Bal porsuğu nedir

Geniş yaşam alanı ve çeşitli habitatlarda görülmesi nedeniyle, IUCN Kırmızı Listesi'nde asgari endişe altındaki tür olarak kaydedilmiştir.

Sansargiller familyasının mellivorinae alt familyasındaki mellivora cinsinin tek türüdür. İsmine rağmen bal porsuğu; diğer porsuk türlerin benzemez; porsukların aksine, gelinciklerle daha çok ortak özelliğe sahiptir.

REKORLAR KİTABINA GİRDİ

Bal porsuğu etçil bir türdür. Kalın derisi, gücü ve savunma yetenekleri sayesinde çok az doğal düşmanı vardır. Bal porsuğu, Guinness Rekorlar Kitabı’nın 2002 basımında, dünyanın en korkusuz hayvanı olarak geçmektedir. Alet kullanabilen türlerden biridir.

EVRİMİ

Tür, ilk olarak Asya'da, Orta Pliyosen Çağ’da ortaya çıkmıştır. Türün en yakın akrabası soyu tükenmiş eomellivora cinsidir. Üst miyosen dönemde yaşamış olan bu cins, Pliyosen Çağ’ında hem eski hem de yeni dünyada çeşitli türlere evrilmiştir.

ALT TÜRLERİ

19 ve 20’nci yüzyıllarda bal porsuğunun 16 zoolojik örneği tanımlanmış ve alt tür olarak önerilmiştir. 12 alt tür geçerli takson olarak kabul edilmiştir. Farklı alt türlerin belirlenmesinde dikkate alınan noktalar arasında boyut ve arkadaki beyazlık veya grilik derecesi bulunmaktadır.

KÜÇÜK VE DÜZ KAFALI

Bal porsuğu oldukça uzun, belirgin şekilde kalın ve sırt boyunca geniş bir gövdeye sahiptir. Oldukça gevşek olan cildi serbestçe dönmesine ve bükülmesine izin vermektedir. Diğer bal porsuklarıyla savaşmak için adapte olmuş boynundaki cildi 6 cm kalınlığındadır. Ağzı ve burnu kısa olan bal porsuğunun kafası küçük ve düzdür. Savaşırken alınacak hasarı azaltmak için gelişmiş bir başka adaptasyon ise küçük gözler ve hafif çıkık kulaklardır.

KISA VE SAĞLAM BACAKLAR

Bal porsuğu, her ayağında beş ayak parmağı olan kısa ve sağlam bacaklara sahiptir. Ayakları, arka ayaklarda kısa, ön ayaklarda oldukça uzun olan çok güçlü pençelerle donatılmıştır. Bal porsuğu kısmen kalın dalgalı ayak tabanına basarak yürüyen bir hayvandır. Ayak tabanından bileğe kadar kıl yoktur. Kısa kuyruğu uzun kıllarla kaplıdır.

DİŞİLER, ERKEKLERDEN KÜÇÜK

Bal porsuğu, Afrika'daki en büyük karasal porsuktur. Yetişkinlerin omuz yüksekliği 23-28 santimetre, vücut uzunluğu 55-77 santimetre ve kuyruk uzunluğu 12-30 santimetre arasındadır. Dişiler erkeklerden küçüktür. Afrika'da, erkekler 9 ile 16 kilo arasında, dişiler ise 5 ile 10 kilo arasında değişiklik göstermektedir. Farklı çalışmalarda yetişkin bal porsuklarının ortalama ağırlığı 6.4 ile 12 kilo arasında ölçülmüştür. Bal porsuklarının medyan ağırlığı ise 9 kilogramdır. Bu özellikleri bal porsuğunu Avrupa porsuğu ve domuz porsuğundan sonra bilinen en büyük üçüncü porsuk türü yapmaktadır. Ayrıca kutup porsuğundan sonraki en büyük dördüncü karasal porsuktur.

IRAK’TA 3 VAHŞİ PORSUK

Bununla birlikte, Irak'ta bulunan üç vahşi dişinin ortalama ağırlığı 18 kilogramdı. Bu ağırlık, en büyük erkek kutup porsuklarının ağırlığıyla veya sonbaharın sonlarındaki ortalama bir erkek Avrupa porsuğunun ağırlığıyla aynıdır. Bu da bal porsuğunun uygun koşullarda tipik boyutundan çok daha büyük boyutlara ulaşabileceğini göstermektedir. Bununla beraber Hindistan'da bulunan bir dişi ve iki erkeğin kiloları 6.4 kilogram, bölge ortalaması ise 8.4 kilogramdır. Kafatası uzunluğu erkeklerde 13.9-14.5 santimetre, dişilerde 13 santimetredir.

ANAL KESE, ARILARI SAKİNLEŞTİRİCİ ÖZELLİĞE SAHİP

Bal porsuklarının iki çift meme bezi vardır. Bal porsuğu, porsuklar arasında görülmeyen, tersine çevrilebilir bir anal keseye sahiptir. Bu özellik sırtlan ve kuyruksürengillerde de görülür. "Boğucu" bir kokusu olan anal kese, bal porsuğu arı kovanlarına saldırırken arıları sakinleştiriyor olabilir.

KÖPEKLERİNKİNDEN DAHA GENİŞ

Avrupa porsuğunun kafatası ile çok az benzerliğe sahip olan kafatası, alacasansarın kafatasının daha büyük versiyonuna benzemektedir. Kafatasının yapısı çok sağlamdır ve yetişkinlerde bağımsız bir kemik yapısı bulunmamaktadır. Kafatasının beyni içine alan kısmı köpeklerinkinden daha geniştir.

DÜZENSİZ GELİŞİM GÖSTEREN DİŞLER

Dişler genellikle düzensiz gelişim belirtileri gösterir, bazı dişler son derece küçüktür, olağan dışı açılara sahiptir veya tamamen yoktur. Signata alt türündeki bal porsuğunun çenesinin sol tarafında ikinci bir alt molar vardır, ancak sağda değildir. Ağırlıklı olarak yumuşak yiyeceklerle beslenmesine rağmen, bal porsuğunun yanak dişleri genellikle aşınmış olur. Köpek dişi, bir etçil için son derece kısadır. Dil, sert gıdaları işlemede yardımcı olan keskin, geriye dönük papillalara sahiptir.

BÜYÜK BİR BEYAZ ŞERİT

Kış kürkü uzundur ve seyrek, kalın ve sert kıllardan oluşmaktadır. Kıllar, karın, kasık ve yanlarda daha seyrektir. Yazın kürk daha kısadır ve daha seyrektir, karın bölgesinin yarısı kılsızdır. Başın ve alt gövdenin kenarları sadece siyahtır. Büyük bir beyaz şerit, başın üstünden kuyruğun tabanına kadar üst gövdeyi kaplar. Cottoni tamamen siyah olan tek alt türdür.

10 DAKİKA TÜNEL KAZABİLİYORLAR

Bal porsuğu çoğunlukla yalnız yaşar, ancak Afrika'da mayıs ayında (üreme mevsiminde) çiftler halinde avlandıkları da görülmüştür. Ayrıca avlanmak için yer domuzu, yaban domuzu ve termitlerin eski yuvalarını kullanırlar. 10 dakika içinde sert zemine tünel kazabilen yetenekli avcılardır. Bu yuvalar genellikle sadece tek bir girişe sahiptir. Herhangi bir yatakla kaplanmamış yuvalama odasına sahip olan yuvalar, sadece 1-3 m uzunluğundadır.

KORKUSUZCA SALDIRIR

Bal porsuğu, gücü, gaddarlığı ve sertliği ile ünlüdür. Kaçması imkansız olduğunda neredeyse tüm türlere vahşice ve korkusuzca saldırdığı bilinmektedir. Raporlandığına göre aslan ve sırtlan gibi kendinden çok daha büyük yırtıcıları püskürtmüştür. Arı sokmaları, kirpi okları ve hayvan ısırıkları ciltlerine nadiren nüfuz eder. At, sığır veya Afrika mandası bal porsuğunun yuvasına girerse, saldırıya uğrayacaktır.

NİL TİMSAHLARI AVLAYABİLİR

Kalahari Gemsbok Milli Parkı'nda, bal porsuğu aslan ve Afrika kaya pitonu tarafından öldürülmüştür. Cape eyaletinde, bal porsuğu Afrika parsının potansiyel avıdır. Nil timsahları ve benekli sırtlanlar da zaman zaman bal porsuklarını avlarlar.

ÜREME

Bal porsuğunun üreme alışkanlıkları hakkında çok az şey bilinmektedir. Gebelik döneminin 6 ay sürdüğü ve genellikle 2 kör yavrunun doğduğu düşünülmektedir. Yavrular ağlamaklı iniltiler çıkarır. Esaret altında yaklaşık 24 yıldır yaşadıkları bilinen bal porsuklarının doğal hayatta ne kadar yaşadıkları bilinmemektedir. Bal porsuğunun sesi "khrya-ya-ya-ya" şeklindedir. Çiftleşirken erkekler yüksek homurdanma sesleri çıkarır. Köpeklerle karşı karşıya geldiklerinde ise ayı yavrusu gibi çığlık atarlar.