Kaşeksi nedir

Kaşeksi; aşırı kilo kaybı, deri altı yağ dokusunda ve kas kütlesinde azalma, iç organlarda küçülme, derideki değişiklikler, saç dökülmesi gibi belirtileri olan vücudun gerilemesi durumudur.

Yunanca'da kötü hal durumunu anlatan kelimelerin birleşiminden oluşan kaşeksi, aslında bir tür "zayıflama" bozukluğudur. Nedenleri arasında uzun süreli açlık, yetersiz beslenme gibi durumlar yer alabilmektedir.

Kaşeksi ile diğer kilo verme türleri arasındaki fark, bu durumun istemsiz ve kendiliğinden olmasıdır.

Genelde beslenme düzeni değişiklikleriyle tedavi edilebilen bu rahatsızlık; kanser, tümör, HIV enfeksiyonu veya AIDS gibi rahatsızlıklar, kronik akciğer hastalığı, böbrek hastalığı ve konjestif kalp yetmezliği gibi ciddi hastalıkların son aşamalarında olan kişileri etkilemektedir.

Bu kişiler, çeşitli nedenlerden dolayı daha az yedikleri için kilo vermekte ve bu durumdan metabolizmanın işleyişi de etkilenmektedir. Normal günlerde olduğundan daha fazla protein ve kas parçalanmaları görülür.

KAŞEKSİNİN RİSK FAKTÖRLERİ

Genellikle bazı hastalıkların son aşamalarında kaşeksiye bağlı bazı kronik durumlar görülmektedir. Bazı rahatsızlık veya durumların birine sahip bir kişi kaşeksi geliştirebilmektedir. İşte o rahatsızlık ve durumlar:

Herhangi bir kansere sahip olmak kaşeksiye sebep olabilir. Özellikle akciğer, pankreas ve midede kanser en sık kaşeksi görülen kanserlerdendir. Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) genellikle kaşeksiye giden bir rahatsızlık olarak bilinir. Kronik böbrek yetmezliğine sahip ve yetersiz beslenme belirtileri gösteren tüm insanların tahminen dörtte biri kaşeksi geliştirebilir. Konjestif kalp yetmezliğinin yüksek oranlarda kaşeksi yaptığı bildirilmiştir. Crohn hastalığı, kistik fibrozis, HIV ve romatizmal eklem iltihabının da kaşeksiye sebep olduğu bildirilmiştir.

KAŞEKSİNİN BELİRTİLERİ

Kaşeksi geliştiren kişilerde meydana gelebilen belirti ve şikayetler şu şekildedir:

İstemsiz kilo kaybı: Kaşeksinin en çok bahsedilen belirtisidir. Yeterli beslenme veya yüksek miktarda kalori alınmasına rağmen kilo kaybı şikayeti olabilir.

Kas kaybı: Bu kaşeksinin karakteristik bir diğer belirtisidir. Devam eden kas kaybına rağmen, kaşeksili tüm insanlar yetersiz beslenmiş görünmemektedir.

Kaşeksi geliştirmeden önce aşırı kilolu bir kişi, önemli miktarda kilo vermesine rağmen fiziksel olarak ortalama bir görünüşte olabilir.

İştahsızlık veya yiyecek görmek istememe: Kaşeksili bir kişi, iştahını kaybedebileceği gibi yemek yeme arzusunu da yitirebilir. Bu şikayetler kilo vermeyi hızlandıran etkenlerdir.

Azaltılmış işlevsel yetenek: Halsizlik, yorgunluk ve düşük enerji gibi yaygın belirtiler görülebilir. Kişinin zevk aldığı ve yapmak istediği şeyleri yapması zorlaşır.

Şişlik veya ödem: Kanda düşük protein seviyesi olduğunda sıvı dokulara girerek bacaklarda şişmeye neden olur.

KAŞEKSİ HASTALIĞININ TEDAVİSİ

Kaşeksi tedavisinde etkili olduğu bilinen bir ilaç veya tedavi yöntemi yoktur. Birçok faktörden kaynaklanabileceğinden çeşitli terapi türlerini içeren bir tedavi planı gerekmektedir.

Sadece kalori sayısını artırmak veya diyeti değiştirmek yeterli olmayacaktır. Kaşeksi tedavisinde yararlı olacak bazı tedavi yaklaşımları şu şekildedir:

Yemek yemenin sosyal yönlerine odaklanmak: İnsanlar yemek yemek istemeseler de yemek yerken birlikte oturmaktan zevk alır.

Bu nedenle yiyecek miktarı yerine yemenin sosyal önemini vurgulamak, bir kişinin yeme ile duygusal ve psikolojik ilişkisini yeniden konumlandırmasına yardımcı olabilir.

Hafif egzersiz: Egzersizler, kaşeksi geliştiren kişilerin kas kütlesini artırmaya yardımcı olabilir ancak bununla ilgili bir kesinlik bulunmamaktadır.

Sık sık küçük öğünler yiyin: Kaşeksi geliştiren kişiler, yüksek kalorili öğünleri güne bölmeli ve küçük porsiyonlarda yemeye dikkat etmelidir.

Küçük öğünler arasında kalori alımını artırmak için besin destekleyici içecekler tüketilebilir.