yapması sonucu hayatını kaybetti. Valesco’nun radikal reform programı nedeniyle suikaste uğradığı iddia edildi.
Sonraki yıllarda yerli nüfusun siyaset sahnesinde kendine yer açma çabası, ülkedeki siyasi kırılganlığı arttıran bir faktör oldu. Yerli topluluklar, üst üste hükümetlerin yerli hakları, toprak reformu, işsizlik, sosyal hizmetler ve toprağa bağlı sömürüsü konusunda vaat edilen adımları atmamasına gösterdikleri tepki nedeniyle siyasi güçlerini tıpkı toprak sahipleri ve radikal sol hareketler gibi devlet başkanının temsil ettiği merkezi hükümetin gücünü kırmaya odaklı bir siyaset izledi. Bu durum, ülkede devlet başkanının, diğer erklere göre etkisinin kırılması sonucunu doğurdu.
Devlet Başkanı Rafael Correra, 2006 yılında iktidara gelmesinin ardından 2008 yılında ülkenin uluslararası borçlarını “gayrimeşru” ilan etti. Correra, borçların kamu kaynaklarını kendi menfaatine kullanan yolsuzluğa bulaşmış hükümetler tarafından alındığını öne sürerek, 3 milyar dolar değerindeki borçlanma tahvillerinin karşılığını ödemeyeceğini açıkladı.
Sosyalist ekonomik politikalar izleyen Correra, ülkedeki kronik işsizliği ve yoksulluğu azaltmayı başardı. Ekvador’u 2009 yılında Venezuela lideri Hugo Chavez’in öncülük ettiği Amerika ülkelerinin Bolivarcı İttifakına üye yapan Correra 2016 yılına kadar görev yaptı.
Ülke halen 2017 Nisan’ında yapılan devlet başkanlığı seçimini kazanan Lenin Moreno liderliğindeki hükümet tarafından yönetiliyor.
