72 Ahıskalı Türk ailesi Bitlis'e yerleştirildi

Ukrayna ve Rusya arasındaki çatışmalarda köyleri zarar gören Ahıskalı Türkler’in temsilcileri, 20 Mart 2015’te Kiev ziyareti esnasında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la bir araya gelerek sıkıntılarını anlattı.

ERDOĞAN TALİMAT VERDİ

Erdoğan’ın “Türkiye’ye alalım” talimatı üzerine Dünya Ahıska Türkleri Birliği (DATÜB)’nin organizasyonuyla bir liste çıkarıldı.

Hürriyet'ten Zeynep Bilgehan'ın haberine göre; Ukrayna’da yaşayan 10 bin Ahıska Türkü’nden sayısı yaklaşık 3 bini bulan 677 aile Türkiye’ye taşınmaya karar verdi.

27 Nisan 2015’te Bakanlar Kurulu kararıyla Ukrayna’dan gelecek Ahıskalı Türklere yerleşmeleri için Erzincan’da Üzümlü ve Bitlis’te Ahlat TOKİ konutları gösterildi.

BİR HAFTA ÖNCE YENİ EVLERİNE YERLEŞTİRİLDİLER

İlk 150 aile, 25 Aralık 2015’de Üzümlü’ye geldi. Ardından etap etap aile sayısı 300’ü buldu. Bitlis’in Ahlat ilçesine yerleşecek 72 aileyse geçen hafta yeni evlerine girdi.

Ukrayna’nın Harkov şehrinden kalkan özel uçakla Muş üzerinden Ahlat’a gelen Ahıskalı Türkler'in çoğu Özbekistan’daki göçten sonra 27 yıldır Ukrayna’da yaşıyordu. Aralarında doktor ve keman öğretmeni gibi meslek sahipleri var ama çoğunluk çiftçi. Soyadlarını söylerken “Rus olan mı yoksa yeni Türk ismim mi?” diye bir kararsızlık yaşıyorlar.

ERZİNCAN VE BİTLİS'E YERLEŞTİRİLDİLER

Dünya Ahıska Türkleri Birliği (DATÜB) Genel Sekreteri Fuat Uçar Ahıskalı Türkler’in neden Erzincan’da Üzümlü ve Bitlis’te Ahlat’ta TOKİ konutlarına yerleştirildiğini şöyle açıklıyor: "Derli toplu göç istediğimizden Cumhurbaşkanlığı ve Başbakanlık bize yüksek nüfuslu, iç donanımları yapılmış, hazır konutlar olarak buraları gösterdi. TOKİ’nin yeniden ev yapmasını bekleyemezdik. Üzümlü’deki konutlar maddi bir anlaşmazlık sebebiyle elde kalmış. Ahlat’ta da sosyal konut olarak yapılmış ama kimseye verilmemiş. TOKİ, ‘Beklerseniz 2 yıl sonra yeni ev yapabiliriz’ dedi ama Ukrayna’daki Ahıskalı Türkler ‘Burada 2 yıl değil 2 saat bile durmak istemiyoruz. Dağ başında bile yaşarız’ dediler.”

200 YILLIK SÜRGÜN

Ahıskalı Türkler’in göç hikâyesi 1828-1829 Osmanlı-Rus savaşının sonunda, şimdiki Gürcistan sınırları içinde yer alan Türkiye’ye 15 kilometre mesafedeki Ahıska bölgesinde başlıyor. Abastuban, Adigön, Aspinza, Ahılkelek, Azgur ve Hırtız gibi kasabalar ve buralara bağlı 200 köy, 250 yıl Osmanlı İmparatorluğu idaresinde kalıyor. Ancak 1829 yılındaki Osmanlı-Rus Savaşı sonunda imzalanan Edirne Anlaşması’yla Ahıska savaş tazminatı olarak Rusya’ya bırakılıyor. Bu dönemde Ahıska Türklerinin bir kısmı başta Erzurum olmak üzere Anadolu’ya, bir bölümü Orta Asya’ya göç ettirildi. Bir bölümü de Ahıska’da kaldı. İkinci Dünya Savaşı’na kadar büyük baskılar altında yaşayan Ahıska Türkleri, 14 Kasım 1944’te Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) Devlet Başkanı Josef Stalin’in ani bir kararıyla yerlerinden, yurtlarından çıkarılıyor ve yaklaşık 100 bin Ahıskalı Türk, insani olmayan koşullarda, bir aylık tren yolculuğuyla Kazakistan, Özbekistan ve Kırgızistan’a sürülüyor. Zor kış şartlarında aç susuz, çoluk çocuk, yaşlı, kadın 20 bine yakın Ahıska Türkü’nün zorunlu göç sırasında hayatını kaybettiği tahmin ediliyor.

Gittikleri bölgelerde köylerinden çıkmaları bile yasak olan Ahıskalı Türkler, 11 yıl ambargo altında yaşadı. Bir köyde olan aile bireyi, diğer köydeki kardeşini, annesini, babasını tam 11 yıl boyunca göremedi. Sonra Sovyetler Birliği’nde seyahat edebilme hakkına kavuştular ancak 1989’da ikinci büyük sürgünü yaşadılar; Özbekistan’ın Fergana vadisindeki etnik bir gerilim sonrasında bölgedeki nüfusun büyük bölümü Rusya, Azerbaycan ve Ukrayna’ya göç etmek zorunda kaldı. Dokuz ülkeye dağılan Ahıskalı Türkler’in nüfusu yaklaşık 600 bin. Türkiye’ye ilk göçleri 1991’de Turgut Özal döneminde oldu. Arada serbest göçle de gelenlerle birlikte Türkiye’de şu an tahmini 50 bin Ahıskalı Türk var. En yoğun yerleştikleri iller Bursa, Antalya, İstanbul ve İzmir. Bundan sonraysa listeye iki il daha eklenecek; Erzincan ve Bitlis! Çünkü 25 yıl sonra, Ukrayna ve Rusya arasındaki çatışmalar Ahıskalı Türklerin Türkiye’ye ikinci defa iskanlı göçle gelmesine neden oldu.