Türkiye'nin birçok bölgesinde çıkan orman yangınları ile mücadele, havadan ve karadan yapılan müdahaleler ile devam ediyor.
Ancak birçok bölgede alevler yerleşim yerlerine sıçradı. Evler, arabalar ve eşyalar kullanılamaz hale gelirken, yangın tehlikesi altında olan bölgelerdeki vatandaşlar evlerinden çıkarılarak güvenli bölgelere tahliye edildi.
Hazine ve Maliye Bakanlığı, orman yangınlarından etkilenen yerler için mücbir sebep hali ilan etti. Arıca bu yerlerde beyanname verme ve vergi ödeme süreleri ertelendi.
Peki mücbir sebep nedir, ne demek? Mücibr sebep hali ilan edilince ne olur? İşte mücbir sebep halleri...
MÜCBİR SEBEP TDK ANLAMI NEDİR?
Herhangi bir kimse tarafından alınacak önlemlere karşı, önüne geçilmesi olanaksız, borcun yerine getirilmesine engel, borçlunun iradesi dışında beklenmedik olaylar.
Mücbir sebep halinde, kişi ile meydana gelen sonuç arasındaki nedensellik bağının kalktığından, oluşan sonuca mücbir sebep oluşturan olayın yol açtığından ve iradesi dışında meydana gelen sonuç sebebiyle kişiye yüklenebilecek hiçbir kusurun bulunmadığından söz edilir.
Türkçede mücbir sebep deyimi, Fransızca'daki "force majeure" deyiminin karşılığıdır. İngilizce'deki ve Common Law ülkelerinde yoğunlukla kullanılan "act of God" deyiminin karşılığı olarak da kullanılır ve bu kullanım Türkçede daha çok mücbir sebep olarak ortaya çıkan büyük doğal afetleri ve olayları ifade eder.
MÜCBİR SEBEP KAPSAMINA ALMAK NE DEMEK?
Mücbir sebep ifadesi, sözlük anlamı olarak istem dışı gelişen olaylar neticesinde ortaya çıkan beklenmedik ani durumları ifade eder.
Hukuki olarak sık kullanılan bu terim, sözleşme ve taahhüde dayalı sorumlulukların elde olmayan sebeplerden ötürü yerine getirilememesi anlamını da taşır.
MÜCBİR SEBEPLERİN ÖZELLİKLERİ NELERDİR?
Mücbir sebebin en belirgin özelliği, kişinin iradesi dışında meydana gelen kaçınılamaz ve karşı konulamaz bir olay olmasıdır. Nitekim, mücbir sebepler, insanın iradesi ve ihtiyarı dışında meydana gelen tesadüfi olaylardır.
MÜCBİR HALLER NELERDİR?
Mücbir sebep, hukukta görevin, taahhüdün ve sorumluluğun yerine getirilmesine engel teşkil edebilecek nitelikte bulunan ölüm, iflas, hastalık, tutukluluk ve buna benzer hallerdir.
Bu engel, doğal afetler (deprem, sel, seylap, kasırga vb.), sosyal patlamalar (büyük çaplı isyan çıkması, genel grev vb.), hastalıklar, mevzuatla getirilen yasaklamalar ve engellemeler, ablukalar, ambargolar, kişilerin özel mal varlığına büyük çaplı ve tamamen el koymalar, büyük ekonomik krizler, kazalar, hırsızlıklar, yangınlar gibi sayısız türde ve çok değişik şekillerde ortaya çıkabilmektedir.
MÜCBİR SEBEBİN VARLIĞI İÇİN ARANAN ŞARTLAR NELERDİR?
Yargıtay kararlarına ve öğretideki değerlendirmelere göre mücbir sebebin unsurları şu şekildeidr:
Öngörülemez olması Tarafların kontrolü dışında meydana gelmesi Mutlak ve kaçınılmaz bir şekilde illiyet bağıyla ifa güçlüğü/imkânsızlığı oluşturması