Manyetik rezonans görüntüleme (MR), bugün MS alanında en yaygın olarak kullanılan görüntüleme tekniklerinden biridir. Birçok farklı hastalık için de uygulanabilir ve vücudun iç yapısı hakkında bilgi verici görüntüler oluşturur.
Birçok MS hastasına hastalığın özelliği olan beyin lezyonlarını hekimin görmesine olanak sağlayan MR incelemesi uygulanmaktadır. Teknik tamamen zararsızdır ve bu inceleme X ışınları içermez.
MR incelemesinin beyin görüntülerini nasıl oluşturduğunu ve bu görüntülerin nöroloji uzmanlarına MS hakkında neler söylediğini merak ediyor olabilirsiniz. Bu bölüm MR tekniğinin nasıl çalıştığını özetleyecek ve bu tekniğin MS araştırmaları için neden değerli bir araç olduğunu açıklayacaktır. Ayrıca MR taraması işlemini de anlatacaktır.
İlk olarak 1940'larda bulunan bu metod, geliştirildikten sonra ancak 1980'lerde tıp uygulamalarına girebilmiştir. MR görüntüleme İngilizce “Magnetic Resonance Imaging” kelimelerinin baş harflerinin kısaltılmasıdır. Tıp kitaplarında kısaca MRI yazılır. Pratikte bu daha da kısalmış ve sadece MR denilmeye başlanmıştır. İngilizce harf okunuşu olarak “Emar” denmektedir.
MR kısaca dokuları görüntüleme metodudur. MR ile vücut yapıları hakkında vücuda zarar verilmeden bilgi alınır. Bu incelemede x-ışınları yoktur, elektromanyetik kuvvetlerin doku ile etkileşimleri görüntülenir.Yapılışı: Hasta sırt üstü yatarken “tarayıcı” denilen üzeri kapalı bir alana yerleştirilir. Bu yerde elektromanyetik bir alan oluşturulur. Hasta hiçbir acı veya rahatsızlık duymadan çekim yapılır. Kapalı yerlerde kalma korkusu olan veya çok bunalan hastalar için üzeri açık modelleri geliştirilmiştir.
Kullanıldığı yerler
Avasküler nekroz denilen kemiklerin damarsal beslenme bozuklukları, tümörler, enfeksiyonlar, travma, omurganın disk hastalıkları ve yumuşak dokulardaki zedelenmelerin incelemesinde en sık kullanılır. Dokuların hem enine hem de boyuna kesıtlerinin incelenmesi mümkün olduğundan özellikle diz ve omuz MR incelemeleri teşhiste çok yardımcı olmaktadır.
Kalp pili kullananlar, anevrizma klibi bulunanlar veya hayati bölgelerde şarapnel parçaları olanlarda MR incelemesi yapılamaz.
İnsan vücudundaki atomların çekirdeklerinin manyetik özellikleri vardır. Vücut çok kuvvetli bir manyetik alan içine girdiğinde daha önce karışık olan atom çekirdekleri bu manyetik alan yönünde dizilirler. Dizilen bu çekirdekler elbette hareketsiz durmazlar, sürekli kendi etraflarında dönerler. Bu dönüş eksenleri de oluşturulan manyetik alana takriben paralel olur. İşte böyle düzen içinde dönen çekirdeklerin belirli frekansları vardır. Bu frekansta radyo dalgaları dışarıdan hastaya yollanır ve vücudunda dönen çekirdeklerin rezonans yaparak bu enerjiyi almaları beklenir. Daha sonra dışarıdan verilen radyo dalgaları kesilince çekirdekler eski hallerine dönerken aldıkları enerjiyi radyo dalgaları olarak geri verirler.
MR aleti üzerindeki algılayıcılar vücut atom çekirdeklerinin geri verdikleri bu radyo dalgalarını alıp, bilgisayar işleminden geçirip elektromanyetik bir görüntüye çevirirler. Bu görüntüler normal rontgen filmleri üzerine kaydedilir.
MR Görüntüleri
MR da doku görüntüleri dışarı verdikleri radyo sinyalleri güçlerine göre farklılıklar gösterirler. Güçlü sinyaller filmde daha beyaz, zayıf sinyaller ise daha koyu görüntü verirler.Bu metod ile kemik iliği ve yumuşak dokular güçlü sinyaller verirken hava ve sert olan kemik dokusu zayıf sinyaller verirler.
MR'n bir avantajı da enine kesitler hastaya hiç pozisyon değiştirmeden yapılabilir. Nörolojik değerlendirmelerde MR Koputerize tomografiden (CT) daha üstündür. Mesela beyin sapı ve beyincik ancak MR ile incelenebilir.Gadolinium MR incelemelerinde kullanılan paramanyetik kontrast maddedir. Bu madde yardımı ile özellikle omurgadaki disk fıtıkları daha iyi tesbit edilmektedir.
Spor sakatlanmalarında eklemler çesitli kesitlerle değerlendirilebilir. Mesela diz ekleminin değerlendirilmesinde MR incelemesi artrografi ve artroskopinin yerini almaktadır.
Avasküler nekroz rahatsızlığı en erken devrede ancak MR ile tesbit edilebilir.T1 MR incelemeleri ile normal anatomik yapılan incelenirken T2 görüntüleme ile de hasta dokular en iyi şekilde gösterilebilir.
