Akdeniz’i Kızıldeniz’e bağlayan Süveyş Kanalı, Mısır'da Panama bandıralı Evergreen Marine şirketi tarafından işletilen 400 metre uzunluğunda ve 59 metre genişliğindeki 'The Ever Given' isimli yük gemisinin karaya oturması nedeniyle kapandı.
Deniz trafiğini durduran bu olay dünya ticaretine damgasını vurdu. 'Süveyş Kanalı' ile ilgili bilgiler araştırma konusu oldu.
Peki, Süveyş Kanalı nerede, hangi ülkede? Süveyş Kanalı neden önemli? İşte, Süveyş Kanalı'nın tarihçesi..
SÜVEYŞ KANALI OLAYI NEDİR?
Süveyş Kanalı'nda 24 Mart'ta dev bir konteyner gemisi, ülkede yaşanan kum fırtınası ve kötü hava koşulları yüzünden görüş mesafesi düşünce kıyıya çarparak kaza yapmıştı.
'The Ever Given' isimli geminin geçiş yolunu kapatması sonucu kanalda uzun gemi kuyrukları oluşmuş ve deniz trafiğinin durması nedeniyle ham petrol ve LNG sevkiyatlarında aksamalar yaşanmıştı.
Süveyş Kanalı İdaresi, aynı gün deniz trafiğinin normale döndüğünü açıklamış ancak 25 Mart'ta geminin yeniden hareket edene kadar Süveyş Kanalı'ndaki seyrüsefer trafiğinin askıya alındığını duyurmuştu.
Söz konusu geminin sahibi Japon firma da 26 Mart'ta yaptığı açıklamada, geminin yeniden yüzdürülmesine yönelik girişimlerde "zorluklarla karşılaşıldığını" bildirmişti.
Her yıl yaklaşık 19 bin geminin geçtiği ve ticari gemilerin en önemli güzergahlarından biri olan Süveyş Kanalı, çalışmalara rağmen dört gündür gemi trafiğine kapalı durumda.
SÜVEYŞ KANALI TARİHÇESİ
Akdeniz'i Kızıldeniz'e bağlama fikri, İlk Çağ'da Firavunlar döneminde ortaya atılmıştır. Firavun II. Ramses zamanında açılan kanal sonradan kumla dolmuş ve kullanılamaz hale gelmiştir. Firavunlar döneminde açılan kanalın ana güzergahı, Romalılar ve İslam hakimiyeti döneminde de çeşitli tarihlerde tamir ettirilerek kullanılmıştır. Mısır valisi Amr bin As, Halife Ömer'in emriyle kanalı tamir ettirmiş ve bu kanal 8. yüzyıla kadar kullanılmıştır.
16. Yüzyılda Portekizliler Hint Okyanusu'nu geçip Baharat Yolu'nu kontrol altına aldıktan sonra Osmanlının doğudaki topraklarını tehdit etmeye başlamıştır. Bu tehlike karşısında Sadrazam Sokullu Mehmet Paşa ve Kaptan-ı Derya Kılıç Ali Paşa, Akdeniz'i Kızıldeniz'e bağlayacak bir kanal açma konusunda girişimde bulunsa da bu girişimler çeşitli sebeplerden dolayı başarıya ulaşamamıştır.
Mısır'ı işgal etmesinin ardından burada bir kanal açtırmayı düşünen Napolyon, Fransız Mühendis Le Pere'yi gröevlendirmiş ve Le Pere hatalı bir ölçüm yaparak Kızıldeniz'in Akdeniz'den 10 metre daha yüksek olduğunu söyleyince Napolyon fikrinden vazgeçmiştir.
Bir Fransız şirketi, Osmanlı Devleti'nin Mısır Valisi Said Paşa zamanında Süveyş Kanalı'nın inşasına başlamış ve kanal, 1869 yılında Mısır valisi İsmail Paşa zamanında tamamlanmıştır.
Süveyş Kanalı'nın açılışına karşı olan İngiltere, 1882'de Mısır'ı işgal ederek Kanal'ın kontrolünü ele geçirmiştir. Osmanlı Devleti ise I. Dünya Savaşı sırasında Süveyş Kanalı'nı geri almak için 1. ve 2. kanal harekatlarını düzenlemiş ancak bu harekatlar başarısızlıkla sonuçlanmıştır.
SÜVEYŞ KANALININ ÖZELLİKLERİ
Sina Yarımadası'nın batısında yer alan Kanal, 193,3 kilometre uzunluğunda ve en dar yeri ise 313 metre genişliğinde olup Afrika çevresinde dolaşmaya gerek kalmadan Asya ile Avrupa arasında deniz taşımacılığı yapılmasını sağlamaktadır.
Eski gemicilerin ticarette çok uzun yol ve mesafe kat ettikleri için böyle bir kanala ihityaç duyulmuştur. Kapakları olmayan en uzun kanal olan Süveyş Kanalı, dünyanın en önemli su yolları arasında yer almaktadır. Diğer kanallarla karşılaştırıldığında kaza oranı hemen hemen sıfır olan bu kanalda, gece ve gündüz geçiş yapılabilmektedir.
Güney Avrupa ülkeleri ile Basra Körfezi ülkeleri arasındaki deniz ticaretinin canlanması, Süveyş Kanalı'nın dünya ticaretindeki öneminin artmasına olanak sağlamaktadır.
2010 yılından itibaren kanaldan geçmesine izin verilen gemi ölçüleri en fazla 66 ft draft ve yüklü ağırlık 240000 DWT olarak değiştirilmiştir. Bu ölçüler günümüzde kullanılmakta olan limit ölçülerdir. Mısır'ın yeni yönetimi, 6 Ağustos 2015 tarihinde kanalın bir kısmına paralel olarak yaptırdığı 2. kanalı açmıştır.
