Şehit kelimesinin etimolojisi

Taraf Gazetesi yazarı Sevan Nişanyan, Şehit kelimesinin etimolojisini yazdı. Nişanyan, etimolojiyi açıkladıktan sonra "Ben askere gitmeyeymişim diyorum, bilmediğim bir din uğruna haybeye gitmek de var işin içinde" dedi.

Hıristiyan terminolojisinde özel bir anlam kazanmış
Yunanca mârtys, -i hali mârtyron, tanık demek: mahkemedeki bildiğiniz şahit. Hıristiyan terminolojisinde bu kelime özel bir anlam kazanmış. İsa'nın peygamberliğine "tanıklık eden" kişilere özellikle bu ad verilmiş. Gözün görmediği, aklın almadığı bir şeyi iman gücüyle var kabul edenler o inancın "tanığı" sayılmış. Bir sonraki aşamada ise ancak inancın nihai testinden geçenler, yani tanıklık uğruna ölümü göze alanlar bu payeye layık görülmüş. Devir 3. yüzyıl, Roma'da Hıristiyanların sapır sapır idam edildiği günler.

Din uğruna ölen kişi
Aramicede D sameh harfiyle sâhed tanık. Ancak Aramicenin Hıristiyan versiyonu olan Süryanicede 3. yüzyıldan itibaren sâhed "din uğruna ölen kişi" olarak karşımıza çıkıyor. Fiilin üçüncü hali ashed, hem "şahit oldu", hem "şehit oldu" demek.

Allah'ın dini uğruna ölen kimse
Arapçada sözcükler ayrışmış, lsm-i fail olan şâhid "bir olay hakkında bildiğini anlatan kimse", sıfat olan şehîd ise, Sıhah ve Kamus isimli sözlüklere göre "Allah'ın dini uğruna ölen kimse", diğer otoritelere göre ise "savaş meydanında kâfirler tarafından öldürülen kimse" demekmiş. (Hadiste başka türlü de geçermiş ama incesini bir yana bırakalım şimdi.)

TC askeri Kürdistan'da bir dini tesis etmek için mi savaşıyor
Benim anlamaktan aciz olduğum konu şu: TC askeri Kürdistan'da bir dini tesis etmek için mi savaşıyor, yoksa din elden gidiyor da onu önlemek için savaşıyor, nedir bu muhabbet, biri bana anlatsa pek mutlu olacağım. Hani varsa öyle bir şey keşke ben askere gitmeyeymişim diyorum, bilmediğim bir din uğruna haybeye gitmek de var işin işinde.

O çatışmalarda kim inancı uğruna mücadele ediyor
Yok postmodern söylemde din şart değil, herhangi bir inanç için ölen kişi şehittir, seküler de olabilir diyorlarsa konu daha beter karışıyor. O çatışmalarda kim inancı uğruna mücadele ediyor, kim askerlik şubesi çağırdı diye seve seve veya öbür türlü gidiyor, ben o kadar emin değilim doğrusu. Ötekilerin inancı faşittir devletinki sahihtir derseniz o zaman da hangi inanç doğrudur, hangisi bozuktur tartışması çıkar ki ben kimsenin öyle bir tartışmaya girmek isteyeceğine ihtimal vermem.