İntifa hakkı nedir

İntifa hakkı, taşınmaz veya taşınır bir eşya üzerinde bir kişiye sınırsız yararlanma yetkisi tanıyan bir irtifak hakkıdır. Bu durum, kanunlar tarafından güvence altına alınmıştır.

İntifa hakkı kişiye, başkasına ait bir eşya üzerinde kullanma ve semerelerinden faydalanma hakkını da kapsayan tam yararlanma yetkisi verir. Bir eşya üzerinde kurulduğu zaman malike sadece o şeyin kuru mülkiyet hakkı kalır.

İntifa hakkı, irtifak haklarından olması dolayısıyla sınırlandırılmış bir ayni haktır. Bu bağlamda bu hakkın sahibi sınırlı ayni hak sahibi olur. Sınırlı ayni hak olduğu için bu hakkını malik de dahil olmak üzere herkese karşı ileri sürebilir.

İNTİFA HAKKI SAHİBİNİN HAKLARI VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ

İntifa hakkı, sözleşme, kanun gereği ve mahkeme Kararı ile kurulabilir. İntifa hakkı kurulduğu zaman sözleşmenin tarafları olan hak sahibi ve malik, bir takım hak ve yükümlülüklere sahip olacaktır. Bu kapsamda haklar ile ilgili şunları söylenebilir:

Mala zilyet olma yetkisi Malı yönetme yetkisi Malı kullanma yetkisi Maldan yararlanma yetkisi Resmi defter tutulmasını talep yetkisi Mal üzerinde tasarruf yetkisi

İntifa hakkı sahibinin yükümlülükleri ise şu şekildedir:

Bakım ve koruma yükümlülüğü Koruma ve işletme masrafları ile vergileri ödeme yükümlülüğü Malı sigorta ettirme yükümlülüğü

MALİKİN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ

İntifa hakkı, sahibine başkasına ait bir eşya üzerinde tam yararlanma hakkı verir. Ama malik, sözleşme ile bazı yararlanma yetkilerini kısıtlayabilir.

İntifa sahibi kişi eğer eşyayı özüne zarar verecek şekilde veya sözleşmede belirlenen kurallara aykırı şekilde kullanırsa malik, eşyayı veya taşınmazı geri alabileceği gibi uğradığı zarar için tazminat talebinde de bulunabilir.

Taşınmaz yok olursa ya da işe yaramayacak şekilde harap olursa malikin o taşınmazı yeniden ihya etme yükümlülüğü yoktur. Malik taşınmazı ihya etmez ise artık intifa hakkı sona erer.

Malikin hakları şu şekilde sıralanabilir:

Eşya üzerinde tasarruf yetkisi Gözetim yetkisi Güvence (teminat) isteme hakkı İntifa hakkı sahibinin zilyetliğine son verdirme hakkı Resmi defter tutulmasını talep yetkisi Yönetime katılma yetkisi

Malikin yükümlülükleri ise şu şekildedir:

Malın öz değerinin korunmasına ilişkin masraflar

İNTİFA HAKKI NASIL SONA ERER

Üzerinde intifa hakkı olan taşınmaz yok olursa bu hak kendiliğinden sona erer. Taşınmaz yok olursa veya yararlanılamayacak şekilde harap olursa malikin o taşınmazı yeniden ihya etme yükümlülüğü yoktur.

Malik taşınmazı yeniden yapmazsa artık hak sona erer. Bu yok olma neticesinde malik bir sigorta bedeli alırsa intifa hakkı o değer üzerinde devam eder ama taşınmaz üzerinde sona erer.

İkinci sona erme hali kamulaştırmadır. Üzerinde intifa hakkı olan bir taşınmaz kamulaştırılırsa yine bu hak kendiliğinden sona erer. İdare kamulaştırma kararından dönerse ve malike iade yapılırsa intifa hakkı kendiliğinden ortaya çıkar.

Sona ermeye ilişkin üçüncü durum mahkeme kararıdır. Bir hak tescille kurulmuşsa hak sahibi hakkından vazgeçebilir. Vazgeçerse terkin talebinde bulunmalıdır.

İntifa hakkının sona ermesinin en doğal hali ise gerçek kişiler bakımından hak sahibinin ölümü veya hakkında gaiplik kararı verilmesi durumudur. Böyle bir durumda intifa hakkı kendiliğinden sona erer.

Tüzel kişi lehine kurulan intifa hakkı, tüzel kişiliğin son bulması ile sona erer. Tüzel kişilik birleşme veya devralma yoluyla başka bir firma ile birleşmişse kural olarak bu hak devam eder. Sözleşmeye böyle bir durumda intifa hakkının sona ereceğine dair açıkça hüküm koyulabilir. Süre kararlaştırılmışsa bu sürenin sonunda hak, kendiliğinden sona erer.

Diğer bir sona erme hali hak sahibinin intifa hakkını terkin ettirmesidir. Terkini intifa hakkı sahibi yapar. Hak sahibi ölünce sicil dışı sona ereceği için bu terkini malik isteyecektir.