Addison hastalığı nedir

Halk arasında yorgunluk hastalığı olarak bilinen Addison hastalığı, her 100.000 kişiden birinde görülmektedir.

Tüm yaş gruplarında ve her iki cinsiyette görülen ve yaşamı tehdit edebilen Addison hastalığında, böbreklerin hemen üstünde bulunan adrenal bezlerin salgılama yetersizliğine bağlı olarak kortizol ve aldosteron hormonları kanda azalır.

Addison hastalığının, birincil böbrek üstü bezi yetmezliği ve ikincil böbrek üstü bezi yetmezliği olmak üzere iki tür çeşidi vardır.

Birincil böbrek üstü bezi yetmezliğinin yaklaşık % 70’i otoimmün bir sürece bağlıdır. Böbrek üstü bezi hasarı, tüberküloz, çeşitli bakteri, virüs ve mantar enfeksiyonları, böbrek üstü bezi kanaması ve kanserin böbrek üstü bezlerine metastazı gibi gibi başka nedenler de birincil böbrek üstü bezi yetmezliğine neden olabilir.

İkincil böbrek üstü bezi yetersizliği ise hipofiz hormonu ACTH (adrenokortikotropik hormon) üretiminde azalmaya bağlı olarak ortaya çıkmaktadır.

Hipofiz tümörü veya başka bir nedene bağlı olarak yaşanan ACTH eksikliğinde kortizol üretimi uyarılmaz. İkincil böbrek üstü bezi yetersizliğinde aldosteron üretimi genellikle etkilenmez.

ADDİSON HASTALIĞININ BELİRTİLERİ

Addison hastalığının belirtileri, eksikliği yaşanan hormona göre değişiklik göstermektedir. Hastalığın belirtilerini daha iyi anlamak için bu hormonların işlevlerinin bilinmesi gerekmektedir.

Strese bağlı olarak ortaya çıkan kortizol, böbrek üstü bezleri tarafından salgılanan bir hormondur. Yani en önemli görevi, vücudun strese yanıt vermesine yardımcı olmaktır.

Ayrıca vücudun protein, karbonhidrat ve yağ kullanımını düzenlemesine de yardımcı olan kortizol, kan basıncını ve kardiyovasküler fonksiyonu korur ve inflamasyonu kontrol eder.

Adrenal bezlerin dış bölümünden salgılanan, böbrekten potasyumun çıkarılması ve sodyumun geri emilmesi üzerinde etkili olan aldosteron ise vücuttaki elektrolit dengesinin ayarlanmasını sağlayan steroit yapılı bir hormondur.

Aldosteron seviyesinin düştüğü durumda, böbrekler tuz ve su seviyesini dengede tutamaz. Bu da dehidrasyona ve tansiyon düşüklüğüne neden olur.

Addison hastalığının semptomları genellikle birkaç ay içinde yavaşça gelişir. Hastalık ya da yaralanma gibi bir drum ortaya çıkana ve semptomlar daha da belirgin hale gelene kadar bazı semptomları göz ardı edilir.

Addison hastalığının başlıca belirtileri şu şekildedir:

Aşırı yorgunluk Kilo kaybı ve iştah azalması Açlık hipoglisemisi Ağız mukozasında ve deride özellikle ameliyat ve yara izlerinde, meme başlarında ve genital bölgelerin renginde koyulaşma Düşük tansiyon ve bayılma Tuza duyulan ihtiyacın artması Düşük kan şekeri (hipoglisemi) Mide bulantısı, ishal veya kusma Karın ağrısı Kaslarda veya eklemlere oluşan ağrılar Sinirli olma hali Depresyon veya diğer davranışsal bozukluklar Terlemede azalma Özellikle kadınlarda koltukaltı ve genital kıllanmada azalma

ADDİSON HASTALIĞININ TEDAVİSİ

Adrenal yetmezlik, vücut için işlevsel hormonların yokluğuna yol açtığı için doktorlar, Addison hastalığı tedavisinde genellikle hormon replasmanı uygulamaktadır.

Bu, bir veya iki kez günlük olarak, bir steroid hormon olan hidrokortizon tabletleri ile yapılmaktadır. Gerekirse aldosteron, günde bir kez oral olarak alınan sentetik bir steroid, fludrokortizon asetat ile değiştirilebilir.

Bu ilaçların özellikle stres, enfeksiyon, cerrahi veya yaralanma zamanlarında artırılmalısı gerekmektedir. Tedavi başarıya ulaştığında Addison hastalığı olan kişiler oldukça normal bir yaşam sürebilmektedir. Bunun yanı sıra, her zaman bir doktor uyarı bileziği ve acil kimlik kartı taşımaları ve iş veya okulda küçük bir ilaç kaynağı tutmaları önerilmektedir.